Noć Assadovog pada: Posljednji sati režima koji je izazvao veliku patnju jednog naroda

Sedmog dana još jedanput se razbijaju sva očekivanja, historija korača legendarnom brzinom, a dvanaestog dana ostvaruje se ono što nije moglo tokom 13 godina. Noć sa 7. na 8. decembar, kao i dan koji joj je prethodio, nisu bili obični dan i noć u historiji Sirije jer su svjedočili događajima čiji opis najbolje odgovara potopu.

Te noći srušen je režim koji je u Siriji trajao pet decenija, narod je osjetio olakšanje, a voljeni su se sreli nakon duge razdvojenosti, poput snijega koji se spustio na planinu Hermon nakon duge odsutnosti, u Nizarovom stilu rečeno.

Te su noći zvijezde u najstarijoj prijestolnici na svijetu bile bliže zemlji nego ikada ranije, probudila se radost koja je bila umrtvljena tokom decenija krvave Assadove vladavine.

Sirija se vratila onome što je bila, ali ovaj put ne ubija svoj narod blagostanjem, kako su Arapi govorili u prošlosti. Naime, vjerovali su da onaj ko se nastani u Šamu (Siriji), izgubi vitalnost [zbog udobnosti života] i smrt ga brže stigne.

Ono što ubija narod Sirije su meci, barutna burad, vojske i bataljoni koji ne poznaju Ghoutu, čije krvave noge nisu bile u vodama Barade, čije duše nisu marile za ljepotom šamanskog povjetarca, pa kako da mare za rijekama krvi i suza i baladom o siročadi, s kojima su Sirijci živjeli više od trinaest godina.

Kao da je sudbina odgovorila na molitve žena Sirije, koje su stalno ponavljale: „Progutaj me“, dok su se grobovi širili i prostor za njih postajao preuzak toliko da su u njima nagurani deseci onih kojima je zemlja bila nježnija od života na njoj.

U noći pada Assadovog režima Sirija, uistinu, svjedoči novom poglavlju, transformaciji koja ne potresa samo nju koja je decenijama bila zaleđena u krvi svojih žena, nego potresa gotovo cijelu regiju i podsjeća na prijelomne trenutke koji su oblikovali političku historiju arapskog svijeta.

Assad nije pao na bojnom polju boreći se s onima koje njegove pristalice nazivaju „svirepim lavovima“, pred čijim su iznenadnim napadima posrnule jedinice i čuvari režima. Otvorio se jedan podzemni tunel historije u koji je pala era porodice Assad. U tom novom tunelu sudbina Assada bila je nepoznata sve dok Moskva nije objavila da je dobio azil.

Bashar, drugi i posljednji Assad

Bashar al-Assad pripada generaciji vladara koji su naslijedili prijestolje. Sirijci kažu da je njegova porodica imala nadimak Al-Vahsh (Čudovište), ali je, nakon što se brzo uzdigla u političkom životu, uzela ime Al-Assad (lav). Riješila se nadimka Čudovište, ali ne i osobina čudovišta, kako kažu milioni Sirijaca koji su u zatvorima režima i u izgnanstvu zbog njega iskusili patnju, glad i bol kakve oko vidjelo nije.

Prolazile su godine, a put vladavine oftalmologa visokog rasta bio je posut ružama i jasminom. Sve je upućivalo na postojanje mnogo plamena ispod pepela. U dušama Sirijaca se od tuge i bola nakupilo mnogo mržnje i bijesa, koji su se pretvorili u anegdote o zločinima porodice Assad, o tome kako se zatvori pretvaraju u grobove u kojima djeca osijede prije nego što ih bace u pojedinačne ili masovne grobove.

Put do Damaska ​​bio je izuzetno težak. Prema nekim statistikama, rezultirao je sa više od 600.000 mrtvih, više od sedam miliona izbjeglih i gotovo isti broj raseljenih unutar Sirije, koji pate zbog oskudice hrane i lijekova.

Najmanje 50 godina u zatvoru Sednaya bila je jedna od cijena koju je sirijski narod platio za izgon Bashara. Putanja njegovog aviona je još nepoznata, iako izvori govore da je dobio azil u Rusiji.

Trinaest godina od smrti i dvanaest dana do pobjede

Iznenada je prekinuto krvavo i monotono razdoblje u Siriji kada je ono što opozicija nije mogla postići tokom 13 mračnih i krvavih godina postignuto za 12 dana, kada su snage režima počele padati kao što se snijeg topi kod plamena. Početak je bio u Idlibu, a ubrzo mu se pridružio Halep, zatim Hama. Uspostavljanje kontrole nad gradovima Al-Rastan i Talbiseh bio je uvod za prodor u grad Homs, prije nego što pobunjenici uzmu „predah ratnika“ koji nije skinuo prst s okidača cijelih 14 godina.

Velikim i munjevitim napredovanjem oružanih pobunjeničkih snaga sa sjevera, ubrzo je plamen počeo gutati snagu režima u područjima pod njegovom kontrolom na jugu te su pobunjeničke zastave podignute u gradovima Daraa, Al-Qunaitra i Al-Suwayda, nakon čega je Damask postao naredna meta njihovih strijela i njihovog bijesa, koji plamti već deceniju ili duže.

U Homsu su napredujući koraci zastali na tri dana. Još nije poznato je li taj zastoj bio nužan jer nije bilo drugog izbora ili je napravljen ciljano kako bi se omogućili pregovori, koji su se vodili u posljednjim satima – prema procurjelim informacijama, koje nisu potvrđene iz pouzdanih izvora – i koji su dali prostor sirijskom predsjedniku da isplanira svoje dalje korake i da s lakoćom koja ne priliči lavu pobjegne s tla koje je u kandžama plamena.

Zajedno s opsadom nekoliko gradova južno od glavnog grada, pad Homsa u ruke naoružane opozicije otvorio je brzi put za Damask, koji ne predstavlja oazu već decenijama, od kako je pao pod vlast porodice Assad.

Ulazi u Damask bili su brojni i raznoliki, ali najširi je bio strah koji je zahvatio vrh režima, razjedinjenost koja je oslabila njegove snage i moralni slom koji je snažno poljuljao njegovu volju. Mnoge brigade, jedinice i ogranci su se okrenuli koordinaciji s pobunjeničkim snagama, koje su napredovale iz tri pravca južno od Damaska. Ubrzo su utvrđene kapije ostale bez onih koji su ih čuvali i njihova vrata su se otvorila, pa su pobunjeničke snage počele ulaziti u Damask 8. decembra u ranim jutarnjim satima. Činilo se da Damask dočekuje dan bez Bashara i eru bez „besmrtnog“ vođe, posljednjeg iz porodice Assad.

U subotu u kasnim večernjim satima naoružane opozicijske snage koje su bile na periferiji Damaska ​​počele su se kretati ka njemu iz tri pravca. Omča nije bila samo oko Damaska, već i oko svih puški u rukama vojnika režima. Nije bilo onih koji su izdavali naredbe niti onih kojima se odgovaralo zbog povlačenja i bijega s bojnog polja, pa su vojnici napustili svoje pozicije i ostavili kapije utvrđenih palata širom otvorene pred nadolazećom opasnošću.

Uličice Damaska ​ispunile su se vojnicima koji su skidali svoje vojne uniforme, a zajedno s njima su odbacili svoju odanost režimu porodice Assad, te su počeli tražiti neko sklonište ili pećine jer se činilo da je strah postao jedno od oružja opozicije koja je postepeno napredovala.

U pet sati ujutro naoružana opozicija je objavila početak ulaska svojih snaga u glavni grad, a nakon 15-ak minuta u centru Damaska su odjekivali intenzivni pucnji iz teškog i lakog oružja, koji nisu prestali sve dok v​ojnici režima i mnogi njihovi lideri nisu skinuli svoje vojne uniforme, možda i zauvijek.

Zatim su uslijedile vijesti o bijegu mnogih stražara u Assadovoj palati i u drugim izuzetno važnim institucijama, da bi u šest ujutro opozicija zvanično objavila „oslobođenje“ Damaska ​​i konačni pad Assadovog režima.

Slavlje u Damasku nakon decenije tuge

Uprkos pozivima koji su upućeni iz džamija ljudima da ostanu u svojim domovima, stotine njih su pohrlili na Emevijski trg. Promuklim glasovima su izražavali svoju skrivenu radost u prizoru koji je izgledao kao ponovno iscrtan dan oslobođenja sirijskog književnika Alija al-Tantawija: „Damask je postao nebo prekriveno malim zastavama i lampama povezanim konopcem u obliku lukova i kruna. Nevjerovatan je to prizor. Ako ga gledate noću, pomislite da je nebo sa sjajnim zvijezdama dio njega, a ako ga gledate danju, pomislite da je proljeće ponovno stiglo.“

Ulaskom u Damask, u noći „pada Assadovog režima“, opozicija je počela oslobađati zatvorenike iz zatvora Sednaya na periferiji Damaska, nakon što je oslobodila zatvorenike u gradu Al-Nabek. Svaki oslobođeni zatvorenik ima srceparajuću priču koja razotkriva dio zločina propalog režima.

Zatvori su ostali bez zatvorenika, palate bez vladara te su i jedni i drugi počeli tražiti nekoga ko će im pružiti utočište.

Zatvorenici su izašli bez ikakve orijentacije kuda dalje, neki su izgubili pamćenje, a većina njih godine života, zdravlje i voljene, što im ne može biti nadoknađeno.

Opozicija je preuzela kontrolu nad državnim radio-televizijskim servisom, koji je postao glas opozicije, a ne režima, kako je bilo tokom godina krvave revolucije. Na crvenom televizijskom ekranu velikim slovima je ispisana vijest o padu režima.

Mediji su odmah počeli izvještavati o bijegu Bashara, koji je iza sebe ostavio stolicu punu trnja, impozantnu palatu, ranjenu Siriju i šest decenija vladavine porodice Assad.

Damask je udahnuo novi zrak, ulice su preplavljene slavljem, iz džamija su dopirali glasovi veličanja i zahvale Bogu, radujući se zbog odlaska oftalmologa čije je oči zaslijepila magla politike zbog koje nije mogao vidjeti sudbinu koju nijedan tiranin ne može izbjeći.

U narednim satima Assadove statue postale su meta demonstranata. Stotine bijesnih ljudi u različitim gradovima Sirije – ili onome što je od njih ostalo – iskalili su svoj bijes na Assadovim glavama, nakon što su im prethodno iskazivali lažno poštovanje i ljubav.

Sirija je počela dobijati novo lice, političari i medijski radnici koji su bili odani Basharu zamijenili su svoje profilne slike na Facebooku novom sirijskom zastavom koja se vihori iznad vozila pobunjenika.

Nova stranica u historiji Sirije

Sirijsko ministarstvo vanjskih poslova nije ostalo ravnodušno na ovaj događaj, pa je na platformi X izrazilo slavljenje novog dana: „Braćo Sirijci, danas se piše nova stranica u historiji Sirije kako bi počela era koja se temelji na nacionalnom sporazumu važećem za sve Sirijce za izgradnju domovine u kojoj vlada pravda i jednakost, u kojoj svi uživaju sva prava i dužnosti, daleko od mišljenja pojedinca. Osnova je pripadnost jednoj državi“.

Nakon kratkog vremena, premijer Basharove vlade izjavio je spremnost za saradnju s naoružanom opozicijom, čime je zauvijek zatvorena stranica vladavine porodice Assad. Tako govori logika revolucije i prirodni slijed događaja.

U tom trenutku niko nije znao gdje je nestao Assad koji deceniju ili više nije imao svoju utvrdu i koji je bio pod strogom zaštitom od ljudskih zvijeri, ništa manje svirepih od njega, kako kažu njihovi neprijatelji.

Kasnije su iz Moskve stigle vijesti da je Rusija odobrila Assadu azil iz humanitarnih razloga, nakon što je drugi ruski izvor potvrdio da je otišao nakon pregovora s liderima sukobljenih strana, dok pouzdani izvori tvrde da je Assadova porodica prije njega otišla u Rusiju.

Završila se priča između Sirije i Rusije o krvavoj porodici koja je vladala Sirijom, spaljivala ljiljane i djecu, natopila krvlju dvije oblasti Ghoute i krenula ka svome kraju preko dugačkog mosta od tragova 50 godina krvavog sirijskog režima. A šta znaš o 50 godina vladavine porodice Assad – saznat ćeš iz priča onih koji su se vratili u život nakon godina provedenih u krvi i vatri u zatvorima poput Sednaye.