Anđeo smrti dolazi po ISIL

Piše: Ibrahim al-Marashi

Dok se odvija bitka za Tikrit, gdje iračka i iranska vojska uz pomoć iračkih šiitskih i sunitskih milicija pokušavaju istjerati udobno ukopane borce grupe Islamska država Irak i Levant, u kojoj je sve više žrtava i uništavanja grada, paralelno se odvija bitka u cyber prostoru i putem medija, što dovodi do stvaranja protagonista za koje i Iračani i Iranci mogu navijati.

Skori snimci iračkog Anđela smrti, borca jedne od šiitskih milicija koje učestvuju u borbama za Tikrit, čine ga najnovijom figurom u maniru Ramba, koja je došla pod lupu javnosti u deceniju dugom sukobu.

Međunarodni mediji su preuzeli tu priču, u okviru njihove fascinacije rastom ISIL-a i njihovog korištenja novih socijalnih mreža.

Anđeo smrti je vrijedan spomena u vijestima, jer predstavlja visokoprofilni internetski protivnapad.

Međutim, fokusiranje na ovu osobu povlači važnije pitanje stapanja cyber prostora i stvarnog nasilnog sukoba, gdje je sve teže i teže odvojiti stvarnost od one posredovane verzije u cyber prostoru.

Nakon pada Bagdada 2003. haos koji je uslijedio stvorio je širok spektar narodnih heroja ili negativaca, ovisno od ugla gledanja.

Bagdadski snajperist

Prije nego što je stvoren kult o “Američkom snajperisti”, irački pobunjenici su imali svog vlastitog Bagdadskog snajperistu, čovjeka po imenu Nizar al-Jibouri, povezanog sa Islamskom armijom u Iraku. Ovaj snajperista, ne samo da je za metu uzimao američke vojnike već je i snimao ubistva žrtava.

Pobunjenička grupa je objavila nekoliko videosnimaka, uključujući i onaj sa pogledom kroz njegov snajperski teleskopski nišan, čime je stvorena perspektiva kao u videoigrama, takozvanim pucačinama iz prvog lica. Čak je napravljen i dramatizirani film koji predstavlja jedan “radni” dan u životu tog snajperiste.

Pobunjenička grupa je shvatila da njegova ubistva nisu dovoljna za pobunu, pa je produkcija iza prikaza tih ubistava dovela do stvaranja gotovo mitskog statusa.

Čak je i Abu Musab al-Zarqawi, jordanski praotac ISIL-a, u ranim danima iračke pobune imitirao Ramba, pa je objavljivao videosnimke u kojim rafalno puca iz puške. Takvi potezi su mu se na kraju obili o glavu u pobunjeničkim publicističkim ratovima, jer je na novinarskim konferencijama američke vojske prikazano kako on loše rukuje vatrenim oružjem. Komičari su, također, pravili šale na njegov račun, jer je unatoč tradicionalnoj odjeći nosio i Adidas ili New Balance patike.

ISIL se u Iraku pojavio u novom medijskom okruženju, gdje je mogao prikazati svoje borce putem novih medijskih servisa kao što su YouTube, Facebook, Twitter i Instagram.

Jedan od glavnih “predstavnika” je bio Shakir Wahib, s kojim su međunarodni mediji bili opčinjeni, jer je on bio jedan od rijetkih boraca ISIL-a koji je snimljen bez maske, pa čak kada je ubio i trojicu sirijskih kamiondžija. Fanovi ISIL-a su ga nazvali “Pustinjski lav”, te se stoga irački Anđeo smrti pojavio kao irački heroj koji će se boriti protiv ovog Lava.

Prostor za borbu

ISIL želi dominirati, oblikovati i kontrolirati internetski prostor, ali je taj prostor istovremeno prostor za odupiranje ISIL-u stvaranjem virtualnih heroja kao što je Anđeo smrti, iako je on stvarna osoba – Ayyub Faleh al-Rubaie. Al-Rubaie je u intervjuu za AFP govorio o banalnim aspektima svog života, kao što je odvoženje djece u školu.

Pojava Anđela smrti u cyber prostoru je bitna vijest, ali predstavlja i veću šiitsku cyber priču koja je uslijedila nakon rasta ISIL-a, sa Facebook stranicama na kojim se naglašava jedinstvo između iračkih šiita i kršćanskih manjina te zemlje, koji su meta od ljeta 2014.

Šiitske milicije su koristile cyber prostor da iračkim kršćanima požele sretan Božić, a kršćanske milicije koriste logo šiitskih milicija na vlastitim Facebook stranicama.

Irački Anđeo smrti je postao vijest dijelom zbog velikog broja njegovih obožavatelja, čiji se broj otkrio na osnovu velikog broja “lajkova” na njegovoj fotografiji postavljenoj na Facebook stranici koja navodno pripada iranskim specijalnim snagama, u vrijeme kada je iračkoj državi bio odličan trenutak da umanji ulogu šiitskog Irana u borbama za većinski sunitski Tikrit.

Pojava ovog, za Iračane cyber heroja, opisuje često citiranu frazu teoretičara medija Marshalla McLuhana, “Medij je poruka”.

Bez obzira na poruke ISIL-a ili iračkih šiitskih milicija, i sam medij, također, sadržava poruku. 

Poruka medija u ovom slučaju je da je u doba jednostavnog montiranja i Photoshopa teško utvrditi šta je stvarnost na terenu u Iraku. Televizijski borac ISIL-a je proglašen mrtvim 2014, ali je, također, uspio uskrsnuti objavom fotografije na internetu.

Bitka za lojalnost

Poruka medija je da se vodi bitka za lojalnost omladine, koristeći njihove medije kao što je Facebook, za njihovu odanost. Poruka medija je da je terorizam postmoderna, gdje se ideje ISIL-a o džihadu, halifatu, seksualnom ropstvu, korištenju djece vojnika, uništavanju iračkog predislamskog naslijeđa mogu objaviti u 140 karaktera ili korištenjem samo jedne fotografije, da budu lajkane u sablasnom, transnacionalom referendumu.

Borba protiv terorizma je postala postmoderna, bez obzira radi li se o tome da šiitske milicije stvaraju svog heroja koji će biti jednako lajkan ili se radi o kampanji na Twitteru kojom američki State Department pokušava diskreditirati ISIL.

Naravno, uz pojavu novih tehnologija i zamagljivanje stvarnosti, na terenu postoji stvarnost u koju se nikako ne može sumnjati, koja uključuje Iračane i Sirijce koji su raseljavani i protjerivani od početka građanskog rata u Siriji i rasta ISIL-a.

Lojalnosti, bez obzira je li data ISIL-u ili snagama koje se bore protiv ISIL-a, ne određuje se na društvenim mrežama, već na osnovu dugotrajnog procesa socijalizacije i oblikovanja identiteta. Bez obzira na to, društvene mreže su dopustile onima koji se nalaze izvan borbene zone da postanu voajeri ovog konflikta, te su omogućile stvaranje virtualnih ličnosti kako bi one bile hvaljenje ili osuđivane.

Stavovi izraženi u ovom tekstu su autorovi i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.

Izvor: Al Jazeera