Čemu smo se radovali u 2017. godini?
Vijesti o regionalnim i svjetskim uspjesima, napretku i priznanjima u 2017. godini uglavnom su zabilježene u oblasti nauke, tehnologije, sporta i kulture. Veoma malo političkih događaja moglo bi se ocijeniti kao pozitivno, kako u svijetu tako i u regiji.
Među vanjskopolitičkim dešavanjima, u godini u kojoj je izvedeno nekoliko velikih smrtonosnih napada u Evropi, SAD-u i na Bliskom istoku i koju su obilježili sporni potezi američkog predsjednika Donalda Trumpa osuđeni širom svijeta, kao što je zabrana ulaska u SAD za građane iz nekoliko muslimanskih zemalja, povlačenje ove zemlje iz globalnog klimatskog sporazuma i pokušaj priznanja Jerusalema kao glavnog grada Izraela – pozitivna vijest je bila proglašenje pobjede nad oružanom grupom Islamska država Irak i Levant u Iraku.
Kada je riječ o nauci, značajna otkrića u svemirskim istraživanjima obilježila su 2017. NASA je tako otkrila solarni sistem sa nekoliko planeta koje bi mogle podržavati život, a naučnici su prvi put zabilježili sudar neutronskih zvijezda.
Što se tiče kulture u regiji, najveći uspjeh ove godine postigao je film Home u kosovskoj koprodukciji. Od sportskih događaja izdvajaju se uspjesi košarkaša Slovenije i odbojkašica Srbije na evropskim prvenstvima, kao i pobjeda Vardara u finalu Lige prvaka u rukometu.
Među mnogobrojnim krizama, svađama, oštrom retorikom, prizivanjem prošlosti i događaja iz 90-ih, što je pogotovo bilo izraženo nakon presuda Haškog tribunala, na političkoj sceni u regiji značajan napredak je zabilježila Crna Gora postavši članicom NATO-a.
19. februar – Film kosovske koprodukcije dobitnik nagrade BAFTA
Film Home britansko-kosovske koprodukcije dobio je nagradu Britanske akademije filmske i televizijske umjetnosti za najbolji kratki film.
Režiser Daniel Mulloy naveo je da film usred izbjegličke krize produbljuje saznanja javnosti o stradanju ljudi koji bježe sa teritorija zahvaćenih sukobima. Film je većim dijelom snimljen u kosovskim selima.
Filmski radnici na Kosovu proglasili su ovo najveće priznanje kosovskoj kinematografiji, rekavši da je nagrada velika stvar za promociju zemlje i podstrek za kinematografiju, koja sada ima snažnu i relevantnu filmsku referencu.
22. februar – NASA otkrila nekoliko planeta u nastanjivoj zoni
Američka svemirska agencija (NASA) otkrila je da je pronašla solarni sistem ispunjen planetama na kojima bi se mogli nalaziti vanzemaljski oblici života.
Radi se otkriću sedam planeta koje kruže oko zvijezde TRAPPIST-1, a naučnici vjeruju da tri imaju okeane i da se nalaze u tzv. nastanjivoj zoni, što znači da je život imao priliku tu nastati i evoluirati.
Solarni sistem udaljen je 39 svjetlosnih godina od Sunčevog sistema.
27. maj – Počela gradnja najvećeg teleskopa na svijetu
U Čileu počela gradnja najvećeg teleskopa na svijetu, Evropskog ekstremno velikog teleskopa (ELT).
Kada bude završen, bit će to najveći na svijetu optički teleskop, pet puta veći od instrumenta za posmatranja kakvi se danas koriste.
Smješten na 3.000 metra visokoj planini usred pustinje Atacama, instrument bi trebao biti operativan 2024. godine.
Istraživat će porijeklo prvih zvijezda i galaksija, tragati za planetama koji su slični Zemlji i ispitivati tamnu materiju i tamnu energiju koje dominiraju svemirom.
4. juni – Vardar prvak Evrope u rukometu
Rukometaši Vardara postali su prvaci Evrope i to nakon što su u finalu Lige prvaka pobijedili najbogatiji evropski klub PSG rezultatom 24:23.
Igrač odluke bio je hrvatski reprezentativac Ivan Čupić, koji je sa zvukom sirene za kraj meča postigao gol za slavlje navijača skopskog kluba u kojem igraju mnogi regionalni igrači.
Vardar je tako postao tim iz tek šeste države Evrope koji je uspio osvojiti elitno rukometno klupsko takmičenje Starog kontinenta.
5. juni – Crna Gora postala članica NATO-a
Crna Gora postala je 5. juna članica NATO-a na ceremoniji koja se održavala u State Departmentu.
Prije toga, poslanici crnogorskog parlamenta izglasali su većinom glasova Prijedlog zakona o potvrđivanju Sjevernoatlantskog ugovora, dokumenta na osnovu kojeg je Crna Gora postala 29. članica Alijanse.
Članstvom Crne Gore čitav je Jadran “ispod NATO kišobrana”.
15. juni – Ukinut roaming u Evropskoj uniji
U državama Evropske unije počela primjena nove uredbe koja određuje da korisnici i u roamingu ili u mobilnim mrežama u inostranstvu plaćaju cijene iz svojih tarifa u matičnim zemljama.
Predstavnici EU saopćili da je taj uspjeh ishod predanog rada unazad posljednjih 10 godina i da građani više ne moraju brinuti o visokim naknadama za ‘roaming’ kada putuju u drugu članicu Unije.
28. juni – Hrvatska pristupila šengenskom informacijskom sistemu
Hrvatska policija i sigurnosne službe pristupile su Šengenskom informacijskom sistemu (SIS), što se smatra značajnim korakom u ispunjavanju kriterija za ulazak Hrvatske u šengenski sistem.
Informacijski sistem omogućuje pristup glavnom alatu u saradnji policija šengenskog prostora pomoću kojeg se godišnje pronađe više od 200.000 traženih osoba, vozila, isprava i predmeta.
Sistem sadrži više od 70 miliona podataka, koje zemlje s pravom pristupa mogu tražiti i provjeravati.
15. juli – Osnovana zajednička naučna fondacija Zapadnog Balkana
Na samitu lidera Zapadnog Balkana u Trstu potpisan je dokument o osnivanju Znanstvene fondacije Zapadnog Balkana, koja bi finansirala mlade istraživače iz regije.
Fondacija bi, prije svega, dodjeljivala bespovratna sredstva mladim naučnicima koji žele osnovati vrhunske timove i laboratorije u regiji.
Osim toga, Fondacija bi razvila program finansiranja koji bi pospješio razmjenu naučnika i omogućio saradnju istraživača sa Zapadnog Balkana s kolegama iz Evrope.
17. Septembar – Slovenija prvi put evropski prvak u košarci
U velikom finalu Evropskog košakaškog prvenstva, selekcija Slovenije je u Istanbulu savladala Srbiju i prvi put postala prvak Evrope. Evropsko prvenstvo završili su bez poraza, predvođeni Igorom Kokoškovom.
Reprezentaciju Slovenije su do pobjede predvodili Goran Dragić s 35 poena i sedam asistencija, te Klemen Prepelič sa 21 poenom.
30. septembar – Mujanović, Kukoč i Ivković primljeni u kuću slavnih
Razija Mujanović, Toni Kukoč i Dušan Ivković primljeni u Kuću slavnih koja se nalazi u sjedištu Međunarodne košarkaške federacije u Ženevi.
Razija Mujanović svojevremeno je predvodila tuzlansko Jedinstvo do titule prvaka Evrope (1989). Nakon toga je osvojila još četiri kontinentalna naslova u raznim evropskim timovima.
Toni Kukoč je sa splitkom Jugoplastikom osvojio tri uzastopna naslova evropskog prvaka (1989, 1990, 1991), a nakon odlaska u NBA ligu, kao igrač Chicago Bullsa, osvojio je tri uzastopna prvaka u najjačoj svjetskoj košarkaškoj ligi (1996, 1997, 1998).
Jedan od najboljih evropskih košarkaških trenera u historiji Dušan – Duda Ivkovića je s beogradskim Partizanom, grčkim Olympiacosom i reprezentacijom Jugoslavije osvojio mnoštvo trofeja.
1. oktobar – Odbojkašice Srbije prvakinje Evrope
Ženska odbojkaška reprezentacija Srbije osvojila je titulu prvaka Evrope, nakon što je u finalu šampionata u Azerbejdžanu savladala Holandiju.
Do druge titule u historiji, prve poslije Beograda 2011. godine, izabranice Zorana Terzića, predvođene Tijanom Bošković sa 28 poena, došle su s impresivnih šest pobjeda, uz samo dva izgubljena seta.
9. oktobar – Srbija se plasirala na Svjetsko prvenstvo u nogometu
Golom Aleksandra Prijovića, za pobjedu 1:0 protiv Gruzije, nogometna reprezentacija Srbije izravno se plasirala na Svjetsko prvenstvo koje se iduće godine igra u Rusiji.
Srbija će prvu utakmicu odigrati 17. juna protiv Kostarike u Samari, potom slijedi duel protiv Švicarske 22. juna u Kalinjingradu i na kraju protiv Brazila 27. juna u Moskvi.
17. oktobar – Naučnici prvi put posmatrali sudar dvije neutronske zvijezde
Naučnici su zabilježili sudar dvije neutronske zvijezde 130 miliona svjetlosnih godina od Zemlje, jedan od najžešćih događaja u svemiru kojim, između ostalog, nastaju zlato i platina, ali koji može pomoći u razumijevanju tajni svemira.
Od sudara neutronskih zvijezda do Zemlje su stigli gravitacijski talasi koji su dosad primijećeni jedino prije dvije godine, što je nagrađeno ovogodišnjom Nobelovom nagradom. Ali ti gravitacijski talasi nastali su sudarom crnih rupa.
Budući da crne rupe ne emituju svjetlost, astronomi od tog događaja ništa nisu mogli vidjeti. Sada mogu vidjeti, mjeriti i analizirati materiju, svjetlost i radijaciju. Time je i Hubbleov teleskop prvi put zabilježio izvor gravitacijskih talasa.
12. novembar – Hrvatska se plasirala na Svjetsko prvenstvo u nogometu
Hrvatska je pobjedom nad Grčkom u baražu izborila plasman na Svjetsko nogometno prvenstvo u Rusiji 2018. godine
Hrvatska će u prvom kolu 16. juna u Kalinjingradu igrati protiv Nigerije, u drugom kolu odmjerit će snage protiv Argentine 21. juna u Nižnjem Novgorodu, dok će u trećem kolu igrati 26. juna u Rostovu na Donu protiv Islanda.
9. decembar – Irački premijer proglasio pobjedu nad ISIL-om
Irački premijer Haider al-Abadi objavio je “kraj rata” koji su već tri godine vodile iračke snage protiv oružane grupe Islamska država Irak i Levant.
ISIL je osvojio trećinu zemlje 2014. godine, u brzoj ofanzivi, čime je u opasnost stavljena sama opstojnost iračke države.
Abadi je 10. decembar proglasio državnim praznikom.
Izvor: Al Jazeera