Presuda CJEU-a o hidžabu iznijela je na vidjelo evropsko licemjerstvo

Ranije ovog mjeseca Evropski sud pravde (CJEU) donio je skandaloznu presudu koja je praktično učinila legalnim da poslodavci vrše diskriminaciju nad svojim uposlenicima muslimanima širom Evrope.

U odluci od 15. jula, ovaj sud je odredio da kompanije u Evropskoj uniji mogu legalno zabraniti svojim uposlenicama muslimankama da nose maramu pod određenim uslovima. Ovaj slučaj je iznesem pred sud sa sjedištem u Luksemburgu od strane dvije žene u Njemačkoj koje su suspendovane sa svojih radnih mjesta nakon što su počele nositi hidžab, maramu koju nose mnoge muslimanke koje osjećaju to kao dio svoje religije.

Ova presuda ne samo da je pojačala stalno rastuće razloge za zabrinutost zbog sigurnosti, sloboda i prava evropskih muslimana, već je također još jednom otkrila licemjeran pristup Evropske unije prema ljudskim pravima, vjerskim slobodama i jednakosti.

Ova sudska presuda, međutim, nije iznenadila bilo koga ko je obratio pažnju na evropski postepeni silazak u islamofobiju. Zaista je u Evropi u toku sistemski napor da se demoniziraju, marginaliziraju, pa čak i kriminaliziraju muslimani već dugi niz godina.

Islamofobija, koja je postala vidljivija širom svijeta nakon napada 11. septembra i početka tzv. „rata protiv terorizma“, postepeno je prodrla u mainstream evropsku politiku tokom proteklih godina. Evropski političari širom političkog spektra počeli su okrivljavati muslimane za ekonomske probleme, sve veću nezaposlenost, neregularnu imigraciju, društveno nezadovoljstvo i globalni terorizam.

Dok antimuslimanski sentiment već dugo raste u Evropi, presuda CJEU-a ipak je označila značajnu prekretnicu u odnosu Evropske unije prema muslimanima. Dozvolivši kompanijama da zabrane muslimankama maramu, ovaj sud je institucionalizirao, legalizirao i opravdao antimuslimansku diskriminaciju na evropskim radnim mjestima.

Tokom proteklih pet godina, broj rasističkih i antiislamskih napada na Zapadu porastao je za 250 posto, a broj onih koji su izgubili živote u takvim napadima porastao je za 70 posto. Tokom istog perioda, zabilježeno je ne manje od 15 000 islamofobnih napada u pet najvećih evropskih država.

‘Evropski islam’

U kontekstu ovih užasavajućih brojki, presuda CJEU-a poslala je jasnu poruku evropskim muslimanima: možete živjeti sigurno i mirno u Evropi, ali samo ako pristanete da se distancirate od svoje religije i napustite sve vidljive simbole svog vjerskog identiteta.

Bez sumnje, ovaj potez suda da se legalizira antimuslimanska diskriminacija ne samo da je povećao ozbiljnost prijetnji s kojima se suočavaju evropski muslimani, već je i bacio sjenu preko priče koju Evropa već dugo priča svijetu o sebi. Zaista je ironično da je vrhovni sud Evropske unije – organizacije koja nikada ne propušta priliku da kritikuje muslimanske države zbog njihovog navodnog lošeg odnosa prema ljudskim pravima – presudio da uposlenik može biti sankcionisan i otpušten samo zato što pokazuje vjerski simbol na radnom mjestu. Ironično je i to što presuda ovog suda specifično cilja na žene, uzimajući u obzir da EU uporno naglašava svoju posvećenost rodnoj jednakosti.

Sa ovomjesečnom presudom CJEU-a, EU je prihvatila stav o vjerskim slobodama koji više dolikuje ekstremnim ultradesničarskim pokretima nego samoproglašenom „prvaku demokratije, ljudskih prava i slobode“.

Hajdemo napraviti misaoni eksperiment kako bismo razvili bolju sliku evropskog licemjerstva: Kako bi evropski lideri reagovali da vrhovni sud države sa muslimanskom većinom, kao što je npr. Turska, donese sličnu presudu protiv svojih kršćanskih, jevrejskim ili hinduističkih građana? Odgovor je, naravno, očit. Osudili bi taj sud jer potkopava vjerske slobode i ljudska prava. Pozvali bi međunarodne institucije da sankcionišu tu državu jer vrši diskriminaciju nad svojim građanima. Nazvali bi tu presudu neopravdanom i neprihvatljivom. Ali kada vrhovni sud Evropske unije vrši diskriminaciju nad evropskim muslimanima, nemaju mnogo tog za reći.

Nas u Turskoj ne iznenađuje licemjerstvo koje su evropski lideri pokazali u vezi ovog pitanja. Turska je podvrgnuta svim vidovima dvostrukih standarda u svom višedecenijskom putovanju da se pridruži Evropskoj uniji, uglavnom zato što je država sa muslimanskom većinom. Izvjesni evropski političari su čak javno priznali da je glavna prepreka članstvu Turske vjerska opredjeljenost njihove populacije. S obzirom na sve to, mi ni ne očekujemo da EU postupi moralno u pitanju vezanom za muslimane – u Evropi ili šire.

Pa ipak, očekivali smo neku reakciju od evropskih lidera na sudsku presudu koja pravi smijuriju od tvrdnji Evropske unije da ona predstavlja bastion ljudskih prava i demokratije. Ipak takva diskriminirajuća presuda bez sumnje potkopava evropski status u međunarodnoj zajednici. Ta reakcija, međutim, nikada nije uslijedila, potvrdivši naše najgore strahove – da je EU zainteresovana za ljudska prava i slobode samo kada to paše njenim interesima.

Možda su lideri u Evropi odabrali da se ne oglašavaju u vezi ove presude zato što su je vidjeli kao korak ka uspostavljanju „evropskog islama“ – hipotetičkog novog „ogranka“ ove vjere koji bi imao korijene u „evropskim“ vrijednostima, i koji bi navodno pomogao evropskim muslimanima da se potpuno uklope u evropska društva.

Mnogi evropski političari zaista vjeruju da bi institucionalizacijom diskriminacije protiv muslimana i prisiljavanjem muslimana da prilagode svoje ponašanje i vjersku ekspresiju tako da ugode neosnovanim strahovima i predrasudama šire populacije, mogli riješiti duboko ukorijenjene društvene probleme kao što su ksenofobija, islamofobija i rasizam.

Prisilno asimiliranje

Naravno, u stvarnosti, prisilno uspostavljanje manje vidljivog i poslušnijeg „evropskog islama“ kroz diskriminatorne politike poput ove koju je odobrio CJEU ranije ovog mjeseca, ne bi postiglo ništa, već bi samo uskratilo evropskim muslimanima njihove kulturne korijene i identitet. Nadalje, ukidanjem veza muslimana i njihove kulture i brisanjem njihovih vjerskih identiteta, takve politike bi utrle put za radikalizaciju.

Već smo vidjeli katastrofalne rezultate takvih politika sredinom 2010-ih kada su globalne terorističke grupe naporno radile da u svoje redove namame mlade, povodljive Evropljane. Ove grupe nisu mogle radikalizirati evropske muslimane koji su sačuvali svoje veze sa svojim drevnim domovinama i koji su prisustvovali vjerskim službama u džamijama povezanim sa cijenjenim stranim organizacijama kao što je turski Diyanet, jer su imali pouzdane izvore iz kojih su mogli dobiti tačne informacije o svojoj religiji. Nasuprot tome, brojni mladi Evropljani, koji nisu imali takvu podršku i držali su se podalje od legitimnih organizacija koje bi im mogle pružiti pouzdano vjersko vodstvo, na kraju su radikalizirani i pridružili su se terorističkim grupama kao što je ISIL.

Ukratko, pokušaji Evropske unije da prisilno asimilira muslimane, izbriše njihov vjerski identitet i spriječi ih da imaju otvoren odnos sa svojom kulturom šteti ne samo evropskim muslimanima već i širem evropskom društvu.

Zaglušujuća tišina evropskih zvaničnika i lidera pred ovomjesečnom antimuslimanskom presudom, međutim, pokazuje da su evropske elite još kratkovide da vide štetu koju nanose svom narodu kroz takve politike.

EU se ne može nametnuti kao istinski prvak ljudskih prava i sloboda u međunarodnoj areni ako nastavi okretati glavu pred diskriminatornim, štetnim i otvoreno rasističkim politikama i praksama unutar svojih granica.

Evropski zvaničnici i lideri stoga trebaju prekinuti ovu predstavu i hitno biti na nivou svojih odgovornosti prema evropskim muslimanima. Ako ne reaguju odmah to će samo rezultirati islamofobijom i ksenofobijom koje će produbiti sigurnosnu krizu koja vreba u srcu Evrope. Produbit će i krizu legitimiteta s kojom se EU trenutno suočava.

Stavovi izraženi u ovom tekstu autorovi su i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.