Majčinska skrb dviju dama za BiH
Piše: Esad Bajtal
Istovremena, očito dobro koordinirana, posjeta Hilary Clinton, državne sekretarke SAD-a i Catherine Ashton, visoke predstavnice Evropske unije za vanjsku politiku i sigurnost, regionu zapadnog Balkana već sa stanovišta njihovih funkcija prognostički je vrlo simptomatična i indikativna. Sasvim neovisno o tome šta i koliko signaliziraju njihove oficijelne i diplomatski jasne poruke date za ovdašnje medije i javnost.
Demonstracija zajedničkog nastupa sugerira ideju jedinstvenog stava s kojim te politički visoko pozicionirane dame Evrope i Amerike dolaze u posjetu ovdašnjim političkim liderima, koji ni nakon 17 poratnih godina nisu u stanju (ne znaju, ne umiju ili neće, svejedno) svoje zemlje povesti putevima euroatlantskih integrativnih procesa, na koje su se prethodno višestruko obavezali.
Ovdašnji politički lideri ni nakon 17 poratnih godina nisu u stanju (ne znaju, ne umiju ili neće, svejedno) svoje zemlje povesti putevima euroatlantskih integrativnih procesa.
Puno je problema ovdje u igri: od onih regionalnih (aktualni problem uzdrmanog viznog režima; problem uzajamnih odnosa: Beograd – Priština; planski kontinuirane destabilizacije i sistematskog podrivanja opstojnosti Bosne i Hercegovine), zatim unutarbosanskih ostrašćenosti na fonu ustavnih problema tipa Sejdić-Finci, te politički krajnje uzavrelih i, uz to, nezrelih partijsko-stranačkih odnosa, pa sve do uznemiravajuće retorike entitetskog i vanjskog (Srbija) poricanja Bosne i Hercegovine (Dodik), kao i zajednički upornog poricanja ili relativiziranja genocida počinjenog u Srebrenici.
Znakovito je da su, uprkos svim navedenim nedaćama i njima induciranim razlozima, ovako sinhronizirane posjete ovdašnji političari svoje viđenje dolaska dvaju dama gradili na izjavama medijskog negiranja logički očekivanog “zavrtanja ruku” u smislu pritiskanja (ne)odgovornih na ozbiljnije i promptnije pristupanje razrješavanju nagomilanih političkih i ekonomskih problema.
Na tragu te poricateljske, apriori odbranaške logike, valja pogledati neke od datih izjava i podvrgnuti ih (shodno ograničenom prostoru i vremenu), brzom, kroki analitičkom propitivanju.
Budućnost u Evropskoj uniji
A šta je sve rečeno? Pored ostalog, rečeno je da dvije dame dolaze s porukom podrške euroatlantskim integracijama Bosne i Hercegovine, da je evropska perspektiva važna i da su ustavne reforme neizbježne.
Hillary Clinton je naglasila kako je nepojmljivo da se 17 godina nakon rata i dalje koristi nacionalistička retorika i retorika zagovaranja dezintegracije Bosne i Hercegovine i da daje punu podršku multinacionalnoj Bosni i Hercegovini. I da tim zajedničkim dolaskom (Clinton-Ashton) “SAD i EU pokazuju svoj jedinstven stav”, da “nemamo sumnje da Bosna i Hercegovina prilazi EU-u”.
Da se “Daytonski sporazum mora poštovati i sačuvati i – tačka”, da “ne smijemo nikada zaboraviti žrtve Srebrenice”, da ne “smijemo negirati ono što se desilo tokom rata”, da “moramo ostaviti neproduktivne razgovore o secesiji”, da su “u budućnosti neophodne izmjene Ustava Bosne i Hercegovine”.
Očito, radi se o značenjski vrlo tvrdoj, imperativno nabijenoj retorici, retorici jasnog i glasnog stajanja EU-a i SAD-a uz BiH.
“Želim biti jasna, vaša budućnost je EU-u”, rekla je Clinton, a Ashton je naglasila zajedničku posvećenost SAD-a i EU-a budućnosti Bosne i Hercegovine.
Pogledajmo ključne riječi gornjih citata: “nepojmljivo”, “puna podrška”, “jedinstven stav”, “nemamo sumnje”, “mora poštivati i tačka”, “ne smijemo”, “moramo”, “neophodno”…
Očito, radi se o značenjski vrlo tvrdoj, imperativno nabijenoj retorici. Retorici jasnog i glasnog stajanja EU-a i SAD-a uz Bosnu i Hercegovinu. Ako tome dodamo činjenicu da je za svaki razgovor bio predviđen “tačno sat vremena”, onda biva jasno da je već tim planiranim cajtnotom ovdašnjim sagovornicima oduzeta svaka mogućnost eskiviranja, laviranja i eventualnog politikantskog nadmudrivanja u vezi s izloženim američko-evropskim zahtjevima.
A ta se nemogućnost, u medijsko-političkom žargonu, zove “zavrtanje ruku”, dakle upravo ono što je član Predsjedništva Bosne i Hercegovine Nebojša Radmanović pokušao javno-medijski negirati uoči samog dolaska diplomatski naoštrenog američko-evropskog dvojca.
Kompletan paradoks
Iz sadržajne strukture zajedničkih poruka vidi se da je, na diplomatskom udaru, bio prvenstveno uporno destabilizirajući koncept Milorada Dodika i njegovog beogradskog etno-mentora Tomislava Nikolića.
Osjetivši da se upravo o tome radi, Dodik je, uoči same posjete Clinton-Ashton, pokušavajući nekako nadolazeću priču skrenuti u tuđu (međunarodnu) avliju, izjavio da nesposobnost funkcioniranja Bosne i Hercegovine (na čemu uporno i sistematski radi već cijelu deceniju), “nije problem nijedne političke strukture u Bosni i Hercegovini” (Saveza nezavisnih socijaldemokrata i njega lično), nego, kako je naglasio, “problem međunarodne zajednice”.
Tako je, da paradoks bude kompletan, govorio Dodik, dakle onaj koji, uporno i godinama, zagovara i glasno traži odlazak te iste međunarodne zajednice (Ured visokog predstavnika) iz Bosne i Hercegovine. Naravno, dobio je i odgovor da OHR mora još biti tu, a da je sva odgovornost na provođenju dogovorenog na domaćim političkim snagama i akterima.
OHR mora još biti tu, a sva odgovornost na provođenju dogovorenog je na domaćim političkim snagama i akterima.
Sve u svemu ovo je, kako je ocijenjeno od relevantnih regionalnih analitičara, jedna od “najznačajnijh poslijeratnih diplomatskih posjeta Bosni i Hercegovini”, a s ciljem “otklanjanja prepreka na putu zemlje prema EU-u“, ali i “potvrđivanja globalne dominacije SAD-a kao glavne svjetske sile”.
Majčinska briga i skrb za Bosnu i Hercegovinu koja, retorički gledano, karakterizira proteklu posjetu Hillary Clinton i Catherine Ashton, da se simbolički govoreći (jer politika izvan interesa ne priznaje ništa drugo, posebno ne emocije i skrb majčinstva) očitati i iz evidentne činjenice da su američko-evropski diplomatski dvojac činile upravo dvije žene.
Stavovi izraženi u ovom tekstu su autorovi i ne predstavljaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.
Izvor: Al Jazeera