Vučić propagandom okrenuo narod od EU-a ka Rusiji: ‘Šizofrena’ vanjska politika

Srbija se sigurno kreće u jednom pravcu, a taj je pravac Rusija, čuju se komentari onih koji su zabrinuti za sudbinu evropskog puta zemlje. Od izbijanja ruske agresije na Ukrajinu proruski sentiment je sve snažniji, a političke elite u Srbiji sve otvorenije zastupaju ideje snažnog približavanja Ruskoj Federaciji.

Osim toga, Srbija je zemlja koja nikada nije uvela sankcije Rusiji i zemlja koja mnogo nada polaže u predsjedništvo Donalda Trumpa, političara koji otvoreno zagovara neku vrstu političkog dogovora s ruskim predsjednikom Vladimirom Putinom.

Sam Aleksandar Vučić ne ističe javno svoju privrženost Rusiji, ali za poznavaoce političkih prilika u toj zemlji, njegovo ponašanje samo je vješta mimikrija. Srpska javnost, poticana medijima pod direktnom kontrolom vlasti, u potpunosti je proruski orijentisana, a Evropska unija, koja bi trebala biti politički ideal srpskom društvu, danas je, više nego ikada, samo formalno proklamovan cilj.

Srbija se posljednju deceniju suštinski okrenula istoku, kaže politički analitičar Aleksandar Popov koji smatra da srbijanska vanjska politika nema jasnog pravca.

Sjedenje na nekoliko stolica

„U suštini, naša vlast predvođena predsjednikom Aleksandrom Vučićem ima šizofrenu spoljnu politiku. To je tzv. sedenje na nekoliko stolica. Tu se misli na Evropsku uniju koja je proklamovana kao osnovni cilj ove vlade otkako su Srpska napredna stranka (SNS) i Vučić došli na vlast. Kao cilj je učlanjenje Srbije u Evropsku uniju“, kaže Popov.

Ipak, ono što je faktički bila politika Aleksandra Vučića, pojašnjava Popov, jeste razvijanje odnosa sa partnerima na Dalekom istoku.

„U međuvremenu su stvarani sve prisniji odnosi između Srbije i Kine. Kina je najveći investitor i izvođač radova u Srbiji, a sa Rusijom se neguju specijalni odnosi. Posebno je to došlo do izražaja kada je Rusija napala Ukrajinu. Tada je Srbija ostala jedina evropska zemlja, ako ne računamo Belorusiju, koja nije uvela sankcije Rusiji. I ne samo to, nego se stalno podstiče taj proruski narativ, što kod običnog sveta potiče proruske osećaje, koji jesu postojali od ranije, ali ne u tolikoj meri“, kaže Popov.

Kao primjer Popov navodi jasne parametre i upoređuje kolika je bila podrška Rusiji u vrijeme prije i nakon dolaska Aleksandra Vučića na vlast.

„Za vreme vlasti Demokratske stranke je bila veća okrenutost Evropskoj uniji i javno mnenje je išlo u tom pravcu. U jednom trenutku, 2007. ili 2008. godine, 70 odsto građana je podržavalo put Srbije ka EU“, pojašnjava Popov.

Ruski sentiment

Nakon dolaska na vlast SNS-a i njegovih koalicionih partnera taj se sentiment bitno mijenja i Rusija postaje, u srpskoj javnosti, doživljavana kao najvažniji vanjskopolitički partner zemlje. Popov kaže i da se jedan srbijanski političar ističe u svom rusofilstvu – taj je političar Aleksandar Vulin.

„U međuvremnu i baš zbog takvog odnosa prema Rusiji insistiralo se da se Rusija stalno proglašava za našeg najvećeg prijatelja, a ispalo je i ekonomskog partnera. Menjao se taj odnos javnosti tako da je podrška Evropskoj uniji pala ispod 40 odsto, a proruski sentiment je porastao kod stanovništva na 80 odsto. To je sve rezultat propagande i politike koja je vođena, ali i narativa koji su vodeći političari negovali kroz medije u kojima s takvim ponašanjem u našoj vlasti prednjači potpredsednik Vlade Aleksandar Vulin. On otvoreno zagovara čvrste veze sa Rusijom, a dobio je i niz odlikovanja od Rusije. Kada se sve to uzme u obzir, kao i neuvođenje sankcija i proruski narativ, to su stvari koje ugrožavaju put Srbije u Evropsku uniju“, kaže Popov.

Put Srbije ka EU je ugrožen, prošlo je već tri godine i nije otvoreno niti jedno novo poglavlje, pa su sistematsko urušavanje demokratije i potpuna politička netransparentnost posljedice takve politike, smatra Popov. U ponašanju srbijanskih političkih elita vidi matrice koje su preuzete iz Rusije.

Narušen kredibilitet Srbije u svijetu

„Neuvođenje sankcija Rusiji i nepostojanje određenih demokratskih reformi u Srbiji koje bi unapredili slobodu medija i vladavinu prava doveli su do urušavanja svega toga i rezultat su takve politike. Čak je stranka Aleksandra Vulina podnela Skupštini predlog zakona po kojem bi nevladine organizacije bile proglašene stranim agentima i svi koji se finansiraju iz inostranstva bi bili proglašeni, po ruskom uzoru, stranim agentima“, jasan je Popov, dodajući kako je treći kamen spoticanja – pitanje Kosova.

Ono što je jedini rezultat takve politike jeste narušen kredibilitet Srbije u svijetu i činjenica da je gotovo nemoguće odgonetnuti šta je vanjska politika zemlje, pojašnjava Popov.

Posljednji talas iluzija, nakon kojega je došao hladan val otrežnjenja, bio je izbor Donalda Trumpa od kojeg su srpski političari imali velika očekivanja. Ispostavlja se da će biti sasvim malo koristi.

„I kada je izabran Donald Trump za predsednika, a računajući na njegovu blagonaklonost preko Richarda Grenela, istaknute su parole ‘Trumpe Srbine’. Kada se vidi koga je izabrao za najbliže saradnike, jasno je da su to ljudi koji su daleko od onih koji bi podržavali politiku Srbije kako je to bilo ranije. Sada je već splasnuo taj blagonaklon odnos prema Trumpu“, zaključuje Popov.