EU pokreće kaznenu proceduru protiv Poljske

Evropska komisija pokrenula je kaznenu proceduru protiv Poljske na osnovu Člana 7 Osnovnog sporazuma Evropske unije.

Takvom odlukom Evropska komisija prvi put u historiji Unije traži da se zemlje EU-a izjasne postoji li u Poljskoj povećan rizik od kršenja osnovnih vrijednosti EU-a.

Kazna može biti gubitak prava glasa u EU-u i zamrzavanje milijardi eura iz evropskih fondova, javila je nezvanično poljska agencija PAP.

Zvaničnu odluku saopćio je potpredsjednik Evropske komisije Frans Timmermans, koji je na zasjedanju Evropske komisije kazao da nema razlike između pristupa prethodne premijerke Poljske Beate Szydlo i novog premijera Mateusza Morawieckog.

“Odluka Evropske komisije da pokrene tzv. Član 7 Lisabonskog sporazuma, proceduru protiv Poljske, nije dobra i politički je motivisana”, izjavila je glasnogovornica vladajuće poljske stranke Pravo i pravda Beata Mazurek.

“Ta odluka nije dobronamjerna i, po našem mišljenju, to je politička odluka”, kazala je ona za PAP, prenosi Reuters.

Kap koja je prelila čašu

Predsjednik Evropske komisije Jean-Claude Juncker do posljednjeg trenutka oklijevao je pristupiti tom koraku, nezabilježnom u historiji EU-a, u nadi da bi novi poljski premijer mogao biti otvoreniji za dijalog. Sinoć je izjavio da Evropska komisija sigurno danas neće “srušiti sve mostove” prema Poljskoj.

“Posljednjom kapi koja je prelila čašu” Evropske unije u dijalogu s konzervativnom euroskeptičnom vladom stranke Pravo i pravda Jarosława Kaczyńskog pokazala se kontroverzna reforma pravosuđa. Ona, po ocjeni Evropske komisije, ugrožava nezavisnost poljskih sudova, dovodi ih pod političku kontrolu, pa je samim tim i rizik za pravosuđe cijele Unije.

Evropska komisija također je odlučila tužiti Poljsku Sudu pravde EU-a zbog novog zakona o općim sudovima i izdala je i već četvrtu preporuku povodom zakona o Vrhovnom sudu i Državnom sudijskom vijeću, koji su prošli kroz poljski parlament i čekaju na potpis predsjednika Andrzeja Dude da bi stupili na snagu.

Evropska komisija, Vijeće Evrope i njegova nezavisna ekspertska Venecijanska komisija, SAD i međunarodne institucije označile su taj propis kao podrivanje nezavisnosti pravosuđa u Poljskoj.

‘Nuklearno oružje’

Današnja odluka Evropske komisije da pokrene proceduru po Članu 7 evropskog sporazuma, koji se često naziva “nuklearnim oružjem” protiv članica koje ne poštuju pravnu državu i osnovne evropske vrijednosti, znači da će se članice EU-a izjasniti, i to većinom od 22 zemlje, postoji li već u Poljskoj povećan rizik od kršenja evropskih vrijednosti.

Tek za eventualno sljedeći korak, glasanje o sankcijama, neophodno je da odluka bude donesena jednoglasno, konsenzusom.

Glasnogovornica Vlade Poljske kazala je da “Evropska komisija ima pravo preduzeti takve korake na svoju odgovornost, ali oni nisu potrebni. Ali, sankcija neće ni biti. Za njih nema osnova, a nije Mađarska jedina koja će glasati protiv njih. Bilo bi dobro da ne politiziramo te stvari. Možda Evropska komisija želi šire podijeliti svoju odgovornost, s Vijećem EU-a i Evropskim parlamentom”.

Poljski ministar pravde Zbigniew Ziobro ranije je kazao da je on “miran jer u Poljskoj funkcioniše pravna država”.

Izvor: Agencije