Adnan al-Ghoul, ‘otac vojne industrije’ Brigada al-Qassam

Adnan al-Ghoul bio je komandant Jedinice vojne industrije Brigada Izz al-Din al-Qassam, vojnog krila Islamskog pokreta otpora Hamas, u Gazi u periodu između 1994. i 2004. godine. Imao je nadimak “otac Kassama” i “pionir vojne industrije” zbog njegove važne uloge u razvoju oružja palestinskog otpora koje je korišteno u sukobima sa izraelskom okupacijom.

Veći dio svog života proveo je u progonstvu od strane okupatorskih sigurnosnih i vojnih snaga, kao i Palestinskih vlasti. Uprkos progonu i okupaciji Gaze, uspio je da svojim rukama napravi preokret u historiji palestinskog otpora, proizvodeći bombe, rakete i projektile ograničenog dometa.

Tokom njegovog rukovodstva Jedinicom za vojnu industriju, Brigade al-Qassam su proizvele devet vrsta oružja, među kojima se izdvajaju rakete Kassam, protutenkovske rakete Al-Yassin i Al-Bana, raketa Badr, minobacačke granate i drugo oružje.

Poginuo je 2004. godine u 46. godini u napadu na njegov automobil od strane izraelskih zračnih snaga. Brigade al-Qassam su snajper, koji su otkrile tokom rata u Gazi 2014. i čiji je domet dva kilometra, nazvale “Ghoul”.

Rođenje i odrastanje

Pravo ime mu je Yahya Mahmoud Jaber al-Ghoul, rođen je 24. jula 1958. godine u izbjegličkom kampu Al-Shati u zapadnom dijelu grada Gaze. Otac mu je bio u zatvoru Abu Zabal u Egiptu kada ga je Sakina Umm Khader, njegova majka, rodila na jednoj klinici koja je pripadala Organizaciji Ujedinjenih nacija za izbjeglice (UNRWA).

Htjela je da mu da ime Faradž (olakšanje), nadajući se da će Bog olakšati muke njegovom ocu u pritvoru, ili Yahya, po Božijem poslaniku. Starija sestra Zaynab je insistirala da se zove Adnan, pa su ga zvali Adnan, a u rodni list upisali ime Yahya.

Nekoliko mjeseci nakon njegovog rođenja došlo je olakšanje i otac mu je izašao iz zatvora.

Njegova porodica je prognana iz jednog od okupiranih sela okruga Majdal 1948. godine te su godinama živjeli u izbjeglištvu. U početku su bili u jednom od kampova u Rafahu, gdje su se zadržali dvije godine, nakon čega su ih teške okolnosti natjerale da se premiještaju iz grada u grad i iz kampa u kamp, sve dok se nisu nastanili u gradu Al-Mughraqa u guvernoratu Gaza, gdje je porodica posjedovala neki komad zemljišta.

Odrastao je u velikoj konzervativnoj porodici sa petericom braće i dvije sestre, a šesti brat mu je umro ubrzo nakon rođenja.

Njegov otac Mahmoud al-Ghoul Abu Khader imao je veliki uticaj na njega i njegovu braću, jer je bio jedan od vođa boraca koji su se 1948. godine sukobili sa okupatorskim snagama u njihovom selu. Kada su se nakon progonstva iz sela preselili u Rafah, uključio se u sukob sa međunarodnim snagama koje su sarađivale sa okupacijom, a koji se odvijao na granici između Pojasa Gaze i Egipta. U tom periodu je učestvovao u vojnim akcijama u kojima su on i njegovi saborci plijenili oružje i novac. Egipatske vlasti su ga uhapsile u zasjedi i sud ga je osudio na 18 godina zatvora, a nakon žalbe dobio je 18 mjeseci boravka u zatvoru Abu Zabal.

Adnan je oženio kćerku amidže Ibrahima al-Ghoula 1981. godine i dobio devetero djece.

Obrazovanje

Dio svog osnovnog obrazovanja stekao je u školi u kampu na plaži. To je bila jedna od škola koje su pripadale UNRWA-i. Osnovno obrazovanje završio je u školi u kampu Nuseirat, jer se njegova porodica preselila u grad Al-Mughraqa u centralnom dijelu Pojasa Gaze.

Godine 1973. upisao je srednju školu Khaled bin al-Walid u Nuseiratu, a zatim strukovnu srednju školu u Gazi. Bio je poznat po odličnom vladanju gradivom naučnih predmeta, posebno fizike i hemije.

Nakon završene srednje škole, dok se pripremao za fakultet, otac mu je umro od moždanog udara 1979. godine. Nešto kasnije porodica je odlučila da ga pošalje u Španiju na fakultet hemije, ali je tamo ostao samo dva mjeseca i vratio se u Gazu. Upisao se na Trgovački fakultet pri Aleksandrijskom univerzitetu u Egiptu. Tokom boravka u Egiptu dolazi u kontakt sa Muslimanskom braćom, pobliže se upoznaje sa idejama pokreta i potpada pod utjecaj njegovih vođa. U ljeto 1981. vratio se u Gazu kako bi se pripremio za ispite. Međutim, nije otišao na ispite zbog napete situacije u Egiptu nakon atentata na bivšeg egipatskog predsjednika Anwara Sadata i hapšenja mnogih islamista.

Zaposlio se u poljoprivredi kako bi pomogao svojoj porodici koja je bila u teškoj ekonomskoj situaciji.

Vojno iskustvo

U ranoj mladosti pridružio se Palestinskoj oslobodilačkoj organizaciji i bio je jedan od prvih koji su se uključili u oružani otpor protiv okupatora prije Prve intifade i prije osnivanja pokreta Hamas. Godine 1984. osnovao je grupu poznatu pod nazivom “grupa boraca iz grada Al-Mughraqa”.

Oslanjajući se na jednostavno oružje koje je napravio Adnan al-Ghoul sa lokalnim materijalima, ova grupa je uspjela ubiti višeg oficira u Shin Betu. Također je uspjela izvesti i druge operacije, od kojih je najznačajnija bila operacija na kontrolnom punktu u kojoj su ubijena četiri njegova saborca, a ostali su uhapšeni. Njegovo ime je tada postalo poznato izraelskim sigurnosnim službama. Tada je došla do izražaja njegova sposobnost da se prerušava, ponekad je stavljao periku, a ponekad se maskirao u starca pokušavajući da se udalji od okupatorskih agenata.

Kako se progon intenzivirao i situacija pogoršavala, bio je prisiljen napustiti Pojas Gaze i otići u Siriju preko Egipta. U Siriji je proveo sedam godina, a za to vrijeme je formirao i sticao vojno iskustvo, pohađao napredne kurseve za proizvodnju eksploziva, projektila, detonatora, metaka, mina i bombi.

U Pojas Gaze se vratio 1994. godine i po dolasku je započeo svoju vojnu aktivnost u redovima Brigada al-Qassam. U početku mu je bio povjeren zadatak nabavke i skladištenja oružja.

Njegovim susretom sa inženjerom Yahyom Ayyashom, otpor je ušao u novu fazu. Organizirani su tajni kursevi za borce otpora iz oblasti proizvodnje oružja te je započelo formiranje Jedinice za vojnu industriju, kojom su rukovodili Al-Ghoul i Ayyash.

Imao je veliku ulogu u naoružanju Brigada al-Qassam i preokretu u sukobu s okupatorom. U knjizi koju je izdalo Odjeljenje za vojne medije pod naslovom Pionir vojne industrije. Biografija komandanta Adnana al-Ghoula spominje se važnost njegove uloge i velika pažnja koju je dobio od rukovodstva Hamasa te kako je Ahmed Yassin savjetovao borce, govoreći im: “Vodite računa o Abu Bilalu. Vama je povjeren. On je čovjek koji nije kao drugi.” Pohvalio ga je dr. Abdel Aziz al-Rantisi: “Da ovaj čovjek nije ušao u Gazu, i dalje bismo imali odsječene ruke dok radimo sa šibicama.”

Period pritvora

Palestinske vlasti su ga uhapsile 1998. godine u sklopu hapšenja boraca otpora nakon što su izveli akcije protiv okupatora. On i njegovi saborci su tokom istrage bili podvrgnuti torturi i boravili u samici. Adnan je nakon šest mjeseci uspio pobjeći tako što je prerezao gvozdene šipke na svojoj ćeliji. Nakon toga su ga vlasti progonile, njegovu porodicu maltretirale i hapsile pokušavajući da tako izvrše pritisak na njega da se preda.

Adnan je 1999. godine sa rukovodstvom Palestinske preventivne sigurnosne agencije, povezane s vlastima, sklopio dogovor prema kojem je trebao da se preda te da bude pušten iz zatvora dva mjeseca nakon hapšenja. Vlasti nisu postupile prema dogovoru, pa je u pritvoru bio 13 mjeseci.

Procvat vojne industrije

Sa Drugom intifadom 2000. godine, vojna industrija Brigada al-Qassam počela je cvjetati, osnovane su radionice te nabavljene neophodne mašine i oprema za početak proizvodnje oružja. Ključna osoba u ovoj fazi bio je Adnan Al-Ghoul, koji je preuzeo rukovodstvo nad Jedinicom za vojnu industriju Al-Qassama.

Zajedno sa desecima inženjera bataljona, uspio je razviti vojnu industriju Al-Qassama kako bi bio u koraku sa vojnim arsenalom okupacije. Na bojnom polju pojavilo se oružje za direktni sukob, protutenkovsko oružje, eksplozivne naprave, mine, granate i rakete.

Pod nadzorom Adnana al-Ghoula, otpor je 1998. godine uspio proizvesti prvu protutenkovsku granatu Energa, čiji domet je bio 150 metara. Nakon uspješnih eksperimenata, ova raketa je ušla u upotrebu kao terensko oružje 2001.

Razmišljanje o uvođenju minobacačkih granata na bojno polje počelo je krajem 1997. godine, a nakon izbijanja druge Intifade završen je ciklus proizvodnje minobacačkih granata, što je donijelo promjene na terenu u obračunu s okupatorom.

U oktobru 2001. proizvedena je prva raketa Kasam. Nazvana je raketa Kasam 1 i bila je duga 70 centimetara sa dometom 2-3 kilometra. Ubrzo nakon toga, proizvedena je raketa Kasam 2, čija je dužina bila 180 centimetara i domet 9-12 kilometara. Zatim je započela proizvodnja lansera Al-Banna, protuoklopnog lansera koji se nosi na ramenu, prečnika 80 mm. Prvi put je uvršten u terensko naoružanje u sukobu sa okupacijom tokom invazije na područje Al-Zaytoun 2002. godine.

Al-Ghoul je pokušao da prevaziđe slabosti lansera Al-Banna proizvodnjom lansera Al-Badr, povećanjem prečnika sa 80 mm na 100 mm. Ovo oružje je ušlo na teren 2003. godine, kada su se pokazale njegove prednosti u zaustavljanju izraelske invazije na Pojas Gaze.

Lanser Yassin predstavljao je kvalitativni skok u radu Jedinice za vojnu industriju. Prvi put je upotrijebljen 2004. godine. Yassin je 2006. korišten u operaciji “raspršivanja iluzije” na jugu Pojasa Gaze, kada je zarobljen izraelski vojnik Gilad Shalit.

Nakon ovog važnog koraka, Adnan al-Ghoula je počeo razmišljati o dva nova projekta: protuavionskim projektilima i jedrilicama. Govorio je svojim drugovima da će realizacijom ova dva projekta ispuniti svoju misiju. Počeo je praviti planove, dizajne i modele, ali ih nije mogao dovršiti zbog svoje smrti.

Pokušaji atentata

S obzirom na njegovu važnu ulogu u razvoju vojne industrije Brigada al-Qassam, Adnan al-Ghoul je predstavljao stratešku opasnost za Izrael i stvarnu prijetnju za njega, pa su pravljeni mnogi planovi za njegovo ubistvo i mobilizirani mnogi uređaji za njegovo praćenje. Svih devet pokušaja atentata, za koje su okupatorske snage tražile pomoć u avionima i agentima, su propali.

Prvi pokušaj atentata bio je 1994. godine, odmah po povratku iz Sirije, kada mu je jedan agent stavio otrov u kafu nakon što ga je namamio u restoran, pretvarajući se da želi da mu proda kalašnjikov i pištolj.

Pokušaj atentata desio se i u zatvoru kada ga je policajac prijateljski zamolio da demontira bombu za koju se ispostavilo da je spremna da eksplodira, kada je izgubio dva prsta na ruci.

U augustu 2001. godine, projektili koje je ispalio avion Apache gađali su konvoj automobila od kojih je u jednom bio Adnan al-Ghoul i Muhammad al-Deif, a u drugom je bio njegov sin Bilal, koji je tada pogođen projektilom te je umro sa 18 godina.

Smrt

Izraelski avion je 21. oktobra 2004. godine gađao projektilom automobil u kojem je bio Adnan al-Ghoul sa Imadom Abbasom, stručnjakom za eksplozive u Brigadama al-Qassam. Tada su obojica poginuli, a brojni prolaznici su ranjeni.

Stotine hiljada stanovnika Gaze, predvođeni vođama pokreta Hamas i desecima boraca Brigada al-Qassam, prisustvovali su njegovom ispraćaju i ukopu.

Brigade al-Qassam su po njemu dali ime “Ghoul” snajperu dometa od dva kilometra, kada je napravljen u augustu 2014. godine tokom rata u Gazi.