Foreign Affairs: Biološko oružje je skrivena opasnost na koju svijet mora obratiti pažnju

U izvještaju časopisa Foreign Affairs navodi se da su trenutne odbrane od biološkog oružja slabe te da je kontrola pandemije COVID-19 bila moguća samo zato što virus nije bio dovoljno smrtonosan. Naglašava se potreba za kontrolom biološkog oružja prije nego što bude prekasno.

Izvještaj – koji su napisali Roger Brent, Greg Jr. i Jason Matheny – sugerira na to da bi svjetski lideri trebali dati prioritet razvoju jake odbrane od biološkog oružja, što uključuje razvoj sistema za praćenje s ciljem otkrivanja vještački izazvanih bolesti, povećanje efikasnosti u brzini proizvodnje vakcina i njihovoj djelotvornosti te uvođenje stroge kontrole nad tehnologijom proizvodnje.

U izvještaju se navodi da je COVID-19 i njegove posljedice – uključujući poremećaj globalne ekonomije, poremećaje u svakodnevnom životu, društvene i političke tenzije, pritisak na zdravstveni sektor i smrtnost – otkrio ozbiljnu slabost u odbrani od napada biološkim oružjem.

Naučni napredak u oblasti molekularne i ljudske biologije, zajedno sa vještačkom inteligencijom, omogućio je inženjering smrtonosnih virusa koji lako prodiru kroz imunološki sistem, brzo se šire i efikasno uništavaju ljudsko tijelo.

Odbrana je neophodna

U izvještaju se navodi da je napredak u biotehnologiji i genetskom inženjeringu olakšao državama, pojedincima i terorističkim grupama razvoj biološkog oružja te je postalo lakše proizvoditi bolesti koristeći materijale dostupne na tržištu.

Osim toga, savremena zavisnost od sistema vještačke inteligencije čini podatke o biološkom oružju podložnim hakiranju i krađi, pa mogu dospjeti u pogrešne ruke, što dodatno ističe potrebu za razvojem odbrane protiv bioloških prijetnji.

U izvještaju se poziva na izgradnju sistema za razvoj vakcina i antivirusnih lijekova kako bi se mogla vakcinisati svjetska populacija u roku od 100 dana od pojave epidemije. Također se naglašava značaj opremanja zgrada sistemima za filtriranje vazduha, ograničavanje finansiranja bioloških eksperimenata i stroge kontrole kompanija koje prodaju biološke materijale.

Ističe se da međunarodni sporazumi, kao što je Konvencija o biološkom oružju iz 1972. godine, nisu uspijevali odvratiti države od razvijanja programa biološkog oružja.

Američki State Department je 2024. godine otkrio da Sjeverna Koreja i Rusija posjeduju programe biološkog oružja, dok Kina i Iran provode biološka istraživanja koja bi mogla biti korištena kao oružje, iako su sve ove zemlje potpisnice Konvencije.

Duga historija

U izvještaju se navodi da je šezdesetih godina prošlog stoljeća SAD provodio eksperimente za širenje biološkog oružja u svojoj okolini u slučaju da nuklearni napad iz Moskve uništi nuklearni arsenal Washingtona.

Raspršivao je bezopasne bakterije u tunelima podzemne željeznice u New Yorku i u zaljevu San Franciska. Također je raspršivao hemikalije po avionima od Stjenovitih planina do Atlantskog okeana i od Kanade do Meksičkog zaljeva. Krajem šezdesetih godina, biološko oružje SAD-a je bilo raznovrsno i brojno, a potom je poduzeo korake kako bi ograničio svoje programe biološkog oružja.

Sovjetski savez je nastavio sa svojim programom biološkog oružja i nakon potpisivanja Konvencije. Američki i britanski zvaničnici su 1991. godine posjetili postrojenja tog programa i vidjeli redove rezervoara i bioreaktora koji su mogli proizvesti hiljade litara virusa velikih boginja. Ovi rezervoari su mogli pumpati virus kroz rashlađene cijevi u male bombe koje su se mogle montirati na rakete.