Samit lidera Zapadnog Balkana, EU-a i SAD-a u Kotoru

Lideri Zapadnog Balkana te predstavnici Evropske unije i SAD-a okupit će se danas u Crnoj Gori gdje će razmatrati Plan rasta EU-a za Zapadni Balkan.

Domaćin samita u Kotoru, pod sloganom Jedan region, zajednička vizija, bit će premijer Crne Gore Milojko Spajić.

Najavljeno je učešće predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, premijera Kosova, Albanije i Sjeverne Makedonije, Albina Kurtija, Edija Rame i Talata Xhaferija, kao i predsjedavajuće Vijeća ministara Bosne i Hercegovine Borjane Krišto.

Na skupu će učestvovati i evropski komesar za susjedstvo i proširenje Oliver Varhelyi i pomoćnik američkog državnog sekretara za Evropu i Euroaziju James O'Brien, prenosi agencija Beta.

Podrška SAD-a

Američki State Department je saopćio da će se O'Brien i drugi učesnici samita u Kotoru fokusirati na regionalnu ekonomsku integraciju i priliku za rast koju nudi Plan rasta za Zapadni Balkan i da će ojačati snažnu podršku SAD-a putu Zapadnog Balkana ka članstvu u EU.

O'Brien je istakao da SAD snažno podržava Plan rasta za Zapadni Balkan jer on “podrazumijeva bolju budućnost za građane i za zemlje”.

On je uoči početka samita lidera Zapadnog Balkana i EU-a u Kotoru rekao da se to svodi na četiri slobode- ljudi, dobara, kapitala i usluga, da se kreću preko granica, prenosi Tanjug.

“Zemlje koje ispunjavaju svoje reformske uvjete će se pridružiti evropskom području plaćanja, što će smanjiti troškove za možda sedam posto svaki put kada neko pošalje novac. To će smanjiti troškove zaduživanja, što će omogućiti firmama da se prošire. Ovde se radi o pokazivanju prednosti za građane regiona u pridruživanju evropskom tržištu”, rekao je O'Brien.

‘Plan rasta za Zapadni Balkan’

Uz lidere i ministre zemalja regiona, u Kotor su pozvane i partnerske organizacije, kao što su Vijeće za regionalnu saradnju, Evropska banka za obnovu i razvoj, Evropska investicijska banka, Svjetska banka, Transportna zajednica, Atlantski savez, Energetska zajednica, Fondacija za otvoreno društvo, ReSPA, GIZ.

Plan rasta za Zapadni Balkan, koji je Evropska komisija usvojila u novembru, a EU prije dvije sedmice, predviđa finansijsku podršku od šest milijardi eura, od kojih su dvije milijarde bespovratna sredstva, a četiri milijarde povoljni krediti koje daje EU.

Uvjet za dobijanje sredstava je provođenje reformi, prije svega u oblasti poštovanja demokratskih mehanizama, vladavine prava i osnovnih prava. Plan se odnosi na period od 2024. do 2027. godine i predviđa da svaka vlada zapadnobalkanske šestorke dobije određenu sumu novca na svakih šest mjeseci, zavisno od reformi koje je provela u tom periodu.

Za Srbiju i Kosovo postoji i preduvjet – “konstruktivan angažman na normalizaciji odnosa u cilju potpunog provođenja svih obaveza” koje proizlaze iz Sporazuma o putu ka normalizaciji i njegovog Implementacionog aneksa iz Ohrida, kao i iz svih prethodnih sporazuma postignutih u briselskom dijalogu.