Energetska kriza se produbljuje zbog poremećaja snabdjevanja u istočnoj Evropi

Zabrinutost u pogledu opskrbe energijom u Evropskoj uniji pojačala se nakon što je ruski operater naftovoda Transneft objavio da su obustavljene isporuke preko naftovoda Družba, kojim se nafta transportuje kroz Ukrajinu do Mađarske.

Naftovod Družba, poznat i kao “naftovod prijateljstva”, glavna je linija kojom se ruska nafta prenosi u dijelove istočne i srednje Evrope.

Ukrajinske vlasti obavijestile su u srijedu Transneft da su privremeno obustavile dotok nafte zbog pada pritiska. Obustava je uslijedila nakon sumnjivog raketnog napada na selo Przewodow na istoku Poljske, koje se nalazi nekoliko kilometara od granice s Ukrajinom.

Protok nafte je kasnije nastavljen, međutim, privremena suspenzija i eskalacija tenzija u istočnoj Evropi ponovo je usmjerila pažnju na trgovinu naftom i prirodnim gasom između EU-a i Rusije, dok se blok bori da smanji ovisnost o ruskim fosilnim gorivima nakon ruske invazije na Ukrajinu.

U junu su ove sankcije proširene na izvoz ruske nafte. Kao dio šestog paketa sankcija, čelnici EU-a složili su se da postupno ukinu isporuke ruske sirove nafte do 5. decembra i isporuke rafiniranih proizvoda do 5. februara.

Gubici EU-a

Najnoviji paket sankcija uveo je dodatna ograničenja na transport nafte u zemlje koje nisu članice EU-a iznad određene granične cijene, utičući prvenstveno na industriju brodarstva Grčke, administraciju kiparskih Grka i Maltu.

Prema mjesečnom izvještaju o tržištu nafte koji je objavila Međunarodna agencija za energiju (IEA), EU je u januaru iz Rusije dnevno uvezla 2,4 miliona sirove nafte po barelu (bpd) i 1,4 miliona barela naftnih derivata, a u oktobru je uvoz pao na 1,5 miliona sirove nafte, odnosno milion barela naftnih derivata.

Gubici EU-a nadoknađeni su povećanim zalihama sirove nafte, pretežno s Bliskog istoka, ali uz doprinose iz Afrike, Norveške, Brazila i Gvajane.

Naftovodom je u oktobru za zemlje EU prevezeno ukupno 2,5 miliona barela sirove nafte i 700.000 barela naftnih derivata.

Naftovod Družba, koji se proteže na 5.500 kilometara, šalje sirovu naftu iz Sibira, Urala i Kaspijskog mora u niz zemalja EU-a, a ide preko Bjelorusije, gdje se dijeli na sjeverni i južni krak. Sjeverni krak se nastavlja preko Bjelorusije i Poljske do Njemačke dok južni krak prolazi kroz Ukrajinu, a kasnije raznim rutama nafta ide u Slovačku, Češku i Mađarsku.