Autobus zvani čežnja

Prepoznajući državu kao firmu, aktuelna srpska vlast ne propušta priliku da pokaže prestiž svog korporativnog komuniciranja. Njen vizuelni identitet, korišten za označavanje svega što je javno, državno, u najkraćem srpsko, doživio je očekivan update. U najkraćem, totalitarni režim shvatio je da označavanje svega što miruje i ne može da se kreće nema smisla bez označavanja onog što je neminovno u pokretu. Tako je beogradski gradski prevoz preuzeo patriotsku funkciju autobusa zvanog čežnja.

Na karoserije autobusa otisnuta je zastava Srbije uz poruku:„ Predaja nije i nikada neće biti opcija za Srbiju. Borićemo se i pobedićemo“. Taj srpski „list bez hartije i rastojanja“ ne nosi poruku o čemu treba da misle već šta treba da misle ljudi koji svakom svojom svakom konzumacijom ili potrošnjom ulažu u publicitet svog „mi“.

Vizuelno rješenje ovog državnog/korporativnog komuniciranja ima zadatak da već rano ujutro obavijesti putnike beogradskog gradskog prevoza o postojanju neprijatelja s kojim se Srbija danas bori. Prije nego vide uputstva o tretmanu prema neprijatelju koji stiže s naslovnica režimskih tabloida, putnicima beogradskog gradskog prevoza potrebno je obezbijediti ubjeđenje da neprijatelj postoji. Dato ubjeđenje mora biti vidljivo u kontinuitetu, iz najmanje dva razloga: prvenstveno zbog državne paradigme transparentnosti javne djelatnosti, javne potrošnje i javne brige za „mi“ i „našu stvar“, a potom i u prevetivne svrhe. U slučaju da putnici beogradskog prevoza u programu radija, televizije, u novinama ili drugdje budu agitirani pojašnjenjima kako neprijatelj ne postoji, ili njihova pažnja bude zarobljena ubjeđivanjem da Srbija danas nema drugih neprijatelja, osim aktuelnog totalitarnog režima.

Saobraća novonastalim „srpskim svetom“

Mobilizacija javnosti koja voli da svjedoči dominaciji „mi“ postignuta je preuzimanjem (kon)teksta kojim se već godinama služe one grupe i organizacije koje svoje pristalice okupljaju širenjem kleronacionalističkih ideja. Političko projektovanje ponašanja naroda porukama koje jesu ili bi mogle biti vidljive u litijama i histeričnim skupovima kojim se insitira na dominantnosti nacije nisu tako radikalne, već ipak malo naprednije. Primjećujete, ova poruka ipak nema iscrtane granice Kosova i crveni ćirilični natpis: „Nema predaje“.

U službi manipulacije, ova poruka napredna je čak toliko da se od slučajnog prolaznika/posmatrača očekuje  čak i pretpostavku da bi isti ovaj beogradski autobus saobraćao sa zastavom na svakom prozoru i razglasom s patriotskim porukama, samo da je to povoljnije zbog vrućina i klimatskih uslova. Pa čak i pitanje „Gdje bi drugdje autobus s takvim porukama mogao saobraćati?“. Pažnju na to skrenuo je ovih dana i Aleksandar Vulin, ministar unutrašnjih poslova Republike Srbije, apelujući da Aleksandar Vučić nastavi s primjenom sheme saobraćanja ‘novostvorenim’ srpskim svetom.

Ipak, autobus zvani čežnja saobraća vrlo nepovoljnim kursom javne komunikacije. Kao svjedočanstvo bitisanja u totalitarnom sistemu koji se može opredijeliti samo za borbu u kojoj onaj drugi/neprijatelj mora da izgubi. Ova poruka je, takođe,  svjedočanstvo da se od totalitarnog, autokratskog oglašavanja aktuelne vlasti ne može okrenuti glava. Ćutnja koja se očekuje od srpske javnosti mnogo je ozbiljnija od tišine koju je aktuelni predsjednik Srbije zagovarao tokom nastupa u skupštini u ranijim mandatima. Preciznije, sada je upotpunjena i žmirenjem na projektovane socijalne akcije kojim zvanična vlast preuzima krilaticu ksenofobnih i etnoklerikalnih grupa. A potom i žmirenje nad državom kao agensom onog informaciono-komunikacijskog sistema koji je državne resurse i javnu svojinu povjerio servisu državne brige za bezbjednost „srpskog sveta“.

Nacionalističko oglašavanje

Dok javno mnjenje prihvata svoju funkciju potrošača i hranitelja budžeta totalitarnog režima, od javnosti se očekuje kontinuirano, frekventno treptanje nad putanjom nacionalističkog oglašavanja. Obruča koji se steže oko svih, obimom koji definiše sposobnost žmirenja i ćutanja. Sve dok ukupni neto dohodak pojedinca bude dovoljno ohrabrujući da zaborave kojim dijelom tog dohotka finansiranju režim. „Pobjednika“ koji će dobiti borbu i protiv mnogo većih i ozbiljnijih neprijatelja, pa svakako i građana i građanki koji preporučenu inertnost odbiju. Predavanje te borbe „nije opcija za Srbiju“ – kako kaže „list bez hartije i rastojanja“.

Ko u toj poruci shvati „mi“ kao društvo, s namjerom da se suprotsavi aktuelnom totalitarnom i autokraskom režimu, imaće protiv sebe državu. Državu koja će u njihovo ime i za njihovo dobro pokazati spremnost da se suprotstavi mnogo ozbiljnijim i opremljenijim „mi“. Onom „mi“ koje se bori, proglašavajući neprijateljima one čije „mi“ nije artikulisano ni kreirano u borbi protiv drugog i drugačijeg. Onom „mi“ koje samom svojom pacifičnosti napada borbeni, totalitarni sistem. Svim mogućim strategijama koje uključuju netreptanje i nedisanje za „srpsku stvar“, odbijanje da se finansira takva „stvar“, a pogotovo voljom i željom za pacifičnim društvom i poštovanju vrijednosti osobenosti, iznad bilo kog kolektivnog identiteta. Nametnutog borbom u kojom samo jedna nacija treba da pobijedi.

Stavovi izraženi u ovom tekstu autorovi su i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.