Sirija se obračunala s Wagnerom nakon pobune u Rusiji
Sirijske vlasti brzo su krenule u izolaciju i kontrolu Wagnerovih operativaca nakon što se plaćenička grupa pobunila protiv Kremlja.
Vlasti u Siriji i ruski vojni komandanti poduzeli su brze mjere protiv lokalnih Wagnerovih operativaca kako bi spriječili da se pobuna u Rusiji proširi na bliskoistočnu zemlju, reklo je Reutersu šest izvora upoznatih s tim pitanjem, nakon što je šef plaćenika Jevgenij Prigožin naredio svojim ljudima da marširaju na Moskvu prošlog mjeseca.
Represije su uključivale naređivanje borcima plaćenika da potpišu nove ugovore s ruskim ministarstvom odbrane ili da odmah napuste Siriju, rekli su sirijski dužnosnici i drugi izvori smješteni u blizini ruskih snaga.
Damask nije javno komentirao Wagnerovu pobunu od 23. do 24. juna, u kojoj je Prigožin naredio svojim ljudima koji su se borili za Rusiju u Ukrajini da marširaju na ruski glavni grad prije nego što su se povukli nakon sporazuma postignutog uz posredovanje Bjelorusije.
Dok su posmatrali razvoj događaja, visoki sirijski vojni i obavještajni dužnosnici privatno su izrazili zabrinutost da bi pobuna mogla poremetiti rusku vojnu prisutnost na koju su se tako dugo oslanjali, prema višem oficiru Sirijske republikanske garde i sirijskom izvoru upućenom u razvoj događaja.
Rusija je rasporedila svoje vojne snage i, što je ključno, svoje zračne snage u Siriji 2015., pomažući predsjedniku Basharu al-Assadu da suzbije pobunjenike koji su ga namjeravali svrgnuti. Wagner je od tada bio uključen u borbene misije i osiguranje naftnih postrojenja u Siriji, s prvim sumnjivim Wagnerovim smrtnim slučajevima prijavljenim još 2015.
“Assad je računao na jačanje svog savezništva s Prigožinom i razmatrao je značajno povećanje broja boraca kako bi mu pomogli da ponovno zauzme zapadnu Siriju”, rekao je za Al Jazeeru Karam Shaar, viši saradnik na Institutu New Lines.
Sada će se “morati vratiti u skladu sa stavom Kremlja, dok je u prošlosti mogao razgovarati sa svakom stranom zasebno” uz određeni nivo autonomije, rekao je Shaar.
Ekspresna akcija
Grupa ruskih vojnih oficira brzo je poslana u Siriju kako bi pomogli preuzeti kontrolu nad tamošnjim Wagnerovim snagama, prema regionalnom vojnom izvoru bliskom Damasku i dva sirijska izvora koja su upoznata s događajima, a koji nisu dali dodatne pojedinosti.
Desetak oficira Wagnera raspoređenih u centrallnoj sirijskoj pokrajini Homs i drugim područjima pozvani su u rusku operativnu bazu u Hmeimimu, u zapadnoj pokrajini Latakiji, prema oficiru Republikanske garde i jednom od sirijskih izvora koji su bili upoznati s razvojem događaja. Policajac je rekao da se to dogodilo “u prvim satima pobune”.
Sirijska vojna obavještajna služba prekinula je fiksne i internetske veze preko noći 23. juna s područja gdje su bile raspoređene ruske Wagnerove snage kako bi ih spriječile da komuniciraju međusobno, s Wagnerom u Rusiji, pa čak i s rodbinom kod kuće, rekla su tri izvora.
Do jutra 24. juna sirijska vojna obavještajna služba i ruski odbrambeni dužnosnici blisko su koordinirali kako bi izolirali i kontrolirali Wagnerove operativce, prema višem oficiru Republikanske garde, sirijskom sigurnosnom izvoru i dva sirijska izvora obaviještena o razvoju događaja.
Od boraca Wagnera u Siriji zatraženo je da potpišu nove ugovore u kojima bi odgovarali direktno ruskom ministarstvu odbrane, a plata bi im bila smanjena, rekao je izvor koji je upoznat s Wagnerovim raspoređivanjem i dva druga izvora koja su upoznata s događajima.
Oni koji su odbili uslove odvezeni su ruskim Ilyushin avionima sljedećih dana, rekla su dva izvora. Jedan je rekao da ih ima “na desetine”, što je iznenadilo sirijske dužnosnike koji su očekivali da će ih više odbiti i otići u egzil.
Između 25. i 27. juna podaci praćenja letova s Flightradar24 pokazuju najmanje tri putovanja ruskog aviona Ilyushin između Latakije u Siriji i Bamaka, glavnog grada zapadnoafričke države Mali, gdje Wagner također ima operacije. Reuters nije mogao utvrditi je li osoblje Wagnera bilo na letovima.
Nepoznata sudbina
Sudbina Wagnerove imovine u Siriji ostaje nejasna, uključujući sirijska naftna polja pod Evro Polisom, kompanijom povezanom s Wagnerom za koju su zapadni dužnosnici rekli da profitira od te imovine. Evropska unija uvela je sankcije kompaniji 2021.
Prema Shaaru, “ono što će se dogoditi s Wagnerovim ekonomskim interesima u Siriji je da će Kremlj, zapravo Putin, zamijeniti Prigožina i preuzeti njegove investicije.”
Prisutnost grupe plaćenika u Siriji je relativno mala, između 250 i 450 pripadnika, ili otprilike 10 posto procijenjene ruske vojne snage, rekli su sirijski izvori, prenosi Reuters. Ne postoje službeni podaci o broju zaposlenih, koji se mijenjaju tokom vremena.
Godinama je Moskva poricala bilo kakvu povezanost s Wagnerom, ali grupa je igrala vrlo javnu ulogu u ruskom ratu u Ukrajini. Putin je nakon pobune rekao da njegova vlada finansira grupu.
Nakon Wagnerovog ustanka, sirijsko vodstvo brzo je javno ponovilo važnost svog vojnog saveza s Rusijom.
“Odnos sirijske vlade s Rusijom seže mnogo desetljeća unatrag, sve do sovjetskih 1950-ih”, rekao je za Al Jazeeru Aron Lund, saradnik Century Internationala.
“Sada s ratom u Ukrajini, direktnom prisutnošću Rusije u Siriji i vojnom, diplomatskom i drugom podrškom koju pruža Damasku, sve je to neprocjenjivo za Assadov režim. Održavanje angažmana i podrške Rusije egzistencijalno je pitanje u ovom trenutku.”
Hafez, sin sirijskog predsjednika Bashara al-Assada, potencijalni nasljednik svog oca, diplomirao je s počastima na Moskovskom državnom univerzitetu nekoliko dana nakon Prigožinove pobune.
Tom prilikom, sirijska prva dama Asmaa al-Assad “iskoristila je priliku da ponovno izrazi podršku Sirije Rusiji”, rekao je Lund.
“Naši ruski prijatelji nisu oklijevali kada su stali uz nas u našem ratu”, citirali su ruski mediji njezine riječi. “Tako da nismo oklijevali, i nećemo oklijevati, stati uz njih u njihovom ratu.”