Zašto je Palestinska akcija suočena sa zabranom

Članovi parlamenta Ujedinjenog Kraljevstva ove su sedmice uvjerljivom većinom glasali za zabranu grupe Palestinska akcija kao terorističke organizacije prema zakonima protiv terorizma, čime je grupa stavljena u ravnopravan položaj s oružanim grupama poput al-Qaide i ISIL-a (ISIS).

Nacrt uredbe o izmjeni Zakona o terorizmu iz 2000. godine, koji je podnijela ministrica unutarnjih poslova Yvette Cooper, prošao je u srijedu u Donjem domu s 385 glasova za i 26 protiv.

Cooper je podnijela nalog parlamentu samo nekoliko dana nakon što su aktivisti Palestinske akcije provalili u RAF Brize Norton, najveću bazu Kraljevskog ratnog zrakoplovstva u Oxfordshireu, i poprskali dva vojna aviona crvenom bojom, što je rezultiralo milionima funti krivične štete, prema policiji.

Potom je Visoki sud u Londonu saslušao prigovor na nalog. Suosnivačica Palestinske akcije Huda Ammori zatražila je privremenu blokadu zakona.

Premijer Keir Starmer osudio je incident s Airbusom Voyager u objavi na X-u, rekavši: „Čin vandalizma počinjen u RAF Brize Norton je sramotan.“

Palestinska akcija opisuje se kao „propalestinska organizacija koja direktnom akcijom remeti industriju oružja u Ujedinjenom Kraljevstvu“. Kaže da je „posvećena okončanju globalnog učešća u izraelskom genocidnom i aparthejdskom režimu“.

Vlada tvrdi da je grupa – „teroristička“.

Ali šta je grupa zapravo učinila?

Šta se dogodilo u Brize Nortonu?

U najznačajnijem potezu koji je grupa do sada poduzela, aktivisti su poprskali crvenom bojom turbine dva aviona Airbus Voyager, koji se koriste za dopunjavanje gorivom u zraku.

Prema Manaal Siddiqui, glasnogovornici Palestinske akcije, „avioni Kraljevskog ratnog zrakoplovstva mogu se koristiti za punjenje gorivom i korišteni su za punjenje izraelskih borbenih aviona.“ Dodala je da avioni iz Brize Nortona lete u britansku zračnu bazu na Kipru, odakle se „šalju na špijunske misije i da se obavještajni podaci dijele s izraelskom vladom i izraelskim zračnim snagama“.

Šta je još grupa učinila?

Od svog osnivanja u julu 2020. godine, Palestinska akcija (PA) provela je stotine protesta diljem Ujedinjenog Kraljevstva sa ciljem ometanja poslovanja kompanija koje optužuju za profitiranje od izraelskih vojnih operacija, s posebnim naglaskom na izraelskog proizvođača oružja, Elbit Systems.

Taktike članova Palestinske akcije obično uključuju provale u objekte, vezivanje za mašine, premazivanje zgrada crvenom bojom i uništavanje opreme.

Akcije uključuju sljedeće incidente:

• Grupa je pokrenula niz provala u Elbitovu lokaciju Ferranti u Oldhamu, blizu Manchestera u sjevernoj Engleskoj. Između 2020. i početka 2022. lokacija je više puta bila okupirana i vandalizirana, što je kulminiralo zatvaranjem Elbita u januaru 2022. godine – ishod koji je Palestinska akcija proglasila velikom pobjedom.
• Godine 2021. grupa je okupirala tvornicu dronova u Leicesteru kojom upravlja UAV Tactical Systems, podružnica Elbita. Aktivisti su se lancima vezali za krov gotovo sedmicu dana. Deset osoba je uhapšeno, ali kasnije oslobođeno.
• Tokom 2022. akcije PA postale su češće. U aprilu su blokirali drugu Elbitovu lokaciju u Braunstoneu, Leicestershire. U junu su provalili u tvornicu Thales UK u Glasgowu i prouzročili više od milion funti (1,37 miliona dolara) štete dimnim bombama i uništavanjem imovine. Petero aktivista je zatvoreno.
• Nakon početka izraelskog rata protiv Gaze u oktobru 2023. godine, Palestinska akcija pojačala je svoje napore. Ciljali su sjedište BBC-a u Londonu crvenom bojom kako bi protestvovali protiv navodne proizraelske pristranosti emitera i blokirali pogone proizvođača oružja, uključujući Lockheed Martin, američku avionsku i odbrambenu kompaniju koja ima bazu u Londonu, i Leonardo, odbrambenu i sigurnosnu grupu.
• Palestinska akcija proširila se i na međunarodno tržište. U novembru 2023. godine, njezina novopokrenuta američka podružnica zauzela je krov Elbitovog pogona u Merrimacku, New Hampshire, pri čemu su trojica aktivista uhapšena, a kasnije puštena uz prekršajne naloge.
• U augustu 2024. aktivisti su kombijem ušli u sjedište Elbita u Bristolu, upali u zgradu i prouzročili veliku štetu. Otprilike u isto vrijeme, poprskali su Ministarstvo odbrane u centru Londona crvenom bojom i oštetili kip Arthura Balfoura kečapom unutar Donjeg doma. Balfour je bio bivši konzervativni premijer koji je, kao ministar vanjskih poslova 1917. godine, napisao Balfourovu deklaraciju kojom je podržana uspostava jevrejske domovine u Palestini.
• U junu 2025. godine, grupa je izvela jednu od svojih najprovokativnijih akcija do sada: infiltrirala se u RAF Brize Norton, najveću britansku zračnu bazu. Aktivisti su koristili električne skutere za probijanje sigurnosti i vandalizirali vojne avione crvenom bojom.

Šta Palestinska akcija kaže o zabrani?

U izjavi objavljenoj na svom X profilu, Palestinska akcija je navela: „Pravi zločin ovdje nije crvena boja koja se prska po ovim ratnim avionima, već ratni zločini koji su omogućeni tim avionima zbog saučesništva britanske vlade u genocidu nad Izraelom.“

Grupa je dodala da bi potez vlade mogao riskirati kriminalizaciju legitimnih protesta.

U izjavi je Starmer također optužen za „licemjerje“ budući da je, još 2003. godine, podržao demonstrante koji su provalili u bazu RAF-a kako bi zaustavili američke bombardere koji su išli prema Iraku. U to vrijeme, Starmer je bio advokat.

„Mislim da je to vrlo impulzivna reakcija posramljene vlade i pretjerana reakcija“, rekla je Siddiqui.

Siddiqui je rekla da je neviđeno da se Akcija za Palestinu proglasi terorističkom organizacijom. „Većina zabranjenih grupa je međunarodnog karaktera. Većina njih djeluje na vrlo, vrlo različite načine. Palestinska akcija bila bi potpuno iznimka. To je drakonski pristup vlade da uguši proteste koji im se jednostavno ne sviđaju. To je zaista zastrašujuće za svakoga ko brine o građanskim slobodama u Ujedinjenom Kraljevstvu.“

Ukupno je 81 grupa zabranjena u Ujedinjenom Kraljevstvu prema Zakonu o terorizmu iz 2000. godine. To uključuje političke pokrete s naoružanim krilima poput Hamasa i Hezbollaha, kao i naoružane grupe poput ISIL-a i Al-Kaide te organizacije Tehreek-e Taliban Pakistan.