Opština Bileća već duže vrijeme na svom računu bilježi strmoglave minuse. Finansijska blokada brutalno je poklopila ovaj polako izumirući gradić, smješten tik uz granicu s Crnom Gorom, na krajnjem jugoistoku Bosne i Hercegovine.
Geografski okružena jednim od najpustijih podneblja ove zemlje, skoro pa odsječenog od ostatka svijeta, Bileća danas opstaje doslovno priključena na vještačko disanje.
Prema popisu stanovništva iz 2013. godine, broji tek nekih 10.000 stanovnika, čiji se broj svakim danom rapidno smanjuje. Etnički skoro potpuno monolitna, zapostavljene i ruševne infrastrukture, ova opština u bh. entitetu Republika Srpska preživljava oslanjajući se isključivo na obradu i prodaju kamena. Na crno, dakako.
Sve i jedna prijeratna fabrika katancima je zaključana u nekom prošlom vremenu. Nekadašnja kasarna Jugoslavenske narodne armije, uz koju je ovaj grad stasavao, danas podsjeća na postapokaliptično zdanje. Sunce ovdje odavno ne rađa bolji dan.
‘Jednosmjernu, molit ću’
Uspjehom se u Bileći smatra kupovina autobuske karte u jednom smjeru i odlazak u odabranu destinaciju budućnosti. To i ne čudi s obzirom da je za lokalnu administraciju od krucijalnog značaja bavljenje revizionističkim neimarstvom. U gradu koji tokom dana djeluje sablasno preko noći je nikao nakićeni spomenik utjelovitelju četničke ideologije, ratnom zločincu Dragoljubu – Draži Mihailoviću.
I tako, posmatra jedan od očeva domaćeg izdajništva i oličenje kolaboracionizma iz Drugog svjetskog rata privredno dotučenu i demografski posrnulu Bileću. Pored njega na svom putu bez povratka prolaze deseci mladih Bilećanki i Bilećaka. Osmjehuje im se “mitski junak” dok tegobno vuku svoje prenatrpane kofere, u koje uguraše uspomene, djetinjstvo, prekinutu mladost.
U samom centru grada stoluje “Park Ravnogorskog četničkog pokreta”. Drsko je odatle deložirao Park narodnih heroja, izmješten bagerima i kranovima nekih stotinu metara dalje. Partizani, koji su, nakon žestokih okršaja s lokalnim četničkim garnizonom 1944. godine vratili slobodarski duh u Bileću, danas defanzivno i odbačeno gledaju na paradoksalna zbivanja.
Oni su perfidno stjerani u kutak srama, pogaženog dostojanstva i obezvrijeđene žrtve. Po broju narodnih heroja, ovo mjesto je bilo među prvih pet u bivšoj SFRJ. Danas o njima ni najsitnijeg traga.
Izjava menadžera Opštine Bileća da otkrivanje spomenika četničkom generalu za njih “znači završetak Drugog svjetskog rata i poruku međusrpskog pomirenja” nailustrativnije oslikava zarobljenost ovdašnjeg intelekta u okovima daleke i mračne prošlosti. I dok su, zbog teške dubioze, u pitanje došle isplate svim budžetskim korisnicima, za blještavo kameno zdanje dao se i posljednji fening iz kase.
Zatiranje antifašističkog naslijeđa
Revizionizam se u ovu regiju dobrano udomaćio. Dojučerašnji saradnici fašista glorificirano uživaju status oslobodilaca. Mjesta za druge i drugačije nema.
Lokalni malobrojni Bošnjaci skoro da se mogu izbrojati na prste jedne ruke. Nakon pogroma bošnjačkog stanovništva tokom Drugog svjetskog rata i zloglasne jame Čavkarica, stratišta za oko 1.000 djece, nejači i nedužnih, Bileća se 90-tih iznova pridružila povampirenom virusu revitalizovanog fašizma, da bi time neslavno završila na retrogradnoj mapi još jedne u nizu jednonacionalnih općina/opština nakon Daytona.
Potencijalne investitore nema ko dočekati. Snovi o perspektivnoj budućnosti sa ove distance djeluju zatočeno. Kozmopolitizam i tokovi dostojni jednog 21. stoljeća ovdje više ne stanuju.
Vrijeme je stalo, stoji i spomenik. Satnice sa evropskih aerodroma i autobuskih stajališta tiho otkucavaju termine u glavama ovdašnje mladosti. Trotoari Beča, Berlina, Pariza, Amsterdama i ostalih metropola spremno čekaju trepet njihovih užurbanih koraka.
To oni donose našu pamet serviranu za džaba…
Stavovi izraženi u ovom tekstu autorovi su i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.
Izvor: Al Jazeera