Makedonska matematička konstanta

Interetnički neredi i nasilje u Makedoniji su postali matematička konstanta.

 

U posljednjih nekoliko godina, na političkoj je sceni tehnologija podizanja tenzija, koja omogućava izvjesnim političkim krugovima da u strogo kontrolisanim uslovima i momentima visokog političkog krvnog pritiska osiguraju sebi sliku političkog subjekta koji vodi računa o nacionalnim, državnim, građanskim i ekonomskim interesima države, bez obzira na sve kontradiktornosti koje ta tehnologija proizvodi na terenu.

 

Početkom mjeseca se u predsjednikovoj rezidenciji nazdravljao kvalitetnim vinom zaliveni ugovor postignut između vladajuće stranke VMRO-DPMNE i Socijaldemokrata (SDSM) u ime opozicijskog fronta (koji okuplja liberale i liberal-demokrate, a naročito partiju nekadašnjeg desničarskog lidera Ljubča Georgievskog i partiju ‘Dostojanstvo” i njenog vođu, nekadašnjeg policijskog generala Stojančeta Angelovskog), kojim su okončana skoro tromjesečna „otporaška” okupljanja i protesti opozicije koja je nasilno i upotrebom policije izbačena iz Sobranja.

 

Istovremeno, grupa od nekoliko stotina mladih etničkih Makedonaca je divljala ispred zgrade Vlade i udarala svim sredstvima po raspoređenim policajcima koji su osiguravali Vladu.

 

Brokeri ovog ugovora, trojka Evropske unije-Štefan  Fule, Richard Howitt i Erhard Busek- napokon su bili zadovoljni, jer su osigurali učešće opozicije na lokalnim izborima zakazanim za 24. mart, a time i spasili posljednju šansu da Makedonija dobije pozitivan izvještaj, koji treba biti objavljen u drugoj polovici aprila i koji bi trebao biti krucijalni argument da se makedonske EU integracije pokrenu sa mrtve tačke tokom EU samita krajem juna.

 

 

Tog dana, EU trojka se nije zamarala uličnim nasiljem, da bi nekoliko dana kasnije izašla sa zajedničkom izjavom međunarodne zajednice o osudi nasilja, apelirajući na razum i mir.

 

To se dogodilo jer je vrag odnio šalu već narednog dana, kada su etnički Albanci demonstrirali na ulicama i sukobili se sa policijom, pri čemu je bio više povrijeđenih, uhapšenih, a i pričinjena je velika materijalna šteta.

 

Razlozi ovih konsekutivnih nereda su i dalje obavijeni maglom i miskoncepcijama spin-doktora, koji su uspjeli da simplificiraju tok i razvoj događaja i zato je demistifikacija ovih događaja važnija zbog neposredne budućnosti, nego zbog prošlosti, jer je izvjesno da problemi neće stati na ovoj tački.

 

Mladi etnički Makedonci, koji su udarali po policiji prvog marta, oficijelno su protestovali protiv imenovanja Talata Džaferija na poziciju ministra odbrane, na prijedlog premijera Gruevskog i konsekutivnog izglasavanja u makedonskom Parlamentu.

 

Džaferi je bio oficir u jugoslovenskoj i makedonskoj vojsci, da bi 2001 godine, usred konflikta, dezertirao i priključio se Oslobodilačkoj narodnoj armiji (ONA) etničkih Albanaca, koja se 2002, nakon Ohridskog mirovnog sporazuma, transformisala u političku partiju DUI (Demokratska unija za integraciju).

 

Nakon pobjede na izborima 2002, socijaldemokrati su oformili novu Vladu u kojoj je DUI postao albanski koalicioni partner. Džaferi, koji je bio amnestiran u okvirima mirovnog sporazuma, je u jednom momentu postao zamjenik ministra odbrane, a sadašnji premijer Gruevski, tada u opoziciji, nije propustio nijednu priliku da osudi socijaldemokrate za imenovanje „terorista” na čelo tako važnih resora u makedonskoj Vladi, potencirajući da njegova VMRO-DPMNE ne bi nikada, ni u snu, koalirala sa partijom “bivših terorista”.

 

Ali, politička pragma ne poznaje kauzu. Nakon vanrednih parlamentarnih izbora 2008, DPMNE je sastavio Vladu upravo sa “bivšim teroristima” i prije mjesec dana imenovao za ministra odbrane upravo „dezertera” Džaferija.

 

 

To je ponovo bio veliki udarac za makedonske patriote i za važan dio članstva DPMNE-a. Zato, oprobani recept podizanja interetničkog pritiska je ponovo stavljen u funkciju. Naime, oni koji su divljali prvog marta su poznate navijačke grupe veoma bliske DPMNE-u.

 

Poznati su po huliganstvu i okršajima za vrijeme sportskih događaja, ali i po političkom nasilju kada za to dobiju dozvolu od svojih političkih pokrovitelja.

 

Naravno, formalna veza nikada nije uspostavljena, pa se ova „saradnja” redovno demantira. A, njihovi protesti su, naime, bili organizirani protiv imenovanja Talata Džaferija. S obzirom na to da je partija Angelovskog oštro reagirala protiv ovog imenovanja, spin-doktori su odmah pokušali da proteste navijačkih grupa pripišu upravo Angelovskom. I to je jedan od razloga organiziranja navijačkih grupa da protestuju.

 

Ali, navijački protesti su imali prethodnicu, puno opskurniju i krvaviju. Odmah nakon imenovanja Talata Džaferija na novu funkciju (ustupak premijera Gruevskog albanskom koalicionom partneru DUI, koji neki krugovi tumače kao namjeran potez povučen da bi se podigla politička tenzija, osim dobijanja podrške albanskog partnera za neke druge korake), DUI je na svom web sajtu trijumfalno objavio: „ONA na čelu makedonske armije (ARM)!”

 

U  toku narednih desetak dana, nepoznati maskirani nasilnici su počeli napadati djecu, žene i učenike iz albanske zajednice – nekoliko desetina njih, koristeći palice i noževe i nanijevši im teške povrede. Misteriozno, kao po komandi, o ovim incidentima makedonski mediji uglavnom nisu izvještavali, ali ni Ministarstvo unutrašnjih poslova u svojim dnevnim biltenima.

 

Policija nije pokretala istrage, niti procedure, a broj incidenata je toliko narastao da su etnički Albanci počeli sve glasnije da negoduju zbog odsustva zaštite državnih institucija i nedostatka akcije otkrivanja počinitelja ovih napada. 

To je nešto na šta su spin-doktori predvidljivo računali. Nešto što su već dobro ispraksirali prethodnih godina, menadžirajući slične incidente na glavnom trgu, na trvđavi Kale, kod mosta Ujedinjenih nacija…

 

 

Tako su se etnički Albanci, ljuti i uplašeni zbog prethodnog nesankcionisanog nasilja, putem socijalnih mreža organizovali za proteste. Spin-doktori su spremno dočekali nerede i uspjeli da domaćoj, a naročito međunarodnoj javnosti, prodaju spin da su Albanci protestirali braneći imenovanje Džaferija, a ne zbog nasilja i pasivnosti medija na makedonskom jeziku i, naročito, policije.

 

Manipulacija je bila uspješna: niko se ne bavi činjenicom da je patriotski premijer ustvari onaj koji je imenovao Džaferija, dok su se incidenti i prebijanja nastavili, iako su ovog puta bili relativno korektno pokriveni od strane medija na makedonskom jeziku.

 

Niko se ozbiljno ne osvrće na masovnu  korupciju i zloupotrebu javnih resursa u toku ove izborne kampanje. Niko se više ne osvrće na činjenicu da je doneseno stotinjak zakona, bez debate, stručne ili javne, bez amandmana i opozicije i najčešće u brzom ili skraćenom postupku.

 

Niko se više ne osvrće na nelegalno doneseni Pravilnik rada Sobranja, čijim izmjenama je skraćeno vrijeme govora parlamentaraca u komisijama i radnim tijelima koja se odnose na promjenu Ustava, donošenje budžeta, ekonomsku i eurointegrativnu sferu, oblasti u kojima je vladajuća partija najzainteresiranija da zaokržzi svoj proces „zarobljavanja” države.

 

Paralelno, na socijalnim medijima je rastao broj grupa koje su najavljivale nove proteste i širile govor mržnje. Tako su grupe etničkih Albanaca i navijačke grupe etničkih Makedonaca najavile proteste dan za danom, dok je cijelo društvo živjelo u psihozi – šta će se sada desiti?

 

Ponovo su spin-doktori stupili na scenu i dodali vjersku oblandu: Albanci kreću na proteste iz Jahja-pašine džamije, odmah nakon velike molitve u petak. A, i da se ne zaboravi, prethodnog petka, dok je spaljivan autobus Gradskog transporta, čuo se i usklik – Allahu ekber!

 

Ne vodeći računa da je „Jahja-paša” širi geografski termin i da svaki organizator okupljanja pokušava da upotrijebi najefikasniji način da skupi što više demonstranata, javnost je počela da paniči u vezi „vjerske prirode” protesta…

 

 

Ipak, na proteste Albanaca je izašlo dvjestotinjak mladih, među kojima i djece, koji su protestirali jedan sat i bez velikih nereda se povukli. Kao rezultat odvraćanja policije, mirovnih, građanskih i nekih vjersih udruga, ali naročito partije DUI, koja je bila direktno na tapetu protesta (iz čijih je redova i sam Džaferi – jedna od mnogih kontradikcija koju su spin- doktori kreirali na terenu), protesti nisu imali ni približnu jačinu onih prethodnih.

 

Što se tiče protesta etničkih Makedonaca, najavljenih za sljedeći dan – nije bilo ništa. Ali, to je bilo predvidljivo, s obzirom na to da je tog dana bio zakazan veliki miting vladajuće DPMNE, na kojem je ova partija promovisala svoje kandidate za lokalne izbore. To ponovo ukazuje na njihovu direktnu povezanost.

 

Algoritam koji koriste vladajuće partije za kreiranje kontrolisanih interetničkih tenzija, biće uskoro ponovo u funkciji. Vladajuća DPMNE će veoma skoro biti u situaciji da isporuči ono što već nekoliko puta obećava međunarodnoj zajednici – rješavanje spora sa Grčkom.

 

Komesar Evropske komisije Fule očekuje odlučujući korak u tom smjeru već sredinom aprila. Da li su njegova očekivanja bazirana na realnim parametrima? Teško je povjerovati u to.

 

Premijer Gruevski će radije procijeniti rezultate lokalnih izbora (za koje, prvi put, nema nikakvih anketa) i odlučiti u kojem momentu će raspisati vanredne parlamentarne izbore.

 

Tražeći novi mandat od građana za (ne)rješavanje problema sa Grčkom i konsekutivnim umrtvljivanjem eurointegrativnih procesa, DPMNE će staviti u funkciju sav svoj destruktivni i manipulativni potencijal, uključujući i pomenuti algoritam.

Opozicija, koja postaje sve trivijalnija i koja će se uskoro suočiti sa sopstvenim raspadom i nerelevantnošću, neće biti u situaciji da promijeni bilo šta.

 

Naprotiv, ona je već u funkciji tektonskih promjena koje očekuju Makedoniju. Naime, opozicija je tražila i dobila ugovor sa vladajućom DPMNE o zajedničkom nastupu u dvije eksplozivne općine: Kičevo i Struga.

 

Radi se o kompletnoj etnickoj fisuri koja se događa u zapadnoj Makedoniji: etničke albanske partije će se suočiti sa etničkim makedonskim partijama, istim onim koje se međusobno već okrivljuju za fašizam, diktaturu, pljačku i organizovani kriminal i korupciju. U ove dvije općine, socijaldemokrati će podržati kandidate za gradonačelnike vladajuće partije, a ovi će podržati savjetnike liste opozicije, koje su u stvarnosti miješane… i koje su već prihvaćene od Državne izborne komisije.

 

Ova etnička fisura je već imala preludij: iako su u opoziciji, pa čak i na uličnim protestima, socijaldemokrati podržali vladajuću DPMNE u donošenju zakona o privilegijama makedonskim braniteljima – prijedlogu koji pokušava minirati vladajući albanski partner DUI, preko lika, djela i kreativnim parlamentarnim metodama istog Talata Dzaferija, u tom momentu u ulozi člana makedonskog Parlamenta!

 

Tako sa relativnom lakoćom možemo zaključiti gdje je korijen ovih problema, ko izvlači najveću političku korist, ko je zloupotrijebljen, a ko najveća žrtva. Vladajuća DPMNE je anektirala Republiku i sve njene institucije, a sloboda medija u Makedoniji je na tužnim razinama, nižim nego ikada.

 

Mediji su pod kompletnom kontrolom vladajuće partije, što joj omogućava da njen pogled na stvari postane vrhovna istina. 

 

Kako predstoje veliki „okršaji” na međunarodnoj sceni, vladajuće partijske elite se neće libiti da stave interetničke odnose i građane na veliki ispit, koji bi mogao da ima dramatičan uticaj na budućnost Makedonije: da li nas očekuje integracija, ili federalizacija? Iako političkoj eliti to najviše odgovara, ovo zadnje, sa ovakvom političkom scenom, se ne može postići bez fakture čiji je iznos daleko veći od kupovne moći makedonskog društva!