Britanski stručnjaci otkrivaju razloge za odbijanje članstva Turske u EU

Piše: Ayoub Errimi

LONDON – Nakon što je Turska odobrila pristupanje Švedske Sjevernoatlantskom savezu (NATO), ponovo su se pokrenule diskusije o mogućnosti ponovnog pokretanja pregovora između Turske i Evropske unije (EU) za pristupanje Ankare ovom bloku, koji su više puta zapadali u ćorsokak.

Izjave generalnog sekretara NATO-a Jensa Stoltenberga u prilog ovom članstvu, kao i nekih političara na Zapadu, ponovno su učinile legitimnim pitanje: “Hoće li Turska postati članica Evropske unije?”

Al Jazeera je razgovarala s dvojicom istaknutih stručnjaka za historiju tursko-evropskih odnosa o tome koliko je Evropska unija ozbiljna kada je riječ o ponovnom pokretanju pregovora s Turskom o pridruživanju Uniji, te hoće li odobrenje Turske za pristupanje Švedske NATO-u smanjiti distanciranost između Ankare i Brisela i dovesti do toga da se odobri članstvo Turske?

Prvi korak

David Phinnemore, profesor evropske politike na Kraljevskom univerzitetu u Belfastu, osvrnuo se na historiju pregovora između Turske i Evropske unije, rekavši da u ovom trenutku u Evropskoj uniji ne postoji stvarna rasprava niti jasan smjer o tome da li će prihvatiti članstvo Turske.

Phinnemore smatra da postoji nekoliko razloga za ovakav stav, od kojih je možda najvažniji uvjerenje Unije da postoji vrlo malo naznaka da je Turska poduzela ozbiljne korake na putu pristupanja Evropskoj uniji. Napominje da je 1999. godine Evropsko vijeće u Helsinkiju saopćilo da Turska mora ispuniti određene preduvjete da bi stekla osnove za pristupanje Evropskoj uniji. Zaista, pregovori sa Evropskom unijom počeli su 2005. godine, što znači da je Evropska unija bila spremna ozbiljno shvatiti aspiracije Turske za priključenje EU-u.

Phinnemore je prebacio loptu u dvorište Turske, a ne Evropske unije, rekavši da ta država mora uvjeriti Evropsku uniju da je ozbiljna u provođenju “političkih i ekonomskih reformi”. Evropska unija će tada biti pod pritiskom da ispuni svoje ranije obaveze u pogledu prihvatanja njenog članstva, ali tog pritiska trenutno nema.

Phinnemore predviđa da će turski pristanak na ulazak Švedske u NATO imati “slab efekat”, te kako je mala vjerovatnoća da će Evropska unija učiniti mnogo da zadovolji turske zahtjeve.

Ekspert za tursko-evropske odnose smatra da će Evropska unija najvjerovatnije razmotriti mogućnost poboljšanja odnosa s Turskom, nakon što su nedavno bili narušeni.

Zastoj

Profesor na Univerziteta Oxford Dimitar Bechev na pitanja Al Jazeere odgovara  da su pregovori između Evropske unije i Turske “zapeli u ćorsokak i da neće doći do njihovog oživljavanja”. Dodaje da će doći do novih pregovora kako bi se obnovio sporazum o izbjeglicama koji su dvije strane potpisale 2016. godine.

Profesor Bechev, inače stručnjak za pitanja Turske, Rusije i Balkana, smatra da će turski stav o pristupanju Švedske, koji se kretao od odbijanja do prihvatanja, koštati turskog predsjednika Erdogana na više polja. Ističe da Turska, u zamjenu za ovakav stav, neće dobiti nikakav pozitivan odgovor od Evropske unije, pa čak ni kada je u pitanju jedinstveno tržište ili ulazak turskih državljana u EU.

Što se tiče Evropske unije, David Phinnemore ističe da turski pristanak potvrđuje da postoje jasna neslaganja u mišljenjima država članica kada je u pitanju njihova želje da vide Tursku kao jednu od članica Evropske unije. Napominje da svaka zemlja u Uniji ima pravo veta na oživljavanje pregovora ili ponovno otvaranje dosijea o članstvu.

“Postoje zemlje koje se otvoreno protive pristupanju Turske Evropskoj uniji, a to će otežati postizanje evropskog konsenzusa”, dodao je.

Zaključio je da su prisutna neslaganja u političkim stavovima, kao i oprez i strepnja između niza evropskih zemalja i Turske.