Ko je bio Qassem Soleimani, čelnik iranskih elitnih jedinica Quds?

General Qassem Soleimani, čelnik jedinica Quds Iranske revolucionarne garde (IRGC), ubijen je rano u petak u američkom zračnom udaru na Međunarodni aerodrom u Bagdadu. U udaru je poginulo još šestero ljudi.

Soleimani je postao poznat u Iranu i u inostranstvu kao čelnik stranog ogranka Revolucionarne garde i zbog njegove uloge u borbama u Siriji i Iraku.

On je bio ključan za širenje iranskog utjecaja na Bliskom istoku, koji su pokušali ograničiti Sjedinjene Američke Države i regionalni suparnici Teherana, Saudijska Arabija i Izrael.

Tokom proteklih 20 godina preživio je više pokušaja atentata koje su provele agencije sa Zapada, te izraelske i arapske agencije.

Podrška Assadu

Soleimanijeve jedinice Quds, zadužene za provođenje operacija izvan iranskih granica, pružile su snažnu podršku sirijskom predsjedniku Basharu al-Assadu kada se činilo da je blizu poraza u građanskom ratu koji se vodi od 2011. godine.

Također su pomogle oružanim grupama da poraze grupu Islamska država Irak i Levant (ISIL).

Soleimani je postao čelnik IRGC-a 1998. i godinama nije skretao pažnju na sebe dok je jačao veze Irana sa Hezbollahom u Libanu, te sa Assadom u Siriji i sa šiitskim militantnim grupama u Iraku.

U ajatolahovom društvu

Proteklih godina se našao u žiži javnosti, kada se pojavljivao pored iranskog vrhovnog lidera ajatolaha Alija Khameneija i drugih šiitskih čelnika.

Pod Soleimanijevim vodstvom, IRGC je znatno proširio svoje mogućnosti, postavši značajan utjecaj u obavještajnim, finansijskim i političkim sferama izvan iranskih granica.

Soleimani ima skromno porijeklo, a rođen je u siromašnoj porodici na jugoistoku pokrajine Kerman u Iranu.

Počeo je raditi kao 13-godišnjak kako bi pomogao porodici, a slobodno vrijeme je provodio vježbajući s tegovima i posjećivao je propovjedi koje je držao Khamenei.

Kao mladić tokom Iranske revolucije 1979. Soleimani je započeo svoj uspon u Iranskoj vojci, a navodno je imao samo šest sedmica taktičke obuke prije nego što je učestvovao u svojoj prvoj borbi u iranskoj pokrajini Zapadni Azerbejdžan, navodi magazin Foreign Policy.

Heroj rata

Soleimani je iz iransko-iračkog rata izašao kao heroj zbog misija koje je vodio širom iračke granice.

Nakon ponovnog uspostavljanja vlade u Iraku 2005, Soleimanijev utjecaj se proširio u iračku politiku pod vodstvom bivših premijera Ibrahima al-Jaafarija i Nourija al-Malikija.

Tokom tog vremena, Organizacija Badr, šiitska politička partija i paravojne snage koje se smatraju “iranskim najstarijim posrednikom u Iraku”, postali su državni ogranak nakon što su ministarstva unutrašnjih poslova i transporta došli pod kontrolu političkog krila oružane grupe.

Nakon izbijanja građanskog rata u Siriji 2011, Soleimani je naredio da neke od njegovih iračkih milicija pređu u Siriju kako bi branili Assadovu vladu.

Postao ‘nacionalni heroj’

Tokom iračke borbe protiv ISIL-a, Hashd al-Shaabi (Jedinice narodne mobilizacije), šiitske paravojne jedinice koje podržava Iran, od koji su neke potpale pod Soleimanijevu kontorlu, borili su se zajedno sa iračkom vojskom kako bi porazili oružanu grupu.

Mohammad Marandi, čelnik Američkih studija Univerziteta u Teheranu, kazao je da je Soleimanijeva uloga u naporima da se porazi ISIL učinila od njega “nacionalnog heroja” i “mučenika” među iranskim narodom i drugim bliskoistočnim zemljama.

“Da nije bilo ljudi poput njega, ova regija bi vidjela kako se vijore crne zastave širom regije”.

Prijetnje Soleimaniju

Više puta su kružile glasine da je Soleimani poginuo, uključujući pad aviona 2006, u kojem su poginuli drugi vojni zvaničnici u sjeveroistočnom Iranu te nakon bombaškog napada 2012. u Damasku u kojem su ubijeni glavni pomoćnici sirijskog predsjednika Bashara al-Assada.

U novembru 2015. su kružile glasine da je Soleimani ubijen ili ozbiljno ranjen kada je prevodio jedinice lojalne Assadu tokom borbi oko sirijskog Halepa.

Izvedeno je više zračnih udara na baze IRGC-a u Siriji a u augustu je Izrael optužio te jedinice da planiraju “smrtonosne napade dronovima” te je dodato da su zračni udari te zemlje pokazali Teheranu da su njegove jedinice ranjive bilo gdje.

Ministar vanjskih poslova Izraela Katz je tada rekao da Izrael radi na “uništenju” Soleimanija, objavili su izraelski mediji.

U oktobru je Teheran saopćio da je zaustavio zavjeru izraelskih i arapskih agencija da ubiju Soleimanija.

Izvor: Al Jazeera i agencije