Muhić: Tehnologija promijenila tok i ideju umjetnosti

Hajrudin Muhić je kompozitor i pijanista porijeklom iz Prijedora, a trenutno u funkciji asistenta pri Berklee College of Music u Bostonu. Iako je daleko od svoje domovine, u Sjedinjenim Američkim Državama vrijedno radi na promociji bosanskohercegovačkih kompozitora i muzičke tradicije Bosne i Hercegovine.

„Od dječje znatiželje u djetinjstvu muzika je prošla transformaciju i danas postala moja ‘supermoć’ preko koje, kao kompozitor, komuniciram s društvom i dijelim svoja duševna i duhovna iskustva s idejom i namjerom da u slušaocu probudim emocije, odnos protest ka promišljanju o svojoj ličnosti. Naravno, moja znatiželja za otkrivanje svijeta muzike, ne bi bila moguća bez ljubavi prema istoj, koja se na mene prenosila s drugih umjetnika koji su bili moji direktni ili indirektni mentori”, govori Muhić.

Njegovo paralelno interesovanje za komponovanje i izvođenje muzike, te muzičku tehnologiju, pomoglo mu je da pronađe zanimanje filmskog kompozitora, što vidi kao priliku gdje ova interesovanja može sjediniti i zajedno usavršavati.

„Kao filmski kompozitor imam priliku da u okviru jednog projekta pišem muziku, izvodim, dirigujem, sarađujem s drugim izvođačima, odnosno da je produciram i elektronski dizajniram za film. Ono što komponovanje muzike za film odvaja od komponovanja muzike drugih žanrova, jeste bliska saradnja s režiserom, koja se ponekad proširi i na grupu producenata. Drugim riječima, kompozitor mora biti u stanju da integriše svoj individualni stil u viziju i ideju režisera. Dakle, dramaturgija muzike je donekle već predodređena radnjom filma i stilskim idejama režije, što postavlja poseban zadatak pred kompozitora da muzikom balansira i dodatno podrži određenu emociju i dramaturgiju koju scena, odnosno film, nosi”, kaže sagovornik.

Hiperprodukcija muzike postala nova normalnost

Dodaje da se ideja transhumanizma, odnosno stapanja čovjeka s tehnologijom, koja je sve više aktuelna u savremenom dobu preslikala i na muzičku umjetnost.

„Tako se na primjer, od umjetnika danas očekuje, pa gotovo i podrazumijeva razumijevanje i upotreba same tehnologije u stvaralaštvu. Međutim, iako je tehnologija na mnoge načine promijenila tok i ideju umjetnosti, ne mislim da je njena upotreba neophodna da bi čovjek mogao da komunicira kroz umjetnost. Štaviše, smatram da bi upotreba tehnologije u umjetnosti uopće, trebala biti umjerena, jer može na različite načine da omete stvaraoca u shvaćanju, sazrijevanju i organskom razvijanju odnosa sa svojim stvaralaštvom, odnosno djelima”.

Nastavlja kako je s gotovo svakodnevno objavljenih više od 100.000 novih pjesama, hiperprodukcija muzike postala nova normalnost.

„Laka dostupnost tehnologije, instrukcija i predavanja, ali u posljednje vrijeme i umjetne inteligencije, postavili su lako savladive osnove za stvaranje muzičkog sadržaja. Dok ovi alati s jedne strane pružaju mogućnost bržeg dolaska do kreativnog izražavanja, s druge strane stvaraju muziku koja uglavnom ima kratak rok trajanja, i koja odvlači pažnju s pravih umjetničkih ostvarenja. Štaviše , očekujem da će vrhunac hiperprodukcije muzike tek doći s popularnošću alata koji koriste umjetnu inteligenciju, te da će se još više potisnuti kreativnost umjetnika i usporiti razvoj drugih muzičkih žanrova i općeg muzičkog jezika”, govori Muhić.

Bh. muzičko stvaralaštvo ne uživa zasluženo poštovanje

Prema njegovim riječima, odsustvo autorskog stvaralaštva posljednjih decenija u Bosni i Hercegovini, kao i adekvatne podrške umjetnicima za promociju postojećeg, stvorilo je primjetno odsustvo bosanskohercegovačke muzike sa svjetske muzičke scene.

„Izvan krugova dijaspore u SAD-u, bosanskohercegovačko muzičko stvaralaštvo ne uživa zasluženo poštovanje. Kada sam stigao na Berklee, dobio priliku da upoznam muzičare i muzičke tradicije širom svijeta, počeo sam da uočavam kreativnost, unikatnost i progresivnost bosanskohercegovačke muzičke tradicije koju sam do tada poznavao. Uz saradnji s organizacijama dijaspore počeo sam da održavam manje koncerte i predavanja o domaćoj muzici, što je naišlo na zaista veliko interesovanje i poštovanje”, kaže sagovornik.

Ponosan je što je u decembru prošle godine dobio priliku da producira koncert u najvećoj koncertnoj dvorani na Berkleeju (gdje su nastupali i Chick Corea, Steve Vai, Herbie Hancock, BB King, kao i stotine drugih priznatih umjetnika iz svih dijelova svijeta), pod nazivom „The Sounds of Bosnia and Herzegovina: Where East Meets West”.

„Pored raznovrsnog programa koji je za cilj imao promociju bosanskohercegovačke muzike, prikaz historijskog razvoja iste, interesantno je da su tri nastupa ostvarila posebnu pažnju: ženska pjevačka grupa koja je izvela nekoliko bosanskih narodnih pjesama , zatim pjesma ‘Modra Rijeka’ grupe Indexi i kompozicija za solo klavir ‘Refrain IV: Nijemo glamočko kolo’ autora Vojina Komadine.

Ono što je izdvojilo ova djela, i stilove, između ostalog, bila je njihova savremenost i umjetnička sloboda kada se u obzir uzme vrijeme u kojem su zabilježena, odnosno nastala. S obzirom na to da je ovaj koncert uključivao muzičare iz deset zemalja svijeta, kao i više stotina posjetilaca, nadam se da će isti poslužiti da se i riječ o slobodnom i kreativnom umu naroda Bosne i Hercegovine proširi svijetom, i možda podstakne neke nove umjetničke ideje u drugim kulturama”.

Važno je podsticati muzičke kampove i druženja

Potom je iznio i svoje viđenje muzičkog obrazovanja na prostoru Balkana te ga usporedio s onim u Sjedinjenim Američkim Državama.

„Primijetio sam da detaljan, planiran i poprilično opsežan plan i program domaće pedagogije može da pruži širok spektar informacija učeniku, ali isto tako da davanje slobode i podsticanje na razvoj ličnog stila komponovanja ili reprodukcije muzike u SAD-u daje priliku da učenik mnogo ranije stekne samopouzdanje u svoj rad i posveti se stvaranju svog individualnog stila i karijere. Drugim riječima, mislim da bi umjesto ideje muzičkih takmičenja u domaćoj pedagogiji koja podstiče posmatranje svojih vršnjaka kao konkurencije, trebalo podstaći organizaciju muzičkih kampova i druženja na kojima bi se stvarala prijateljstva, slobodno dijelile muzičke ideje i ljubav koja bi potencijalno kasnije prerasla u različite ansamble ili bendove, odnosno umjetnike koji se međusobno podržavaju”, govori Muhić.

Ne krije zadovoljstvo što je u dosadašnjoj karijeri uspijevao da paralelno održi, njeguje i razvija interesovanja za muzičku kompoziciju, reprodukciju i tehnologiju, koja su njegov rad i stvaralaštvo obogatila s brojnim projektima i saradnjama vezanim za muzičku kompoziciju, izvođaštvo, produkciju, muzikologiju i etnomuzikologiju, publikacije, te dizajn i programiranje.

„Upravo je kombinacija ovih interesovanja i projekata poslužila da pronađem svoje mjesto na Berkleeju, izgradim svoj individualni muzički jezik i stil i budem izbor drugih umjetnika za saradnju . U bliskoj budućnosti, spremam snimanje i objavljivanje svog debitantskog albuma, a pored toga me očekuju i brojni projekti, odnosno filmovi, u domovini i SAD-u za koje ću pisati muziku, i koji će, nadam se, nastaviti da vode i razvijaju moju karijeru i sposobnosti u smjeru kompozitora muzike za film”, zaključuje sugovornik .