Protestni skupovi i kampovi, studentski pokret podrške Palestini stiže do Kanade

Piše: Abdolgader Mohamed Ali

Ottawa – Suprotno uobičajenom, 11. maj bio je hladan i kišovit dan u Kanadi, ali to nije odvratilo od protesta demonstrante i one koji izražavaju solidarnost s njima u ograđenom dijelu King's College Circle u kampusu Univerziteta u Torontu.

Ovaj kamp je uspostavljen nakon demonstracija 2. maja navečer, koje su stigle do samog centra univerzitetskog kampusa u pomenutom području, nakon čega su studenti postavili svoje šatore i započeli sjedenje u znak protesta. Demonstracije su trajale gotovo dvije sedmice, sa zahtjevom da se okonča izraelski rat u Gazi.

Ovakav razvoj dešavanja nadovezuje se na studentski pokret koji je pokrenuo Univerzitet Columbia u Sjedinjenim Američkim Državama (SAD), a kasnije se proširio na druge obrazovne institucije prije nego što se pretvorio u globalni fenomen, u čemu ni Kanada nije bila izuzetak.

Studentski kampovi predstavljaju novi vrhunac protesta, nakon višemjesečnih protestnih šetnji, okupljanja, peticija i štrajkova glađu koje su propalestinski aktivisti poduzimali nakon 7. oktobra prošle godine.

Protivljenje finansiranju okupacije

Dok je ekipa Al Jazeere obilazila kamp podignut u univerzitetskom kampusu u samom srcu Univerziteta u Torontu, pratila nas je jedna od studentica koja je tu protestovala. Odbila je otkriti svoje ime, objašnjavajući da mnogi od učesnika riskiraju da budu meta osvete, kao što je protjerivanje iz ustanova u kojima rade.

Studentica je izjavila za Al Jazeeru da se broj učesnika kampa kreće između 180 i 300, pojašnjavajući da i pojedini članovi nastavnog osoblja učestvuju u ovom protestu.

Studenti nisu mogli ostati nijemi na kršenje prava Palestinaca koje gledaju već mjesecima, stoga su uputili svoje zahtjeve Univerzitetu, a jedan od glavnih je transparentnost u otkrivanju i zaustavljanju ulaganja u izraelske kompanije. Protive se tome da se takse koje plaćaju koriste za podršku okupatorskoj državi i traže prekid odnosa s izraelskim akademskim institucijama, pojasnila je studentica.

Studentski protesti su potaknuli rasprave o ulaganjima univerzitetskih fondova. Prošlog aprila, dvije studentske grupe na Univerzitetu McGill, oslanjajući se na javno dostupne informacije na internetskoj stranici univerziteta, objavile su bazu podataka od 50 kompanija koje su, kako su to naveli, uključene “u podršku izraelskom režimu aparthejda i finansiranje palestinskog genocida”.

Prema ovom dokumentu, zaključno s krajem decembra 2023. godine, McGillova ukupna ulaganja u ove kompanije iznosila su oko 73 miliona dolara direktnih investicija i šest miliona dolara neprijavljenih ulaganja. Spisak je uključivao širok spektar institucija iz različitih oblasti, poput proizvodnje oružja, bankarstva, tehnologije, nafte, farmacije i prehrane.

Ovi podaci su izazvali reakciju Univerziteta, koji je u jednoj od svojih izjava potvrdio da imenuje vanjske upravitelje fondova kako bi upravljali univerzitetskim investicijama i da “ne ulažu direktno u pojedinačne dionice ili kompanije”. Univerzitet je istakao da upravitelji fondova biraju “ulaganja na odvojenim računima i združenim fondovima, čiji se sastav stalno mijenja”, navodi Kanadska radiodifuzna korporacija.

Stav univerzitetske uprave

Povodom sastanaka demonstranata sa upravom univerziteta, Sara Rasikh, predstavnica demonstranata za odnose s javnošću u kampu, ističe da oni nisu polučili nikakve rezultate. Kaže kako univerzitet još uvijek ne shvata njihove zahtjeve ozbiljno, te da razgovori sa univerzitetskom upravom još nisu završeni. Prevaziđeni su neki tehnički aspekti koji se odnose na određena logistička pitanja, dodavši da uprava ne obavlja svoju dužnost u odbrani demonstranata od neprijateljskih demonstracija koje organiziraju pristalice Izraela.

Studentica master studija na Odsjeku za socijalnu pravdu dodaje da univerzitet računa na to da će umor natjerati studente da se povuku i zatvore kamp. Pojašnjava da je “to greška u njihovoj procjeni” i da će oni nastaviti sve dok se njihovi zahtjevi ne ispune, bez obzira koliko dugo to trajalo, te da je kamp otvoren za sve one koji im se žele pridružiti.

S druge strane, profesorica Sandy Welsh, prodekanica Univerziteta u Torontu za nastavu, opisala je razgovore sa predstavnicima studenata kao “konstruktivne”.

Welsh je naglasila – u stalnim pismima univerzitetskoj zajednici – da njena institucija “prihvata pravo ljudi na slobodu okupljanja, slobodu izražavanja i mirne proteste”, ali je izrazila zabrinutost u vezi sa onim što je opisala kao jezik “mržnje, isključivanja, diskriminacije ili zastrašivanja u uzvikivanjima i transparentima povezanim s demonstracijama”.

U svojim pismima objavljenim na sajtu univerziteta također je navela da upravu zabrinjavaju sigurnosna pitanja, zatvaranja izlaznih i ulaznih tačaka, ometanja kretanja i okupljanje hiljada demonstranata u kampu, jer sve to nosi sigurnosne rizike, kao što je nošenje baklji te zadržavanje osoba koje nisu članovi univerziteta u kampu tokom cijele noći. Dodala je i to da se “neki članovi naše zajednice osjećaju nepoželjno i nesigurno u kampusu zbog protestnog kampa”.

Diskusija i polarizacija

Nakon što su uspostavljeni prvi studentski kampovi u Montrealu u Kanadi, ovo pitanje se pretvorilo u glavnu temu rasprava u kanadskom javnom prostoru. Bilo je dosta polarizacije između različitih mišljenja skrivenih iza istaknutih naslova poput antisemitizma ili prava na slobodu izražavanja, te kako i oni koji se protive moraju imati pravo glasa u kanadskoj univerzitetskoj zajednici.

U tom kontekstu, organizacija za ljudska prava B'nai B'rith International, koja je snažan zagovornik Države Izrael, opisala je protestni kamp na Univerzitetu McGill i druge slične pokrete kao “rastući val antisemitizma”. U poruci objavljenoj na svojoj internetskoj stranici organizacija je pozvala čelnike visokoškolskih ustanova da “poduzmu odlučne i hitne mjere protiv toga”.

Sa druge strane, Alejandro Paz, vanredni profesor antropologije na Univerzitetu u Torontu, objasnio je da je ono što studenti rade važno kako bi se zaustavio genocid u Gazi i ugnjetavanje Države Izrael na Zapadnoj obali i teritorijama okupiranim 1948. godine.

Paz, pristalica studenata koji protestvuju, član je upravnog odbora “Mreže jevrejskih fakulteta”, koja uključuje niz jevrejskih akademskih radnika koji predaju na univerzitetima i koledžima širom Kanade. Na internetskoj stranici udruženja stoji da oni dijele “snažnu posvećenost socijalnoj pravdi u podršci etičkom životu”.

Paz je izjavio za Al Jazeeru da je od ključnog značaja pružiti podršku studentima u vršenju pritiska na univerzitet, kako bi on, s druge strane, mogao izvršiti pritisak na Izrael. Mnogi Jevreji učestvuju u ovoj borbi jer vjeruju da “Država Izrael nema pravo raditi u naše ime ono što radi”.

Povodom optužbi upućenih protestnom kampu za antisemitizam i neprijateljstvo prema Jevrejima, Paz je objasnio da je važno napraviti razliku između političke pozicije Izraela i jevrejskog naroda, te da kritiziranje Izraela i pozivanje na njegov bojkot ne spadaju u govor mržnje, uprkos tome što izraelski lobi radi na tome da ovu kritiku stavi unutar određenih granica.

Profesor na Univerzitetu u Torontu zaključio je na kraju svoje izjave za Al Jazeeru: “Ne želimo da se naš judaizam koristi kao sredstvo za odbranu Izraela.”