Oglasio se Centar u RS-u nakon što je djecu ubijenu u opsadi Sarajeva stavio na svoju listu

Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica iz Banja Luke (RCIRZ) na spisak djece ubijene u Istočnom Sarajevu tokom rata u Bosni i Hercegovini od 1992. do 1995. godine, uvrstio je i imena troje djece čiji roditelji navode da su ubijeni u Sarajevu tokom opsade, a ne u istočnom Sarajevu.

Miroslav Lukić, brat ubijenog 11-godišnjaka Marka Lukića, najavio je tužbu zbog zloupotrebe imena njegov brata.

Thread- Viktore Nuzdicu, javno vam se obracam kao sarajevsko ratno dijete, brat ubijenog sarajevskog djeteta, iz centra grada. Da se nesto ne foliramo, da se ne pravimo ludi, da zaobidjemo onu “potkrala se greska u podacima” ili nesto slicno – znate jako dobro sta radite. 1/3⬇️🧵 https://t.co/FOUoq88mf0

— Lukić Miroslav (@Lukic_Miroslav_) August 9, 2023

„Ja se nikome za pola srca svog što mi je otkinula granata VRS-a, vojske koju, vjerujem, priznajete kao vašu, pravdati neću. Praviti se ludi, i gubiti vrijeme na dokazivanje već dokazanog, očitog i zdravorazumski jasnog – bilo bi glupo. Znate zašto, Viktore Nuždiću? Zato što ću to vrijeme iskoristiti da pripremim tužbu protiv vas kao odgovornog lica, protiv institucije na čijem ste čelu, te svih odgovornih za ovu gnusnu laž i propagandu. Vidimo se na sudu, Viktore Nuždiću”, napisao je na društvenoj mreži Twitter Miroslav Lukić, obraćajući se direktoru RCIRZ-a.

Web stranica Sniper Alley na Twitter nalogu piše o petero djece predstavljena kao žrtve Armije BiH, premda su ubijena u opkoljenom Sarajevu od strane Vojske Republike Srpske.

Imena djece poginule od strane VRS u opkoljenom Sarajevu su uvrštena u knjizi objavljenoj 2022. godine pod nazivom "Djeca žrtve rata 1991-1995" i prikazana su kao da ih je ubila Armija RBiH:

Marko Lukić
Damir Dodik
Igor Malešević
Mirjana Malešević
Vitomir Soknić#SniperAlley pic.twitter.com/AEDq4zz7y0

— SniperAlley.Photo (@SniperAlleyPhot) August 9, 2023

Prije objave teksta u kojem se preispituje ovaj problem, Al Jazeera je uputila zahtjev za komentar RCIRZ-u, ali on do objave teksta nije stigao. Nakon što je tekst objavljen RCIRZ je uputio odgovor u kojem navode „da su žrtve tragičnog sukoba u regionu tokom devedestih godina prošlog vijeka na području bivše Jugoslavije, u kontinuitetu, predmet manipulacija i korišćenja u dnevno-političke svrhe”.

“Demografska služba Haškog tribunala svojevremeno je procijenila da je u BiH, tokom rata, stradalo oko 105.000 ljudi.”

„Popisom žrtava se bavio i Istraživačko- dokumentacioni centar iz Sarajeva, koji je, u većem dijelu, potvrdio navode Demografske službe. Broj žrtava do kojih su došli, nije se ni približno podudarao sa procjenama iz Republike Srpske.

Upravo zbog toga, Centar je odlučio da uđe u veoma zahtjevan posao popisa srpskih žrtava u proteklom ratu i da pokuša, koliko je to moguće, da dođe do najtačnijih podataka. Zbog toga smo podatke tražili pismenim putem od svih nadležnih republičkih institucija, organizacija proisteklih iz Odbrambeno-otadžbinskog rata, kao i od Srpske pravoslavne crkve, te smo koristili i druge dostupne izvore“, naveli su iz RCIRZ-a.

Brojni propusti

Ratno stanje, dodaju, podrazumijeva i nemogućnost vođenja precizne i potpune dokumentacije u svim segmentima, što znači da se u radu na ovim projektima institucije susreću sa nizom poteškoća.

“To dovodi do situacije da smo svjesni mogućnosti grešaka i nepotpunih podataka, kao i toga da određeni minimalni postotak žrtava ulazi u kategoriju sa nepotpunim ili nejasnim podacima, kao i u kategoriju neevidentiranih žrtava.”

„Zbog toga se rad na bazama podataka i popisima žrtava nikada ne smatra završenim, nego se ostavlja prostor za njihovu dopunu, odnosno reviziju. Između ostalog, pisani rezultati popisa objavljuju se u više izdanja, koja podrazumijevaju izmijenjena i dopunjena izdanja. U suštini, govorimo o procesu koji traje decenijama nakon ratnog sukoba i gdje se rezultati uzimaju kao trenutni presjek istraživanja.”

Publikacija „Žrtve Odbrambeno-otadžbinskog rata – Popis“ (RCIRZ, Banja Luka, 2019. godine) objavljena je prije četiri godine i sve vrijeme je dostupna, između ostalog, i na sajtu Centra, navodi se.

Ono što je važno naglasiti da je, na stranici 29. ove publikacije izričito navedeno i sljedeće: „Ipak, i nakon objavljivanja dosadašnjih rezultata popisa, Centar neće odustati od prikupljanja novih podataka i dokumentacije, a ova publikacija predstavlja i poziv zainteresovanoj javnosti da nam pomogne u što potpunijoj realizaciji projekata, prevashodno kroz dostavljanje informacija i dokumentaciju o žrtvama. Ovo je ujedno i poziv za one koji smatraju da se neko od lica ne treba naći u popisu da nam dostave relevantnu dokumentaciju na odlučivanje“, navode iz RCIRZ-a u odgovoru.

Oni napominju kako su svi podaci podložni reviziji i dopuni.

Ističu kako je nakon Popisa, objavljena publikacija „Djeca žrtve rata 1991-1995.“ (Milan Jeremić, Nikola Borković, izdavač RCIRZ, Banja Luka, 2022. godine), a ova publikacija, kao i popis, javno je dostupna.

Iz RCIRZ-a su također napomenuli da je, prije svega, u ovoj publikaciji izričito navedeno da je, kada je riječ o djeci koja su stradala na području Sarajeva, u obzir uzeto deset prijeratnih sarajevskih opština. Također, kako se dodaje, u ovoj publikaciji ne spominju se okolnosti stradanja spornih žrtava.

Bez preciznih podataka

Istovremeno, navodi se u njihovom odgovoru, kada je riječ o Popisu, također se vodilo principom teritorijalno-administrativne organizacije opština i gradova u BiH iz 1991. godine. Osim toga, navedeno je i to da predmet istraživanja, između ostalog, predstavljaju civilne žrtve srpske nacionalnosti koje su smrtno stradale na prostoru bivše SFRJ 1991-1995. godine, a njihovo stradanje je direktno vezano za rat i ratna dešavanja.

“Samim tim, u bilo kojoj evidenciji Centra, za bilo koju žrtvu, kao mjesto stradanja se ne može navesti Srpsko, odnosno Istočno Sarajevo.”

„S obzirom na to da se prilikom unosa imena i prezimena lica koja su u federalnim medijima osporena od strane porodica, naglašavamo da su u bazi Centra svi oni evidentirani kao žrtve nepoznatih okolnosti stradanja, a evidentirani su, prevashodno, na osnovu publikacije ‘Dosije Sarajevo’, autora Milivoja Ivaniševića iz 2017. godine, gdje su svi oni označeni kao lica srpske nacionalnosti stradala na području Sarajeva. Drugi dokumenti koji su korišćeni prilikom njihovog evidentiranja, takođe nisu otkrivali okolnosti smrti ni nacionalnosti žrtava na osnovu čega bi se mogla izvršiti korekcija unosa”, navodi se.

“Nažalost, imajući u vidu činjenicu da su svi ovi podaci dostupni javnosti dugi niz godina, kao i da smo, kao što smo naveli, pozivali sve zaintersovane strane da nam se obrate, ne možemo se oteti utisku da je sve što je objavljeno u javnosti imalo za cilj diskreditaciju Centra i institucija Republike Srpske.”

“Istovremeno, mediji su prenijeli informaciju o postojanju spiskova stradale djece na području Srpskog Sarajeva, čiji je autor Centar, što je potpuno netačno, s obzirom na to da je već objašnjeno da je Centar koristio potpuno drugačiju teritorijalnu metodologiju. Osim toga, ono na čemu se insistira je da je riječ o spisku, međutim, to je eksel tabela koja je izvod iz baze podataka korišćena za pomenute publikacije“, navode iz Centra.

Iz Centra navode kako su medijske nastupe članova porodica koje su se oglasile uvažili i njihove srodnike uklonili iz postojeće publikacije koja je javno dostupna, te da se njihova imena neće nalaziti ni u novim izdanjima.

„Istovremeno, što je veoma važno, pozivamo sve nadležne institucije u Federaciji BiH da javnosti učini dostupnim, kao što to Centar godinama radi, rezultate istraživanja koja se odnose na stradalu djecu Sarajeva tokom proteklog rata. Naime, svjedoci smo da je broj od 1.601 ubijene djece u Sarajevu, u više navrata, osporen čak i u Federaciji BiH. To bi nam umnogome pomoglo i u našem istraživačkom radu“, zaključuju iz RCIRZ-a.