Na Plutonu otkrivene planine nalik vulkanima
Naučnici su na površini Plutona otkrili planine koje izgledaju poput vulkana prekrivenih ledom, što postavlja nova pitanja o tome kako taj mali udaljeni svijet na rubu Sunčevog sistema može biti toliko geološki aktivan.
Otkrića objavljena na sastanku Američkog astronomskog društva u National Harbouru u Marylandu Pluton i njegove mjesece pokazuju u puno kompliciranijem svjetlu nego su to mnogi naučnici i zamišljali.
“Plutonov sistem nas zbunjuje”, rekao je astronom Alan Stern iz Istraživačkog instituta Jugozapad u Boulderu u Coloradu.
On predvodi tim naučnika projekta “Novi horizonti” (New Horizons) NASA-ine svemirske letjelice koja je 14. jula prošla pokraj Plutona.
Fotografije i podaci prikupljeni prilikom prolaska još se odašilju nazad na Zemlju.
Prvi put viđeno
Jedno od otkrića projekta “Novi horizonti” su dvije velike planine na površini Plutona, svaka više od 150 kilometara u promjeru i visine nekoliko kilometara.
Vrhovi tih planina imaju udubljenja poput onih pronađenih na vrhovima vulkana na Zemlji i Marsu.
“Ništa poput ovoga nikad nije bilo viđeno u vanjskim dijelovima Sunčevog sistema”, rekao je član naučnog tima Oliver White.
Neki smatraju da su vulkani na Plutonu nastali istjecanjem zamrznute vode, azota i amonijaka, a ne tečnosti lave, kao na Zemlji.
White priznaje da ideja vulkana na Plutonu, koji se nalazi 30 puta dalje od Sunca od Zemlje, zvuči suludo, “ali je najmanje luda od svih koje nam mogu objasniti izgled tih planina”.
“Šta god one bile, definitivno su čudne”, dodao je White.
“Novi horizonti” su na površini Plutona pronašli i nekoliko dubokih kratera, od kojih je najveći dug više od 320 kilometara, a dubok blizu četiri kilometra.
Činjenica da postoji toliko velikih geoloških obilježja na površini Plutona pokazuje da se njegova kora u nekom trenutku u historiji znatno “istegnula”, što bi moglo biti posljedica toplote koja nastaje raspadom radioaktivnih elemenata, smatraju naučnici.
Istraživanja se nastavljaju
“Novi horizonti” bi u januaru 2019. godine trebali proći pokraj još jednog zamrznutog malog svijeta u Kuiperovom pojasu, području Sunčevog sistema udaljenijem od planete Neptuna, koje je dom Plutona, njegovih mjeseca i brojnih drugih ledenih nebeskih tijela.
Pluton je nekad smatran devetom planetom Sunčevog sistema, ali je konsenzusom astronoma taj status izgubio krajem 20. vijeka, nakon što su u Kuiperovom pojasu otkriveni brojni drugi svemirski objekti slični njemu, poput Erisa, koji čak ima i veću masu od Plutona.
Ta se nebeska tijela prema novoj klasifikaciji nazivaju “patuljastim planetama”.
“Novi horizonti” je prva letjelica koja je proletjela pokraj Plutona.
Izvor: Agencije