Al Jazeera u Palestini: Hronologija izvještavanja uprkos svim teškoćama

Medijska mreža Al Jazeera ove sedmice je oštro osudila zabranu svog izvještvanja na okupiranoj Zapadnoj obali od strane Palestinske samouprave (PA), nazivajući to akcijom koja je “u skladu sa praksom izraelske okupacije“.

Od svog pokretanja 1996. godine, Al Jazeerini reporteri pokrivali su Bliski istok, od Arapskog proljeća do nasilja izraelskih doseljenika na Zapadnoj obali i brutalnog rata u Gazi, čak i kada su druge novinske kuće povukle svoje novinare.

Al Jazeera se od samog početka suočavala sa pokušajima da se ušutka njeno izvještavanje kroz hapšenja, zatvaranja i napade na svoje novinare. A, otkako je u oktobru 2023. počeo izraelski genocidni rat protiv Gaze, mreža se suočila sa još više pokušaja da se uguši njeno izvještavanje o Palestini.

Odlučnost Al Jazeere da danonoćno, iz prve ruke izvještava o užasima u Gazi i smrtonosnim napadima na okupiranoj Zapadnoj obali, imala je visoku cijenu, sa najmanje šest ubijenih novinara Al Jazeere na palestinskoj teritoriji od 2022. godine.

Odluka Palestinske samouprave da zabrani Al Jazeeru uslijedila je nakon prošlogodišnje najave Izraela da će zabraniti kanal u toj zemlji, a potom i zatvaranja ureda u Ramallahu.

Evo pregleda kako je Al Jazeera bila na meti PA-e i Izraela:

Kad je Al Jazeera počela izvještavati sa Zapadne obale i Gaze?

Al Jazeera izvještava o Palestini od 2000. godine, što je bio prvi pokušaj Al Jazeere Arabic da pokrene inostrano uredništvo.

Uredi Al Jazeere postoje u Ramallahu i okupiranom Istočnom Jerusalemu na Zapadnoj obali, iako su oba zatvorena od strane izraelske vlade ili PA-e.

Godine 2021. izraelske snage bombardirale su ured u Gazi.

Koliko je puta PA zatvorila Al Jazeeru?

PA kontrolira dijelove okupirane Zapadne obale i tamo je tri puta obustavila rad Al Jazeere:

• U mrtu 2001. snage PA-e, koju je u to vrijeme vodio predsjednik Yasser Arafat, upala je u urede Al Jazeere u Ramallahu i spriječila osoblje da pristupi zgradi. Nisu navedeni službeni razlozi. Međutim, šef ureda Walid Al-Omari rekao je u to vrijeme da je sigurnosni zvaničnik nazvao ured i optužio mrežu za emitiranje snimaka “uvredljivih” za Arafata, zahtijevajući da se uklone.
• Dana 15. jula 2009, sigurnosne snage PA upale su u urede Al Jazeere u Ramallahu i zabranili rad 35 zaposlenika. Dužnosnici su tvrdili da je mreža emitirala “lažne informacije” jer je pokojni palestinski političar Farouk Kaddoumi u intervjuu optužio predsjednika PA-e Mahmouda Abbasa za umiješanost u izraelsku zavjeru da se ubije Arafat. Uredu je dopušteno ponovno otvaranje četiri dana kasnije, nakon negodovanja grupa za prava novinara.
• U decembru 2024. Fatah, palestinska stranka koja dominira u PA-u, zabranila je Al Jazeeri izvještavanje iz pokrajina Jenin, Qalqilya i Tubas na okupiranoj Zapadnoj obali, navodeći za razlog izvještavanje o sukobima između palestinskih snaga sigurnosti i palestinskih naoružanih grupa. Od sredine decembra, snage sigurnosti PA-e slomile su naoružane grupe u, kako analitičari kažu, pokušaju da se PA dodvori Izraelcima i SAD-u. Akcija je dovela do ubistva nekoliko civila, kao i novinarke sa Zapadne obale, Shathe Sabbagh, kojoj su bile 22 godine.
• Dana 2. januara 2025, PA je suspendirala sva emitiranja Al Jazeere sa Zapadne obale i postavila ograničenja za sve koji rade za tu mrežu.

Koliko je puta Izrael zatvarao Al Jazeeru?

Izraelske vlasti u više navrata pokušale su zatvoriti usta Al Jazeeri. Premijer Benjamin Netanyahu dugo je optuživao izvještavanje mreže za “poticanje nasilja”. Mreža opovrgava ove tvrdnje kao “proizvoljne i neprijateljske”.

• U julu 2017. Netanyahu je u objavi na Facebooku zaprijetio zatvaranjem ureda Al Jazeere u Jerusalemu jer je mreža pokrivala sukob između Palestinaca i izraelskih vlasti oko džamije Al-Aksa.
• U maju 2021. Izrael je bombardirao ured Al Jazeere u Gazi. Izraelske snage dale su Al Jazeeri i drugim medijskim organizacijama u istoj zgradi samo jedan sat da evakuiraju toranj.
• U maju 2024. uredništvo Al Jazeere u istočnom Jerusalemu pretreseno je i zatvoreno nakon što je izraelski parlament usvojio zakon koji dopušta vladi da obustavi rad stranih medija koji predstavljaju “prijetnju”, na 45 dana. Zabrana, uključujući i zabranu web stranice Al Jazeere u Izraelu, više je puta obnavljana i ostaje na snazi. Al Jazeera sada izvještava iz Ammana u Jordanu.
• U septembru 2024, teško naoružane i maskirane izraelske sigurnosne snage izvršile su raciju u uredu Al Jazeere u Ramallahu u tri sata ujutro i prekinule njen rad, jer je ured emitirao uživo. Izraelski zvaničnici tvrdili su da mreža podržava “terorizam” i naredili su obustavu rada na 45 dana. Osoblje Al Jazeere bilo je prisiljeno stajati na ulici i tokom racije im se prijetilo laserskim oružjem.

Koliko je novinara Al Jazeere ubijeno ili ranjeno na Zapadnoj obali i u Gazi?

Izraelske vlasti su na Zapadnoj obali i u Gazi ubile šest novinara Al Jazeere dok su bili na dužnosti. U većini slučajeva novinari su nosili označene novinarske prsluke ili su bili u jasno označenim automobilima.

• Shireen Abu Akleh: Novinarska veteranka Abu Akleh ustrijeljena je i ubijena metkom u glavu 11. maja 2022. dok je izvještavala o izraelskom napadu na Jenin, na okupiranoj Zapadnoj obali. Uprkos činjenici da je nosila kacigu i prsluk sa jasno označenim natpisom “press”, metak koji je ispalio izraelski snajperista prošao je tačno ispod njene kacige. Izraelske snage prvo su pokušale okriviti “unakrsnu vatru” palestinskih boraca, ali su bile prisiljene odustati kada je mnoštvo video dokaza pokazalo da u blizini nije bilo palestinskih boraca. Protiv snajperiste nije preduzeta nikakva akcija. Izraelske snage napale su i pogrebnu povorku za Abu Akleh u kojoj su bile hiljade Palestinaca koji su joj odavali počast – u jednom trenutku uzrokujući da tabut sa njenim tijelom sklizne i zamalo udari od tlo.
• Samer Abudaqa: Dana 15. decembra 2023. u izraelskom zračnom napadu ranjen je Al Jazeerin snimatelj Abudaqa u Khan Younisu u Gazi. Izraelski zvaničnici spriječili su vozila hitne pomoći da dođu do njega uprkos međunarodnim molbama jer je krvario nekoliko sati.
• Wael Dahdouh: Šef ureda Al Jazeere za Gazu, čija su supruga, sin, kćerka i unuk ubijeni izraelskim bombama, snimao je s Abudaqom i ranjen je u istom napadu. Dana 7. januara 2024. Dahdouhov sin Hamza Dahdouh, koji je također radio kao novinar za Al Jazeeru, ubijen je u napadu zajedno sa svojim kolegom Mustafom Thurayom.
• Ismail Abu Omar: Dana 13. februara 2024. izraelska bespilotna letjelica pogodila je Abu Omara, dopisnika Al Jazeere na arapskom jeziku, i njegovog snimatelja Ahmada Matara u Rafahu, na jugu Gaze. Dvojica muškaraca su teško ranjena.
• Ismail al-Ghoul i Rami al-Rifi: Dopisnik Al Jazeere Arabic Al-Ghoul izvještavao je sa snimateljem Al-Rifijem 31. jula 2024. kada su izraelske snage pogodio njihov automobil u izbjegličkom području Shati u gradu Gazi. Al-Ghoula su izraelske snage ranije, u martu 2024, uhapsile i teško pretukle dok je izvještavao o napadima na bolnicu Al-Shifa u gradu Gazi.
• Hossam Shabat: Shabat je povrijeđen 20. novembra 2024, tokom drugog izraelskog napada na kuću koja je bila pogođena, a o čemu je izvještavao.
• Ahmed al-Louh: Izrael je ubio fotoreportera Al Jazeere Arabic Al-Louha 15. decembra 2024. dok je izvještavao o pokušajima Palestinske civilne zaštite da spasi pogođenu porodicu u izbjegličkom kampu Nuseirat u centrlnoj Gazi. Još pet ljudi je ubijeno.