Tenzije na Kosovu otežavaju život Bošnjaka na jugu Srbije

Konstantne napetosti na Kosovu imaju i svoju drugu stranu, onu povezanu sa dijelovima Srbije koji graniče sa Kosovom, a u kojima žive Bošnjaci i Albanci.

U Novom Pazaru i susjednoj Raškoj nalaze se velike kasarne i ogromna količina naoružanja uz stalno prisustvo velikog broja vojnika. Njihovo kretanje je često najava ili posljedica eskalacije stanja na Kosovu. Takva praksa traje od početka ‘90-ih i predstavlja oblik pritiska na lokalno stanovništvo.

„Posljednja ‘situacija’ u Banjskoj, na Kosovu, koja je udaljena nekoliko desetina kilometara od Novog Pazara, ovdje u Sandžaku je dočekana sa ‘pravimo se da je nema’ – isto ili možda još više nego ‘90-ih“, kaže Medin Halilović, novinar i urednik portala SNews.

„Iluzorno je govoriti da ljudi nisu uznemireni i uplašeni na sve ono što se dešava u njihovom neposrednom životnom okruženju. Obespravljeni građani, u svakom segmentu života, opterećeni ekonomskim pritiscima, korupcijom i poremećenim sistemom društvenih vrijednosti, Bošnjaci posebno, ali i Srbi i ostali, se osjećaju nesigurnim i nezaštićenim. Možda je najgore što ne znaju od koga pomoć da traže niti vide da će ‘situacija’ nakon tri decenije napokon da se okonča. Povjerenje u bilo kakvu vlast je odavno izgubljeno, a bošnjački političari u Sandžaku uglavnom stvari ne nazivaju pravim imenom. Organizacije civilnog društva u Sandžaku, koje su se ranije zvale nevladine, ovim povodom se nisu oglašavale“, primjećuje Halilović.

Nesigurnost koja traje od ‘90-ih

Najveću zabrinutost građana je uzrokovala činjenica da su ranjeni napadači sa Kosova prebačeni u bolnicu u Novom Pazaru bez zvaničnih informacija i uz blokadu bolnice.

„Banalni primjer je da je Hirurško odjeljenje Opšte bolnice Novi Pazar od poslijepodnevnih sati u nedjelju, 24. septembra bilo pod nekom vrstom opsade za pacijente i posjetioce jer su neki povrijeđeni sa Kosova tog dana zbrinuti na tom odjeljenju. I dalje nije zvanično potvrđeno ko su ta lica, o tome nisu mogli da kažu ni ljekari koji su ih liječili od prostrelnih rana. Ulaz u prijemne ambulante bolnice građanima i novinarima sprečavala je policija i razne službe obezbjeđenja, uključujuće i one ispred bolnice u džipovima sa beogradskim registarskim tablicama. Iz ovdašnjeg Višeg javnog tužilaštva u Novom Pazaru je novinarima rečeno da to nije krivični predmet u nadležnosti ovog tužilaštva, dok je istovremeno kosovski ministar policije Xhelal Sveçla u obraćanju medijima zatražio da oni budu isporučenim tamošnjim vlastima jer su osumnjičeni za terorizam“, pojašnjava Halilović.

Njegov stav da stanje nesigurnosti u Sandžaku iz ‘90-ih se nije okončalo i da je ovaj slučaj samo nastavak tog procesa.

„Nepotrebno je praviti paralelu sa dešavanjima iz ‘90-ih jer ta crvena linija nesigurnosti se samo produžavala. Saznanje da tu, kod nas ili u našoj blizini, postoji neko naoružan i spreman da puca i ubija ljude, kao i da je Milana Radoičića, pored priznanja da je sve organizirao u selu Banjska, policija Srbije saslušala u svojstvu građanina, samo je produbio nesigurnost kod svakog čovjeka“, zaključuje Halilović.

Bošnjaci zahtijevaju demilitarizaciju Sandžaka

Tutin je najmlađa općina u Srbiji koja se nalazi na tromeđi sa Crnom Gorom i Kosovom, a njena privreda mnogo trpi zbog dešavanja na Kosovu sa kojim ima tradicionalne veze.

„Ako uzmemo u obzir dešavanja na Kosovu, slobodno mogu reći da su građani Tutina vidno uznemireni i uplašeni za svoju bezbjednost, zato što se sve ovo odvija u neposrednoj blizini naše opštine“, kaže Selma Kučević, zastupnica u Narodnoj skupštini Republike Srbije.

„Posebnu dozu straha kod građana izaziva činjenica da je Srbija stacionirala dodatne vojne snage na granici sa Kosovom. Podržavamo izjave visokih zvaničnika SAD-a i EU o hitnoj potrebi da se Vojska Srbije ukloni sa granice sa Kosovom, jer je ta vojska uglavnom raspoređena na teritoriji opština Tutin i Novi Pazar, to jest u opštinama sa najvećim brojem Bošnjaka. Očekujemo razumijevanje državnog rukovodstva Srbije i povlačenje vojske“, poručila je Kučević.

Podsjeća da su SDA Sandžaka i Bošnjačko nacionalno vijeće više puta upozoravali na veliko gomilanje Vojske Srbije u Sandžaku i tražili da se to područje demilitarizuje.

„Ova situacija znatno utiče na našu privredu i privrednike, jer su naši proizvođači građevinskog materijala, hrane, tekstila i obuće tradicionalno vezani za tržište Kosova. Zbog štetnog uticaja po našu privredu, ranije smo uputili inicijativu za uspostavljanje međunarodnog ekonomskog koridora kojim bi se omogućio nesmetan prolazak ljudi i robe, a ova inicijativa predstavljena je prijateljima Sandžaka kao i ambasadama“, poručuje Kučević.

Napad na Albance u Medveđi

Jedini albanski zastupnik u Skupštini Srbije Shaip Kamberi reagovao je na Twitteru na Vučićevu izjavu da su u Banjskoj, zajedno sa kosovskom policijom, između ostalog, bile i osobe iz preševske opštine.

Kamberi je pozvao „međunarodnu zajednicu da reaguje kako bi se spriječio svaki pokušaj osvete srpskog autokrate prema Albancima iz Preševske doline“.

Četiri dana kasnije se obistinila procjena Kamberija jer se dogodio napad na Albance u Medveđi.

„Kamenicama je napadnuta kuću Ruhana Muharremija u Medveđi. Povrijeđenih nije bilo, ali je slučaj izazvao strah kod malobrojnog albanskog stanovništva u Medveđi“, kaže Kamberi.

Kao i u Sandžaku, i u Preševskoj dolini je vidljivo veliko prisustvo vojske.

„Pokreti jedinica Vojske Srbije u Bujanovcu i Preševu, gdje su primijećena oklopna vozila i tenkovi, je ono što najviše zabrinjava Albance Preševske doline“, poručuje Kamberi.