Beograd mora odustati od imperijalističkih pretenzija

Prošlonedeljna sednica Saveta za odnose sa Srbima iz regiona, koja je održana u Beogradu, ponovo je izazvala podozrenje u regionu, posebno u Crnoj Gori. To pokazuje da region još uvek  ne veruje Beogradu kad je reč o odnosima prema susednim zemljama koje su imale veoma problematično iskustvo sa Srbijom.

Državna strategija za odnose sa Srbima u regionu, na kojoj su pune tri godine radile brojne institucije i pojedinci, objavljena je početkom 2011.
U strategiji se ističe da je namera Republike Srbije da pomogne dijaspori i Srbima u regionu, da se, s jedne strane integrišu u lokalne sredine, a sa druge, sačuvaju od asimilacije, i po tom pitanju očekuje tesnu saradnju sa Srpskom pravoslavom crkvom.
Strategija ističe da bi Republika Srpska trebalo da predstavlja najvažniju oblast interesa i jedan od državnih i nacionalnih spoljnopolitičkih prioriteta Republike Srbije. Dalje se ističe da nadležna ministarstva treba da omoguće da svi građani Republike Srpske koji to žele dobiju i srpsko državljanstvo.

Nacionalni identitet

Strategija je izazvala negodovanje u čitavom regionu jer je doživljena kao novi memorandum.
Naime, insistiranje na specijalnom statusu srpskog naroda u svim susednim zemljama percipira se kao mešanje u unutrašnje stvari tih zemalja, ali i opstajanje na programu objedinjavanja svih Srba.
Osim što je to amoderan način komuniciranja, te prevaziđeno razmišljanje i politika, to je i pokušaj da se relativizira  loša situacija u samoj Srbiji, te da se pokaže kako Beograd stalno brine o položaju Srba u regionu. Predsednik Tadić, koji je i predsednik Saveta, je nakon sastanka izjavio da je Srbija svesna svoje odgovornosti u očuvanju nacionalnog identiteta u svim zemljama u kojima živi srpski narod i založio se da Srbi budu lojalni građani država u kojima žive.

Politika i ponašanje Beograda u odnosu na region mora biti mnogo iskrenije i konstruktivnije da bi ovakvi i slični susreti u regionu bili percipirani na pozitivan način.

Tadić je ove godine proširio listu zvanica, pozvao je predstavnike iz vlasti, ali je njegov poziv, međutim, odbijen, sem predstavnika iz Republike Srpske (RS). Iz RS su bili prisutni predstavnici najviših organa vlasti, od  predsednika RS Milorada Dodika, predsedavajućeg Vijeća ministara BiH Nikole Špirića, te člana državnog Predsjedništva Nebojša Radmanovića.

Međutim, niko od predstavnika opozicije iz RS nije pozvan, niti predstavnici Srba koji žive i rade u Federaciji. Oni pak smatraju da su namere Saveta neiskrene, te da Tadić mora razgovarati sa vrhom države BiH, a ne sa polovinom te države. Miro Lazović, član ratnog predsjedništva BiH, smatra da je “rešavanje bosansko srpskog pitanja izvan Sarajeva, izvan BiH, izvan Banje Luke i Mostara itd. promašena investicija i  da to nije baš najbolji način za stabilizaciju ukupnih odnosa u BiH“.

Imperijalističke pretenzije

Kao što sam ranije pisala, normalizacija odnosa unutar Bosne i Hercegovine na duže staze neće biti moguća ukoliko Beograd ne odustane od svojih imperijalističkih pretenzija u regionu. Drugim rečima, razmena Kosova za Republiku Srpsku nije moguća, i zato je važno da Beograd konačno pošalje jasnu poruku građanima Republike Srpske da je Bosna i Hercegovina njihova zemlja, a ne Srbija.

Stalno insistiranje Beograda na statusu quo i insitiranje na nepromenjivosti Daytonskog sporazuma više govori o nemoći Evrope nego o snazi Srbije. Srbija se podigla na podršci i pomoći Evropske unije i Sjedinjenih američkih Država, a njena politička i ucenjivačka snaga posledica je nemoći Zapada da razreši neka suštinska pitanja koja nisu lokalnog karaktera. Kao što sam i ranije navodila, pitanje Bosne je moralno pitanje Evrope. Krajnje je vreme da međunarodna zajednica zauzme stav u odnosu na zločin koji se desio nad Bosnom i bošnjačkim narodom.

Republika Srpska je, kako tvrde srpski nacionalisti, najveća pobeda Srbije. Smatra se da je status Srba u RS poželjan i za druge zemlje i zato je reakcija na strategiju bila tako oštra u regionu. Milorad Dodik ni ovom prilikom nije propustio da obezvredi BiH: ”U Sarajevo uvijek idem nevoljno, a u Beograd uvijek dolazim sa punim srcem i pun ljubavi i to mi niko neće zabraniti. I kad ne budem predsjednik, ja ću uvijek voljeti još više Beograd, a Sarajevo ne podnositi u političkom smislu“.

Politika i ponašanje Beograda u odnosu na region moraju biti mnogo iskreniji i konstruktivniji da bi ovakvi i slični susreti u regionu bili percipirani na pozitivan način. Beograd bi svakako dobio poene u regionu kada bi se iskreno angažovao na konsolidaciji kosovske i bosanske države.

Stavovi izraženi u ovom članku su autorovi i nužno ne predstavljaju uredničku politiku Al Jazeere.

Izvor: Al Jazeera