Nakon 50 godina, Izrael skinuo oznaku tajnosti s arhiva o Oktobarskom ratu iz 1973.
Izraelski arhiv je već objavljivao dokumente o ratu tokom proteklih godina, ali je naglasio da je nova zbirka kompletna.
Izrael je u četvrtak skinuo oznaku tajnosti s kompletne arhive o ratu s Egiptom i Sirijom 6. oktobra 1973. godine, 50 godina od njegovog izbijanja.
Izraelski arhiv je već objavljivao dokumente o ratu tokom proteklih godina, ali je naglasio da je nova zbirka kompletna. Navodi da je u ratu ubijeno oko 2.656 izraelskih vojnika, stotine njih su zarobljene, dok je ranjeno preko 7.200 vojnika i civila.
Kada je rat izbio, Izrael je okupirao Sinajski poluotok u Egiptu. Također, 1967. godine zauzeo je i još uvijek drži pod svojom kontrolom najveći dio sirijske Golanske visoravni, pored toga da je okupirao Palestinu 1948. godine. Kairo i Damask ovaj rat nazivaju Oktobarskim ratom, dok ga Tel Aviv zove Jom Kipur.
Državni arhiv Izraela saopćio je na svojoj web stranici: “Na pedesetu godišnjicu rata Jom Kipur, arhiv je postao dostupan svima. To je velika zbirka arhivskog materijala, od kojeg je većina izložena prvi put.”
Izraelski Državni arhiv pojašnjava da je objavio opsežnu kolekciju hiljada dokumenata, fotografija, snimaka i video zapisa, pružajući dubinski uvid u način na koji se rat vodio. Novoobjavljeni materijali ”dokumentiraju događaje u realnom vremenu u svim aspektima: političkom, vojnom, međunarodnom, javnom i civilnom”.
Zapisnici, dokumenti, rasprave i fotografije
Agencija Anadolija prenosi da ovi dokumenti sadrže zapisnike vladinih rasprava, političko-vojne konsultacije (ratni kabinet), vijećanja odbora Knesseta (parlamenta), prepiske Ministarstva vanjskih poslova, vojne, političke i civilne dokumente, svjedočenja, izvještaje, rasprave i ocjene stanja u vezi s vođenjem rata i civilne odbrane te pripremu unutrašnjeg fronta za to, pored fotografija, audio zapisa i filmova.
Državni arhiv kaže da ova zbirka pruža uvid u proces donošenja odluka u neizvjesnim situacijama od strane lidera, o borbi na različitim frontovima, o izraelskom unutrašnjem frontu, političkim kontaktima koji su se odvijali na kraju rata, okončanju rata s Egiptom i Sirijom uz američko posredovanje, putu koji je doveo do potpisivanja sporazuma o razdvajanju snaga s Egiptom i Sirijom.
Pritisci i strahovi
Što se tiče razloga za otkrivanje ovih dokumenata, izraelski Državni arhiv je objasnio da je, s obzirom na to da ističe zakonom utvrđeni rok zastare (pedeset godina) za pristup ovim materijalima, Državni arhiv radio na otkrivanju što većeg broja materijala koji mogu biti dostupni javnosti.
Izraelski arhiv je saopćio da je prvi dan rata počeo dok je Izrael proslavljao Jom Kipur, 6. oktobra 1973. godine. Sirene koje su se oglasile prekinule su tišinu praznika i nagovijestile početak rata. Ističe da su zapisi sa sastanka tokom prvog dana rata pokazivali razočarenje praćeno teškim pritiskom, uz strahove i burna osjećanja.
Arhiv navodi da je moguć pristup sastancima izraelske vlade od oktobra 1972. do marta 1974. u cijelosti, čime se pruža uvid u rasprave koje su se vodile mjesecima prije rata. Sastanci vlade su snimani u cijelosti, čak i tokom rata.