Mogu li pametni satovi pomoći u borbi protiv kriminala?

Vlasti Velike Britanije od ove jeseni bi mogle početi koristiti pametne satove za prepoznavanje lica i praćenja migranata koji imaju krivični dosje, gdje bi prestupnici morali da tim uređajima skeniraju i fotografiraju lice do pet puta dnevno. Dodatno, kretanje osoba koje su podložne ovoj vrsti kontrole bi se danonoćno pratilo, čime bi se, u teoriji, stalno znala lokacija nekadašnjih prestupnika.

Ako sistem ne može da verificira identitet osobe, policija bi fizički provjerila identitet i lokaciju osobe koja mora nositi tu vrstu sata.

Ovim bi, navode mediji, vlasti relativno jednostavno i jeftino mogle znati lokacije i kretanje migranata-bivših osuđenika, pa se postavlja pitanje da li bi ova tehnologija mogla biti korištena u široj borbi protiv kriminala.

Posebno bi ovakvo sredstvo dobrodošlo u situacijama kad kriminalna djela čine oni koji već imaju krivični dosije, a kako su u zemljama regije često počinitelji nezakonitih aktivnosti “od ranije poznati policiji”, pitanje je da li bi šira implementacija ovakvih sistema mogla i dovesti do snižavanja stope kriminaliteta.

U teoriji, lako bi bilo provjeriti da li je neki raniji prestupnik bio u blizini mjesta zločina, nakon čega bi se lako utvrdilo njihovo kretanje, što bi dovelo do bržeg hapšenja i istrage.

Međutim, pitanje je da li ovaj sistem uopšte pouzdan i koristan, kada se uzmu u obzir alternative.

Branislav Simonović, profesor kriminalistike na Pravnom fakultetu Univerziteta u Kragujevcu, govori da je nejasno zašto se Velika Britanija uopšte odlučuje na ovakvu metodu, kad se zna da je veliki dio otoka pokriven kamerama kojima gotovo ništa ne može promaći.

On navodi primjer Londona, koji važi za grad koji ima jako veliki broj kamera koje se nalaze i na javnim i na privatnim objektima.

Kontrola kamerama

“Prosečni Englez, po njihovim podacima, bude snimljen preko 300 puta na putu od kuće do posla. Prema tome kamere toliko pokrivaju prostor da dodatne mere (poput pametnih satova) ne bi bitno povećale kvalitet kontrole i doprinele smanjenju kriminala.”

S druge strane, ističe, danas se već uveliko koriste kamere sa bazom podataka i sistemima vještačke inteligencije za prepoznavanje lica, tako da metoda praćenja putem pametnih satova ili eventualno mobitela, kojim bi se snimala lica više puta dnevno i pratila lokacija, nije neophodna.

Prema mišljenju profesora kriminalistike, daleko je efikasniji metod javno i tajno postavljenih (uočljivih, skrivenih) kamera udruženih sa bazama podataka, softverima za prepoznavanje lica u realnom vremenu i direktna veza sa policijom, nego korištenje satova i telefona za praćenje kretanja bivših prestupnika.

“Tu se ne traži nikakva kooperacija od strane lica, niti ona moraju da znaju da su snimljena.”

Simonović navodi da postoje i jednostavniji i jeftiniji sistemi  takozvanih nanogica koje koriste GPS odašiljače, a koje je znatno teže “prevariti” u odnosu na satove i telefone.

Slabost sistema koji bi se navodno trebao uvesti u Britaniji je i to što zavisi od policajca pozornika i njegove pažnje, motivacije i sposobnosti memorije i od osoba koje trebaju da se slikaju pet puta dnevno i njihovih pokušaja da prevare sistem, što može na više načina.

Slične dileme ima i Almir Spahić, novinar koji prati dešavanja u svijetu pametnih uređaja.

Ograničenja uređaja

Iako su pametni satovi danas relativno jeftini, a nude niz mogućnosti poput preciznog GPS lociranja, stalne veze sa internetom i brojnim drugim osobinama, koje se svakodnevno približavaju mogućnostima mobitela, prema njegovom mišljenju suviše su podložni raznim prevarama.

“Recimo da imate telefon ili pametni sat sa kamerom, koji će vas fotografirati pet puta dnevno, ili koliko već, šta vas sprečava da sat stavite samo u periodu kada treba da se slikate i pošaljete podatke policiji? Dan ima 24 sata, morate se slikati svakih skoro pet sati. Što znači da imate prostor od pet sati kad vas u teoriji niko ne nadgleda. Sat možete dati nekom klincu da hoda po kvartu dok vi idete opljačkati nekoga ili još gore i automatski imate alibi da niste bili ni blizu mjesta zločina.”

Teoretski, mogla bi se postaviti narukvica koja onemogućuje skidanje sata sa ruke, kako bi ga neko drugi nosio i tako pružao alibi, ali uz sve napretke tehnologije, moderni pametni satovi imaju ograničeno vrijeme rada, odnosno ograničavajući faktor je baterija, dodaje Spahić.

Što znači ili da se sat mora skinuti da se napuni ili nosilac uređaja mora doslovno stajati pored utičnice, kablom i punjačem se priključiti u struju i puniti bateriju svakih nekoliko dana ili eventualno sedmica, navodi on.

On navodi i da su današnje metode otključavanja pametnih uređaja snimanjem lica, kao što neki mobiteli to nude, već uspješno zaobiđene, odnosno lako je “prevariti” te sigurnosne sisteme, tako da vjeruje da bi bilo lako i prevariti pametni sat kojim bi se bivši prestupnici morali fotografirati više puta dnevno.

“Iako nisam stručnjak za tu oblast, čini mi se da bi jednostavnije koristiti tradicionalne GPS trackere oko noge za praćenje lokacije bivših osuđenika, nego koristiti pametne satove i telefone koje je relativno lako prevariti.”

Dodatni problem kod uređaja koji stalno prate lokaciju bivših osuđenika i tjeraju ih da se redovno fotografiraju jeste i pitanje ljudskih prava i sloboda, što dovodi u pitanje njihovu primjenu, kaže profesor Simonović.