Ukrajinski rat preoblikovao globalno tržište nafte

Ruska invazija na Ukrajinu izmijenila je globalno tržište nafte, s afričkim dobavljačima koji se pojavljuju kako bi zadovoljili evropsku potražnju, dok Moskva pogođena zapadnim sankcijama sve više pribjegava rizičnim pretovarima s broda na brod kako bi svoju naftu dopremila u Aziju.

Stručnjaci ocjenjuju da će se Rusija ipak moći nositi sa zabranom izvoza nafte u Evropsku uniju, ali pod uslovom da Azija i posebno Kina, nastave kupovati njezinu naftu.

Sankcije uvedene Moskvi zbog napada na Ukrajinu, uključujući američku zabranu uvoza nafte, potaknule su Rusiju da se izvozno polako odvoji od Evrope, gdje se njena nafta izbjegava i okrene se kupcima u Indiji i Kini kojima nudi značajne popuste, piše Reuters.

Ruski izvoz vratio se u aprilu na nivo prije invazije, pokazuju podaci Međunarodne energetske agencije sa sjedištem u Parizu, prenijela je Hina.

Čak i ako EU uvede zabranu uvoza ruske nafte u svom sljedećem krugu sankcija, analitičari kažu da bi njihov učinak mogao biti ublažen potražnjom iz Azije.

A ta se potražnja podmiruje na sve moguće načine. Iako je složeni splet sankcija SAD-a, EU-a i Britanije zabranio brodovima u ruskom vlasništvu ili pod zastavom pristajanje u luke, dio povećane trgovine u Aziju obavlja se pretovarom s broda na brod na moru – skupim postupkom koji povećava rizik od izlijevanja, a viđen je i u pokušaju zaobilaženja američkih sankcija za izvoz nafte iz Venezuele.

Sveukupno je prema podacima kompanije Petro-Logistics, izvoz ruske nafte morskim putem u Aziju skočio od početka godine za najmanje 50 posto.

“Pretovar s broda na brod inače je uobičajen u danskim vodama, na ulaznoj tački u Baltičko more”, rekao je za Reuters predsjednik Petro-Logistica Mark Gerber. On tvrdi da se to više ne događa ondje, nego “sve više u toplijim i prijateljskim mediteranskim vodama”.

Gerber procjenjuje količine ruske sirove nafte i proizvoda koji se pretovaraju između tankera u Sredozemnom moru na oko 400.000 barela dnevno, od čega većina ide u Aziju, uz 2,3 miliona barela dnevno koji idu direktno.

U januaru, prije invazije, oko 1,5 miliona barela poslano je direktno u Aziju.

Ruska nafta, kako se navodi, pritom se ukrcava na tankere Aframax ili Suezmax koji nose manje od miliona barela i na moru se prebacuje u veća plovila koja mogu primiti dva miliona barela, što čini dostavu isplativijom.

Pomorski izvoz samo je dio ukupnog izvoza iz Rusije. Uključujući opskrbu cjevovodima, ukupan izvoz ruske nafte i proizvoda porastao je u aprilu na nešto iznad osam miliona barela dnevno, što je na nivou od prije invazije na Ukrajinu.

Evropa se okreće Africi

Kako bi nadoknadile gubitak ruske sirovine, evropske rafinerije okreću se uvozu zapadnoafričke sirove nafte, koji je po podacima Petro-Logisticsa u aprilu porastao za 17 posto u odnosu na prosjek od 2018. do 2021. godine.

Podaci Eikona također pokazuju porast i pokazuju da 660.000 barela tokom maja, uglavnom iz Nigerije, Angole i Kameruna.

U međuvremenu, količine zapadnoafričke sirove nafte za Indiju gotovo su se prepolovile, na 280.000 barela isporučenih u aprilu s 510.000 u martu jer se Delhi prebacio na rusku opskrbu.

Uz vruću evropsku potražnju, cijene – posebno nigerijske lake “slatke” sirove nafte, dostižu rekordne vrijednosti, kažu trgovci sirovom naftom.

Opskrba iz Sjeverne Afrike u Evropu od martu je porasla za 30 posto, saopćio je Petro-Logistics. Od toga, podaci Eikona pokazuju da će se doprema u sjeverozapadnu Evropu iz egipatske luke Sidi Kerir, za koju analitičari kažu da je vjerovatno saudijska nafta, gotovo udvostručiti u odnosu na mart na više od 400.000 barela dnevno u maju.

Sjedinjene Američke Države također su povećale opskrbu Evropi. Prema podacima kompanije Kpler, evropski uvoz sirove nafte u maju iz SAD-a porastao je za više od 15 posto u odnosu na mart, što je najvećim mjesečni rast otkako ta kompanija analizira te podatke, pri čemu je Evropa uvezla 1,45 miliona barela dnevno sirove nafte iz Sjedinjenih Američkih Država.