Novi saziv Evropskog parlamenta počeo s radom

Novi zastupnici Evropskog parlamenta izabrali su u utorak maltešku europarlamentarku Robertu Metsolu za predsjednicu tog tijela EU-a na konstituirajućoj sjednici svog desetog saziva.

Metsola svoj mandat predsjednice EP-a nastavlja nakon što je u prvom krugu glasanja dobila podršku 562 zastupnika na plenarnoj sjednici novog saziva Parlamenta u Strasbourgu, dok je njena protukandidatkinja Španjolka Irene Montero, koju je u ponedjeljak kandidirao klub zastupnika Ljevica dobila 61 glas.

Obje su se prije glasanja kratko obratile zastupnicima, no kandidatura Montero ocjenjivala se simboličnom.

Montero osudila izraelsku ‘genocidnu’ intervenciju

Metsolin govor u kojem je isticala privrženost evropskim vrijednostima i najavila kontinuitet dosadašnjih politika EU-a, naročito u vanjskoj politici, većina zastupnica pozdravila je snažnim pljeskom.

Montero je u svom obraćanju zastupnicima zatražila da EU prirotet da postizanju mira u Ukrajini dok je snažno osudila intervenciju Izraela u Gazi, nazvavši je genocidom koji se ne bi mogao događati bez podrške Evrope vladi izraelskog čelnika Benjamina Netanyahua, što je izazivalo povremena negodovanja dijela zastupnika, prenijela je Hina.

Malteška političarka je u prethodnom sazivu na mjestu čelnika parlamenta u januaru 2022. naslijedila italijanskog socijalistu Davida Sassolija, a u drugoj polovini mandata ovog saziva Parlamenta, od početka 2027. na dužnost predsjednika trebao bi doći neko iz redova socijalista, po dogovoru dvije najveće zastupničke grupe EP-a iz 2009, socijalista i Evropske narodne stranke.

Saziv Evropskog parlamenta traje pet godina, a njegovi predsjednici imaju mandat od dvije i po godine, biraju se početkom i na polovini rada saziva, a imaju široke izvršne i predstavničke ovlasti.

Biraju se postupkom tajnog glasanja koje može imati do četiri kruga. Za izbor predsjednika do eventualnog četvrtog kruga potrebna je apsolutna većina valjanih glasova, odnosno 50 posto plus jedan glas.

Metsola je u utorak u prvom krugu dobila široku podršku zastupničkih klubova koji se smatraju proevropskim, od zastupnika njene Evropske narodne stranke, socijalista, liberala pa do velikog broja zastupnika Zelenih.

Jača krajnja desnica

Sastav Evropskog parlamenta u novom sazivu obilježava veći broj zastupnika krajnje desnice, koji su sada podijeljeni u dva kluba, Patriote za Evropu i Evropa suverenih nacija.

U prethodnom sazivu krajnja desnica bila je okupljena u klubu Identitet i demokratija, koji je prestao postojati.

Patrioti za Evropu su po broju zastupnika s trećeg mjesta istisnuli klub Europskih konzervativaca i reformista (ECR) koji se, također, svrstava u desnicu, no koji je uprkos izraženijem euroskepticizmu bliži političkom centru.

Nova grupa Patriote za Evropu, koju je inicirao mađarski premijer Viktor Orban imat će 84 zastupnika, a uz 11 mađarskih, najutjecajnije grupe su zastupnici francuskog Nacionalnog okupljanja Marine Le Pen, kojih je 30, te italijanska Liga sa osam zastupnika.

Iako su evropski birači na izborima u junu osjetno osnažili desnicu u Evropskom parlamentu, proevropski klubovi, EPP, socijalisti, liberali i zeleni, koji su i do sada imali najveći utjecaj na politike EP-a još imaju uvjerljivu prednost.