Katalonci koketiraju s pričom o nezavisnosti

Piše: Andrew McFadyen

Proteklog vikenda sve oči u Evropi bile su uprte u Kataloniju.

Nakon glasanja na regionalnim izborima u nedjelju u Barceloni, katalonski predsjednik Artur Mas je izjavio: “Ovo su presudni i najznačajniji izbori u historiji Katalonije.”

Masovo obećanje da će raspisati referendum o nezavisnosti od Španije ako osvoji većinu privuklo je međunarodnu pažnju, naročito zato što bi rezultat izbora mogao predstavljati ozbiljan izazov kako za Madrid tako i za Brisel.

Međutim, nakon svih prebrojanih glasova jasno je da je Masova vladajuća stranka Konvergencija i unija pretrpjela veliki udarac, osvojivši 50 zastupničkih mjesta, što je 12 manje nego što ih je stranka imala u sadašnjem sazivu.

No, raspisivanje referenduma bi se, ipak, moglo desiti, jer je Republikanska ljevica Katalonije (ERC), koja, također, podržava nezavisnost, doživjela spektakularan uspon, udvostručivši broj svojih zastupnika sa 10 na 21, što znači da nacionalističke stranke sada imaju većinu.

Dugogodišnji nacionalizam

Nacionalizam je uvijek bio dio katalonske politike – ojačao je tokom višedecenijske represije pod vladavinom pokojnog španskog lidera generala Francisca Franca, koji je zabranio nacionalne simbole i potisnuo katalonski jezik i kulturu.

Tokom Francove vladavine, FC Barcelona, nogometni tim regije, postao je simbol slobode i demokratije nakon što su Francove trupe u prvom mjesecu Španskog građanskog rata uhapsile, a zatim pogubile njegovog predsjednika i ljevičara Josepa Sunyola.

Carles Vilarrubi, trenutni predsjednik kluba, rekao je za Al Jazeeru da je stadion bio jedino mjesto gdje su se ljudi mogli okupiti da izraze svoje stavove i govore ​svojim jezikom.

“Na neki način, pored toga što je nogometni klub, Barca je i način da pred svijetom pokažemo svoju volju za slobodom i naš ponos što smo Katalonci”, rekao je on.

Jose Manuel Barroso, predsjednik Evropske komisije, upozorio je da će Katalonija, ukoliko se otcijepi od Španije, morati krenuti od nule i aplicirati za članstvo u EU-u. U Barceloni se šale u vezi s tim, govoreći da će, ako proglase nezavisnost, oni, također, biti isključeni iz Sunčevog sistema.

Tokom oktobarskog Clasica, što je naziv za svaku utakmicu koja se igra između Real Madrida i FC Barcelone – mozaik od 98.000 kartonskih plakata pretvorio je stadion u ogromnu katalonsku zastavu, a publika je oko Nou Campa prije i tokom utakmice uzvikivala “In – Inde – Independencia” (“Ne – Nez – Nezavisnost”).

Taj sentiment odjekuje u posljednje vrijeme, a dobio je na snazi usljed ekonomske krize u Evropi.

Sa 7,5 miliona ljudi, katalonski bruto društveni proizvod (BDP) po stanovniku je 20 posto veći od ostatka Španije. Bez toga bi Španija bila jedna od najsiromašnijih zemalja u eurozoni, u rangu sa Grčkom i Portugalom.

Kao rezultat toga mnogi Katalonci smatraju nepravednim to što Vlada u Madridu uzima od Katalonije više nego što vraća u tu regiju i što se njihovi porezi koriste za subvencioniranje siromašnijih regija.

Tarek Mafouz, liječnik u Barceloni, rekao je za Al Jazeeru: “Nakon plaćanja te zone imaju bolje javne usluge nego mi Katalonci. Možete li to vjerovati? Mi čak od španske Vlade moramo tražiti ekonomsku pomoć za plaćanje katalonskih računa, iako doprinosimo sa puno više novca.”

Madrid kaže da bi referendum bio neustavan, a Evropska unija bi se suočila sa nečim novim – ona nikada nije imala državu članicu koja se raspala.

Jose Manuel Barroso, predsjednik Evropske komisije, upozorio je da će Katalonija, ukoliko se otcijepi od Španije, morati krenuti od nule i aplicirati za članstvo u EU-u.

Njegove izjave su zasnovane na stavu koji je formulirao Romano Prodi, njegov prethodnik, koji je rekao: “Kada dio teritorije neke države članice prestane biti dio te države, naprimjer, zbog toga što ta teritorija postaje samostalna država, raniji ugovori više ne važe.”

U Barceloni se šale u vezi s tim, govoreći da će, ako proglase nezavisnost, oni, također, biti isključeni iz Sunčevog sistema.

Političari u Škotskoj posebno prate ovu raspravu, jer škotska Vlada, također, ima ambicije da ponovo iscrtava mapu Evrope. Ona 2014. planira održati svoj ​​referendum o nezavisnosti od Ujedinjenog Kraljevstva.

I Škotima je, kao Kataloncima, rečeno da članstvo u EU-u nije prenosivo, te da više neće biti dio Unije ako se otcijepe. Tokom nedavne posjete Škotskoj bivši britanski ministar vanjskih poslova David Miliband upozorio je da će nezavisnost staviti zemlju “u limbo u Evropi”.

Škotska Vlada je uzvratila, rekavši da je Škotska već četiri decenije sastavni dio Evropske unije i da će ljudi u Škotskoj ostati građani EU-a čak i ako steknu nezavisnost.

Čini se da ova rasprava Škota i Katalonaca zadire u srž onoga šta znači biti Evropljanin.

Izvor stabilnosti

Decenijama su nacionalisti, kako u Kataloniji tako i u Škotskoj, na Evropsku uniju gledali kao na izvor stabilnosti, nudeći garancije biračima zabrinutim zbog neizvjesnosti stvorene nezavisnošću.

Na masovno posjećenom skupu za nezavisnost u Barceloni 11. septembra stotine hiljada ljudi uzvikivale su: “Katalonija, nova evropska država.”

Miquel Strubell, koji je pomogao organizirati demonstracije, kaže kako vjeruje da “Evropa utjelovljuje senzibilitet, gdje se Španija uveliko smatra iracionalnom”.

Grau Garcia, umjetnik iz Barcelone je, također, ponovio evropski sentiment među Kataloncima.

“Katalonski narod se 100 posto osjeća evropskim; osjećamo se dijelom evropske historije, osjećamo se dijelom Evropske unije”, rekao je on.

Izvor: Al Jazeera