The Washington Post: Još jedan ujgurski glas koji je utihnuo

Američki list The Washington Post objavio je da se ujgurska manjina u Kini suočava s kulturocidom s ciljem da se iskorijeni njihov jezik, kultura i tradicija te zamijeni kulturom i jezikom Han Kineza koji su većina. To se čini kroz iskorjenjivanje njihovog jezika, blokadu njihovih intelektualnih i kulturnih dobara i objekata, pa čak i lišavanja slobode.

Kina konstantno poriče izvještaje o kršenju prava muslimanske manjine Ujgura.

Članak u Washington Postu navodi da, uprkos tvrdnjama Kine da je to “država zasnovana na zakonu”, stvarnost otkriva da postoji okvir djelovanja koji iskorištava zakon za suzbijanje političkog mišljenja. Primjer za to je i doživotna zatvorska kazna za Rahile Dawut (57 godina), ujgursku istraživačicu specijaliziranu za oblast etnografije i jednu od najistaknutijih braniteljica ujgurske kulture i baštine u svijetu.

Prema pisanju lista, Rahila je studirala je na Univerzitetu Xinjiang, a nakon što je doktorirala u inozemstvu, vratila se na Univerzitet Xinjiang gdje je osnovala folklorni centar. Također je držala predavanja na raznim univerzitetima, kao što su Univerzitet Harvard, Univerzitet Cornell i Univerzitet u Britanskoj Kolumbiji.

Optužbe za separatizam

Rahilei je 2018. godine suđeno pod optužbom za podsticanje na ”separatizam”, što Kina smatra prijetnjom državnoj sigurnosti. Istraživačica je uložila žalbu nakon što je osuđena, ali je ona odbijena.

Nakon godina istrage, Fondacija Dui Hua, grupa sa sjedištem u San Franciscu koja traži slobodu za kineske političke zatvorenike, objavila je 21. septembra da je Rahile osuđena na doživotni zatvor, prema informacijama koje su dobili od pouzdanog izvora iz kineske vlade. U izvještaju se skreće pažnja na to da su detalji suđenja i šta je dovelo do takve drakonske kazne i dalje nepoznanica.

U izvještaju američkih novina se navodi da je slučaj Rahile još jedan dokaz da kineska vlada pokušava iskorijeniti ujgursku kulturu, budući da je najmanje 312  ujgurskih, kazahstanskih i kirgiskih intelektualnih i kulturnih elita bilo pritvoreno ili zatvoreno do kraja 2021. godine.

Washington Post dodaje da je potiskivanje ujgurske kulture i identiteta počelo nakon napada na pijacu u južnom Xinjiangu u maju 2014. godine, u kojem je ubijena 31 osoba. Kina je okrivila ujgurske separatiste da su odgovorni za ovaj napad.

Stalno poricanje

U tom kontekstu, kineski vođa Xi Jinping, obećao je da će iskorijeniti vjerski ekstremizam. U narednim godinama, Kina je izgradila kampove visoke sigurnosti za reedukaciju Ujgura u kojima je zatočeno više od milion Ujgura. Također, ujgurska populacija je natjerana na prisilni rad i pokrenute su kampanje za smanjenje nataliteta Ujgura u Xinjiangu.

Američki list je objavio da je Kina isprva negirala postojanje kampova, a kasnije je dala izjavu u kojoj se naglašava da su to centri za stručno obrazovanje. Ujedinjeni narodi su prošle godine otkrili snažne dokaze koji ukazuju na mučenja i druga kršenja ljudskih prava, koja vjerovatno predstavljaju “zločine protiv čovječnosti”.

Uprkos međunarodnim osudama ovakvih postupaka, Kina i dalje poriče da se u Xinjiangu dogodilo bilo kakvo kršenje ljudskih prava, prema izvještaju Washington Posta. Xi Jinping je čak posjetio Xinjiang u avgustu i još jednom pozvao regionalne zvaničnike da postignu “efikasnu kontrolu nad ilegalnim vjerskim aktivnostima”.

Sa svoje strane, Sjedinjene Američke Države odgovorile su izdavanjem zakona kao što su Zakon o politici ljudskih prava Ujgura 2020. i Zakon o sprečavanju prisilnog rada Ujgura 2021. godine, s ciljem da se kazni kinesko kršenje ljudskih prava i spriječi uvoz proizvoda proizvedenih korištenjem prisilnog rada u Xinjiangu.

U izvještaju se poziva na uvođenje sankcija kineskim zvaničnicima umiješanim u kulturni genocid i prekid uvoza robe čija je proizvodnja povezana s ovim kršenjima prava u Xinjiangu, s ciljem da se Kina pozove na odgovornost za svoje postupke i da se zaštite prava ujgurskog naroda.