Maroko, afrička monarhija koja brižljivo čuva svoj ponos

“Živeo Maroko, s božijom pomoći, mi ćemo pobediti”, uzvikivala je crnokosa devojka. I pobedili su. Youssef En-Nesyri iz istorijskog Feza, postigao je pobednički gol. Kraljevina Maroko ušla je u istoriju fudbala, kao prva zemlja sa afričkog kontinenta, ali i prva arapska, sa većinskim muslimanskim stanovništvom, koja je stigla do polufinala Svetskog prventstva, pobedivši Portugal.

Oduševljenje je raslo, crvene zastave sa zelenom zvezdom vijorile su se u rukama ponosnih navijača širom sveta, uz ekstatične uzvike: “Zauvek Maroko, ponos arapskog sveta!”

Lavovi sa Atlasa ostavili su srce na terenu poslavši Ronalda i ekipu kući, a slavlje uzbuđenih navijača na stadionu oduševilo je sportski svet.

Marokanci dosanjali pobjedu u Dohi

Sa zapada šibana oštrim vetrovima sa Atlantika, sa severa milovana talasima sa Sredozemnog mora, i sa juga pritisnuta pustinjskim olujama ćudljive Sahare, Kraljevina Maroko brižljivo čuva svoj ponos, Atlas planine sa najvišim vrhom u severozapadnoj Africi, Toubkalom. Često pod snegom, sa svojih 4.167 metara nadmorske visine, Visoki Atlas prkosi nepreglednoj pustinji koja ga vreba, praveći pejzaž koji inspiriše sve koji posete Maroko.

Herodot je u svojoj Istoriji opisao Atlas kao planinu tako usku i sa svih strana okruglu, visoku, kako kažu, da joj se vrhovi ne mogu ni videti, jer su uvek, i zimi i leti, obavijeni maglom i oblacima. Herodot tvrdi da tamošnji stanovnici kažu da su to nebeski stubovi, Atlanti, jer su dobili ime po planini. Ti ljudi ne jedu ni jednu životinju i ništa ne sanjaju.

Mnogo toga se promenilo od vremena “oca istorije”, a ti ljudi su dosanjali svoju pobedu na Svetskom fudbalskom prvenstvu u Dohi.

Naslijeđe prožeto historijom

Iako je glavni grad Rabat, Fez je duša, a Marrakech nemirno srce ove kraljevine. To vatreno srce kuca za umetnost, muziku, za ukusni tangine u glinenom sudu sa kupastim poklopcem u nekom od mnogobrojnih sukova i čaj od sveže nane, za miris tamnjana koji se širi Medinama i iza veštom rukom izrezbarenih drvenih vrata, gde svaka nose svoju priču o nasleđu, prožetu istorijom, za riade koji kriju raskošne bašte.

Takozvani islamski uklesan luk, tako poseban i upečatljiv za ovo područje, zadržao se do danas. On daje stabilnost građevini, ali i odražava islamsku vrlinu poniznosti, jer niža vrata zahtevaju od osobe da pogne glavu pri ulasku u kuću, kako bi odala poštovanje vlasniku. Poštovanje i poniznost i dalje služe kao važna načela islama. Neka od ovih vrata nose dva različita kucala koja emituju drugačiji zvuk. Dok jedan zvuk označava da muškarac kuca na vrata, drugi ukazuje na ženu. No, ovakva vrata imaju i prktičnu namenu, zbog čestih vrućina i vetra, upravo čvrsta spoljašnjost obezbeđuje sigurnost i mir.

Najpre pod kontrolom Kartagine, Maroko je kasnije bio najzapadnija provincija Rimskog carstva. Arapi su u sedmom veku doneli islam i svoj jezik na ovo područje. Autohtona berberska plemena su prihvatila religiju osvajača, ali su zadržala svoje običaje i zakone. Maroko je postao francuski protektorat 1912, ali je ponovo stekao nezavisnost 1956. Danas je to jedina monarhija u severnoj Africi.

Tetovaže na licima žena

Marakeš je tokom svoje duge istorije video mnogo karavana koji su pohodili Saharu. Almoravidi su prva dinastija Amazigha, Berbera, u Severnoj Africi, koja je stekla kontrolu nad carstvom koje se protezalo od Andaluzije do podsaharske Afrike. Marakeš je tada dobio khettara, sistem za navodnjavanje koji se protezao ispod grada nežne crvene boje.

Berberi, ili neustrašivi Amazigh, o kojima je i Ibn Khaldun pisao, su pleme koje je uspelo da očuva neka svoja verovanjima, jezik i rituale, dok je deo kulture pod ekonomskim i političkim pritiscima moderne istorije izgubljen.

Tetovaže koje se mogu, sada sve ređe, videti na licima žena imaju posebnu simboliku. Linije koje se protežu od donje usne do dna brade sa tačkama, predstavljaju plodnost. Veruje se da svaki motiv koji se nacrta na licu nosi posebne moći zaštite, posebno od zlih duhova, pogotovu na najranjivijim delovima tela, stopalima i rukama. Ovi motivi koriste za oslikavanje čuvenih berberskih tepiha, Beni Ourain. Dijamantska šara na vunenom tepihu služi kao zaštita vlasnika.

‘Najbolja zemlja’

Tamno tlo od gline Maroku, kad ima dovoljno kiše, daje dobre prinose pšenice i ječma, dok hamri, crvenkasta zemlja hrani vinograde, za koje se veruje da su još Feničani doneli na ovo područje, a Rimljani usavršili. Cinsaut ili Mazuleo sorte daruju svoj slatki nektar boje krvi, koji opija svojim aromatičnim ukusom.

Essaouiru, grad okovan belim zidovima na obali Atlantskog okeana, od jakog sunca i peska čuva alizee, nemirni priobalni vetar.

I dok galebovi vrebaju usoljene sardine koje su ribari pripremili za gril, hodajući Medinom osetićete miris arganovog ulja. Berberi drevnog Maroka bi sakupljali nesvarene koštice argana od izmeta koza koje se penju na izdržljivo arganovo drveće da bi jele. Koščice su zatim mlevene i presovane da bi se dobilo ukusno i skupo ulje. Da bi se dobilo samo litar arganovog ulja, potrebno je preko 30 kg koštica, i preko 15 sati manuelnog rada neumorne žene.

Ibn Batutta, jedan od najpoznatijih istraživača u istoriji, napisao je da je Maroko “najbolja zemlja”, vrativši se nakon dugog putovanja po svetu kući, među pitome masline i vinograde, okružene snežnim vrhovima, nepregledom pustinjom i okeanom.