Zašto Izrael uporno napada iranske komandante u Siriji?

Piše: Ghazal Aryahi

Otkako je 7. oktobra prošle godine počela operacija Potop Al-Aksa, Izrael je četiri puta izvodio napade na iranske vojne vođe i savjetnike u Siriji, što je dovelo do pogibije najmanje 11 iranskih komandanta i savjetnika.

Međutim, najžešći udar dogodio se u ponedjeljak, kada je u izraelskom napadu gađana zgrada iranskog konzulata u sirijskom glavnom gradu Damasku sa šest raketa. Američki list The New York Times citirao je četvoricu izraelskih dužnosnika, bez spominjanja njihovih imena, prema kojima je Izrael odgovoran za ovaj napad.

Iranska revolucionarna garda objavila je da su u napadu poginula dva generala, komandant Revolucionarne garde u Siriji i Libanu Mohammad Reza Zahedi i njegov zamjenik Mohammad Hadi Haji Rahimi, kao i pet oficira koji su se nalazili njihovoj pratnji.

Napad je pokrenuo pitanja o ulozi Revolucionarne garde u Siriji i utjecaju koji ima Mossad u Damasku, imajući u vidu da je izveden napad na najvažniju ličnost Revolucionarne garde izvan granica Irana.

Zajednički interesi

Bivši komandant Revolucionarne garde, general Ismail Kothari, pojasnio je da od 1982. godine, dakle prije više od 40 godina, pripadnici Revolucionarne garde obavljaju misije izvan iranskih granica – unutar sirijske teritorije, i to na zahtjev sirijskih vlasti.

Za Al Jazeeru dodaje da “na temelju odnosa i sporazuma između Irana i Sirije, postoje zajednički interesi između ove dvije zemlje, pa je prirodno da se ti interesi ostvaruju kroz prisustvo snaga Quds u Siriji. Isti slučaj je bio prije Iranske revolucije 1979. godine, kada se 50.000 američkih savjetnika nalazilo u Iranu”.

Istakao je, kao zastupnik u parlamentu iz Teherana, da su se “brigadni general Zahedi, njegov pomoćnik Rahimi i njihovi saborci nalazili u Siriji radi obavljanja svojih dužnosti u snagama Quds, koje su izvršavali i provodili na sirijskom teritoriju”.

Demantirao je da je održan bilo kakav sastanak s pripadnicima pokreta Islamski džihad u zgradi iranskog konzulata u Damasku, naglašavajući da ta vijest nije tačna.

“Damask je siguran za Sirijce i one koji su u njemu i ne postoji sigurnosna prijetnja za iransku prisutnost. Međutim, Amerika i Izrael nastoje destabilizirati sigurnost svojim operacijama koje se kose s međunarodnim konvencijama, dok Vijeće sigurnosti o tome šuti”, zaključio je.

Mossad u Damasku

S druge strane, politički istraživač Mehdi Kharratyan istakao je kako je “posljednjih godina iranska prisutnost u Siriji povećana zbog sirijske krize, kao i razvoja situacije po pitanju izraelskog utjecaja u regiji”.

Govoreći za Al Jazeeru, rekao je: “Novi odnosi snaga, što je poznato kao osovina otpora, podrška libanskom Hezbollahu i obnavljanje odnosa između Hamasa i Irana nakon sirijske krize, učinile su Siriju logističkim područjem za Iran i njegove saveznike.”

“U svjetlu koordinacije s Damaskom, Iran očekuje da će imati koristi od Sirije kako bi prebacio neophodnu podršku frakcijama otpora u Gazi i borio se protiv ISIL-ovog prisustva na sirijskoj teritoriji.”

Dodao je da “sirijski režim uglavnom želi da Iran nastavi svoje prisustvo na sirijskom tlu, s ciljem očuvanja stabilnosti i borbe protiv američkih snaga, kurdskih i drugih naoružanih grupa”.

Smatra da su savjetnici i komandanti Revolucionarne garde upravo iz tih razloga uvijek prisutni u Siriji, “kako bi odvratili Izrael, kontrolirali američke akcije u regiji i spriječili kontrolu ekstremističkih grupa. Ipak, najvažnija stvar koja povezuje iranski sigurnosni establišment sa Sirijom je Izrael”, kako je to opisao.

Govoreći o tome da je Izrael uspio doći do najvažnije osobe u Revolucionarnoj gardi izvan iranskih granica, Kharratyan je istakao: “Sirijsko sigurnosno okruženje bilo je kontaminirano agentima i špijunima već dugi niz godina”. U tom kontekstu se osvrnuo na atentat na Imada Mughniyeha u Damasku 2008. godine, dakle prije sirijske krize:

“Sirijska kriza otkrila je utjecaj Mossadovih agenata duboko u sirijskoj sigurnosnoj službi i sigurno je da Mossad ima snažno prisustvo na sirijskom tlu.”

“Ubistvo Zahedija, kao najvažnije figure na Bliskom istoku u Quds snagama u sastavu Revolucionarne garde, znači da je on bio pažljivo praćen već duže vrijeme”, naglasio je.

Očekivani odgovor

Što se tiče mogućih scenarija iranskog odgovora, Kharratyan je odbacio mogućnost da će Iran ciljati mete unutar izraelskih granica kao odgovor na napad na svoj konzulat u Damasku. Umjesto toga, predviđa da će Iran odgovoriti postepeno i nizom različitih i uzastopnih operacija na političkom i obavještajnom nivou.

“Iran mora ciljati izraelske obavještajne agencije precizno, stoga mora preispitati svoju politiku odvraćanja prema Tel Avivu, te dovesti do pometnje u procjenama na izraelskoj strani”, nastavio je.

Hussein Kanaani Moghaddam, bivši komandant Revolucionarne garde, rekao je za Al Jazeeru: “Napad na iranski konzulat znači ciljanje iranske teritorije, a to Iranu i osovini otpora daje pravo da sve izraelske ambasade i konzulate širom svijeta smatraju svojim metama.”