Eko Straža: Građanski problemi u kandžama pozicije i opozicije

Protekle sedmice su hiljade Beograđana izašle na ulice glavnog grada Srbije kako bi mirnim protestima iskazali nezadovoljstvom stanjem u ovom gradu kada je riječ o zagađenosti zraka.

Iz godine u godinu je srbijanska prijestolnica, zajedno s još nekim balkanskim gradovima, u svjetskom vrhu kada se govori o aerozagađenju.

Organizator ovih protesta bila je građanska inicijativa Eko Straža, koja ima veliki broj pratilaca na službenim mrežama.

Iako je riječ o mirnim demonstracijama, koje za cilj imaju unapređenje stanja životne okoline svih stanovnika Beograda, ali i cijele Srbije, protesti su se našli na meti kritika, jer su ih određeni političari iskoristili za samopromociju.

Bojan Simišić iz Eko Straže za Al Jazeeru kaže kako su ovi protesti veliki uspjeh s obzirom kako je riječ o građanskom pokretu koji nema nikakav budžet, kako su bili na meti tabloida “u službi vlasti“ i kako su generalno građanske inicijative i njihovi problemi “u kandžama i pozicionih, i opozicionih političara“.

• Prije nekoliko dana je nekoliko hiljada Beograđana protestiralo zbog zagađenja. Možete li nam reći nešto više o tome (povod okupljanja, koliko je ljudi bilo, da li ste zadovoljni…)?

– Bilo je oko 5.000 ljudi, razlog okupljanja je bio problem hroničnog i intezivnog aerozagađenja. Vrlo smo zadovoljni, jer je činjenica da je u pitanju nepolitički građanski protest okupljen oko tridesetak građanskih inicijativa, sa Eko Stražom kao glavnim oragnizatorom. Inicijativa nema nikakav budžet, već koristi samo mrežu ljudi, pa je 5.000 ljudi ogroman uspeh.

• Neki mediji su optužili vašu organizaciju za političku pristranost (najblaže rečeno). Kako vidite ove medijske kritike i napade?

– Mediji koji su to uradili su tabloidi u službi vlasti. To su uradili u pokušaju da diskredituju građanski skup, zato što je lakše da prikažu skup kao da je u pitanju hajka, umesto da prikazuje nesposobnost vlasti da reši problem.

Činjenica je da je jedan opozicioni lider iskoristio momenat za samopromociju, što je vlast iskoristila da diskredituje protest. To samo dokazuje da su građanske inicijative i njihovi problemi u kandžama i pozicionih i opozicionih političara.

• Iz godine u godinu Balkan je često u žiži pažnje zbog zagađenosti, što je i povod rada vaše organizacije. Možete li nam reći nešto više o Eko Straži, koji su vaši ciljevi, planovi…

– Srbija i Bosna i Hercegovina su obeležene kao dve najzagađenije države od evropskih i svetskih institucija. Naša grupa je fokusirana na zagadjenje životne sredine, sa malo jačim akcentom na aerozagađenje. Učestvuje u omasovljavanju svesti oko problema, postavljanju građanske mreže senzora, i to bez sredstava finansija. Ima veliko poverenje građana i jedna je od većih društvenih grupa koja se bavi zagađenjem na Balkanu.

• Koliko su ljudi u Beogradu i šire (mislim na ‘obične’ ljude) svjesni u kakvom je stanju zrak i okolina u mjestu gdje žive? Koliko rade na poboljšanju stanja?

– I ako nisu dovoljno svesni, ogroman je korak u odnosu na prošlu godinu. Eko Straža vrši kampanju osvešćavanja, koja traje čak i preko leta, dok nivoi zagađenja nisu visoki. Takođe, probijen je medijski čep.

• Koji su glavni uzroci ovakvog zagađenja u Beogradu i Srbiji? Gdje je situacija najgora?

– Beograd nije najzagađeniji grad u Srbiji, situacija je gora kako se ide ka jugu. Eko Straža je orijentisana na celu Srbiju, ona nije Beogradska inicijativa. Beograd je često na top 10 najzagađenijih gradova na svetu, a ponekad i broj jedan. Nezvanično je najgore u Novom Pazaru, jer merenje traje od početka 2020. godine, pa još nema zvaničnih godišnjih informacija.

• Koliko vlasti (svih nivoa) imaju sluha za ovu problematiku, ima li negdje svijetli i tamni primjer njihova rada?

– Vrlo smo razočarani da je njihov odgovor bio da je skup politički. To samo daje do znanja da nisu spremni na ono na šta mi pozivamo – da se svih sedam miliona građana okupi oko jednog cilja – nezagađenog vazduha. Na žalost, prva reakcija je bila da smo strani plaćenici sa Zapada, što čak prevazilazi političku etiketu, već nas naziva domaćim izdajnicima koji pokušavaju da destabilizuju državu.

Što se tiče lokalnih samouprava, situacija je još gora. Pojedine odbijaju da nabave senzore PM2.5 čestica, a građanske, koje su povezane na Airvisual, nazivaju igračkama i uređajima kojima se ne sme verovati.