Badnji dan uoči najradosnijeg praznika

Hrišćani koji poštuju Julijanski kalendar obilježavaju Badnji dan. U ponedjeljak je najradosniji hrišćanski praznik – Božić. S njim završava šestosedmičnii post.

Badnji dan u Beogradu zabilježio je reporter Al Jazeere Nebojša Grabež.

Srpska pravoslavna crkva (SPC) i njeni vernici Badnji dan proslavljaju službama bdijenja i paljenjem badnjaka, po kojem je ovaj praznik i dobio ime.

Običaji koji se vezuju za ovaj dan su raznovrsni, a uglavnom se vezuju za dva osnovna tradicionalna oblika – seoski i gradski.

“Seoska tradicija kaže da se na Badnji dan rano ustaje, da se ide u šumu, da se određenim ritualnim načinom seče jedno mlado hrastovo ili cerovo drvo, koje se donosi u dvorište kuće, gde ostaje do večeri. A u gradovima se taj badnjak obično kupuje na pijaci, ili se nabavlja na nekom drugom mestu. Unosi se u predsoblje, da bi do večeri tu stajao”, kaže Vladimir Zamahajev, sveštenik SPC-a.

Badnjak simbolizira drvo koje su pastiri doneli Josifu i Mariji da založe vatru i zagriju pećinu u kojoj je rođen Isus.

Pored badnjaka, u domove se unosi i slama, koja oslikava ambijent Hristovog rođenja, kao i grančica drena, koja je simbol zdravlja.

“Dren se ujutro uzima za zdravlje na gladan želudac, pre obroka, da bi čovek bio zdrav cele godine. Od badnjaka se loži vatra i ujutro se peče česnica (pogača). Naveče, kad se moli Bogu, ovo žito se stavlja pod sto”, rekla je Olivera, prodavačica iz Valjeva.

Slabija prodaja badnjaka

Badnjak na beogradskim pijacama košta pola eura, međutim, prodavci primjećuju da se prodaje slabije nego proteklih godina.

“Pa kupuju, ali ne kupuju baš mnogo. Svake godine se smanjuje. Sve je jefitinije. Kupuju jelke. Slave katolički Božić i Novu godinu. Ne slave srpsku”, izjavio je Mirko, prodavac sa Divčibara.

Prema običaju, badnjak se unosi u dom nakon večernje crkvene službe. Njegovo simbolično paljenje objavljuje radost Hristovog rođenja.

“Verujte da mi je to najsrećniji dan, zato što moj unuk obeležava to jutro i mnogo se radujem”, kaže Rajka iz Beograda.

“Sačekamo položajnika i onda ga zapalimo ispred kuće. Svako ima neke svoje rituale. Ovo je naš”, dodaje njena sugrađanka Dragana Lukić.

“Obeležavamo ga evo već 78 godina, koliko sam ja mator. Uvek sa porodicom. Pečenica sutra za Božić. Večeras posno. Neke posne sarme, orasi po ćoškovima, slama po sobi…”, veli Beograđanin Svetozar.

“Obeležavanje Božića počinje u ponoć liturgijom koju će u beogradskom Hramu Svetog Save predvoditi patrijarh srpski Irinej“, izvještava Grabež.

Služba na Bosforu

I pravoslavni vjernici u Istanbulu proslavili su badnji dan na tradicionalan način.

Ovo je ekumenska patrijaršija u Istanbulu – sjedište Patrijarha Bartolomeja, nadbiskupa Konstantinopolja i prvog među jednakim vođama Istočne pravoslavne crkve.

Pravoslavni vjernici u toj zemlji prisustvovali su tradicionalnoj službi, nakon koje su se uputili na obale Bosfora, gdje su se mladi takmičili u hvatanju krsta koji je bacio patrijarh Bartolemej.

“Bio mi je san da uhvatim krst ovdje, u Istanbulu”, rekao je Loucas Kokins, grčki državljanin koji je uhvatio krst na Bosforu.

Prema nekim predajama, ovaj običaj datira još iz vremena Bizantije i privlači brojne posjetioce iz regije.

“Došla sam ovdje da vidim crkvu Patrijaršije, kao i plivanje na Bosforu. Moj otac je također učestvovao u plivanju. Veoma smo sretni”, kaže grčka državljanka Pankou Agathy.

U nekim zemljama taj se dan obilježava kupanjem u moru ili rijeci, što simbolizira Hristovo krštenje u vodi.

Izvor: Al Jazeera