Advokati: Nastavak mučenja u Obaminom mandatu
Piše: Wilson Dizard
Izvještaj američkog Senata, objavljen u utorak, otkriva brutalne postupke obavještajnih agenata pod nadzorom bivšeg predsjednika Georga W. Busha, ali aktivisti i advokati kažu da se kršenja ljudskih prava, uključujući mučenja, nastavljaju tokom mandata predsjednika Baracka Obame, direktno ili posredno.
Tehnike prisilnog hranjenja, koje provodi vojska u Guantanamu, predstavljaju najočitiji primjer mučenja, kazao je J. Wells Dixon, advokat Centra za ustavna prava.
“Koriste cijevi za prisilno hranjenje, koje su ugurane u noseve zatvorenika i koje kroz nos idu u grlo. Zaista su velike, a na silu se guraju u nos i silom se izvlače”, kazao je on.
Prisilno hranjenje predstavlja veliki stres za ljudsko tijelo, a cijevi idu kroz jednjak do crijeva. Tečni hranjivi dodaci onda prolaze kroz cijev, brzo napune želudac, pri čemu često dolazi do žestokih stomačnih bolova, ozbiljne iritacije grla i dijareje.
Prisilno hranjenje može imati i fatalne posljedice. Cijev za hranjenje gurnuta u grlo može otići na pogrešnu stranu, u pluća, nakon čega tečnost ispuni plućna krila i uguši žrtvu. Irski republikanci kažu da je takva greška u prisilnom hranjenju 1974. godine ubila Irca koji je štrajkovao glađu.
Kada se govori o ispitivačkim metodama koje je direktno koristila CIA, Obama je prekrižio mnoge od tih najokrutnijih tehnika navedenih u izvještaju – kao što je rektalno hranjenje i “waterboarding”, odnosno simulirano utapanje. Ali advokati kažu da države i dalje mogu vršiti nehumana ispitivanja u ime Sjedinjenih Američkih Država.
“Sjedinjene Američke Države bi dale novac, materijal i obuku prijateljskim državama koje bi pritvorile ljude, navodno za svoje potrebe, ali sa slobodnim pristupom američkim ispitivačima”, kazao je Joseph Margulies, advokat Zaina Abidin Mohammeda Husaina Abu Zubaydaha, Saudijca koji bez optužnice čami u američkim rukama u Zaljevu Guantanamo. On je dodao da se to “dešava i sada širom Istočne Afrike, na Rogu Afrike, na Filipinima, u Indoneziji”, navodeći izvještaje Jeremyja Scahilla, novinara stručnog za državnu sigurnost.
Problem dokazivanja
Margulies je kazao da je teško dokazati, a kamoli predočiti sudu, mučenje koje je provela druga zemlja u ime Sjedinjenih Američkih Država. Čak i ako je oficir CIA-e u sobi kad se mučenje dešava, pravna odgovornost SAD-a je nejasna.
“Kada se strana država loše odnosi prema nekome, navodno za vlastite svrhe, a on nije državljanin SAD-a, to je veoma važna kvalifikacija. Nejasno je kakva bi se pravna odgovornost, ne moralna odgovornost, mogla nametnuti američkom agentu”, rekao je on, dodavši da je to neistražena pravna teritorija.
Uprkos pravnoj tmini za koju se mnogu brinu da se dešava van granica SAD-a, zastupnici ljudskih prava i Ujedinjeni narodi su našli definitivnu grešku u politici koja je poslije 11. septembra uvedena u Terenskom priručniku američke vojske, koju je svako mogao vidjeti.
“Terenski priručnik vojske o ispitivanju dozvoljava tehnike koje se mogu nazvati mučenjem ili lošim postupkom, uključujući dugotrajne izolacije i druge metode”, kazao je Zeke Johnson, jedan od direktora Amnesty International za SAD.
Terenski priručnik vojske pravi razliku između ratnih zarobljenika, koji su zaštićeni Ženevskom konvencijom, te neprijateljskih boraca, koji nemaju ista prava. Human Rights Watch je ovo razlikovanje nazvao “opasnom rupom u pravilniku koja ugrožava temeljna garancije krivičnog pravosuđa”.
Dokument vojske pruža uputstva za razdvajanje zatvorenika. Svrha tih izolacija je da se pojača “šok” od zatvaranja te da “utjera u glavu” “uzaludnost” otpora, što ukazuje da priručnik ukazuje na pristup “prestravljivanjem”.
“Fizičko odvajanje je najbolja i omiljena metoda razdvajanja”, navedeno je u vojnom priručniku. “Kao posljednje sredstvo, kada nije moguće fizičko razdvajanje zatvorenika, naočale ili povezi za oči i začepljavanje ušiju se može koristiti kao terenska svrsishodna metoda za stvaranje osjećaja razdvajanja i izolacije”.
Zahtjevi UN-a
UN je u novembru zatražio da se ukinuove metode, kazavši da se one mogu nazvati mučenjem. Tehnika sa zamračenim naočalama, navodi UN, “dovest će zatvorenika u stanje psihoze”.
Vojni priručnik navodi da zatvorenici moraju imati najmanje četiri sata neprekidnog sna, svakih 24 sata. Kritičari tvrde da ove zanemarive količine sna predstavljaju uskraćivanje sna, tehniku koji UN i Amnesty International smatraju mučenjem.
Na pitanje o ovim metodama, glasnogovornik Pentagona je uoutio novinare na CIA-u. Iako agencija negira mnoge stvari iz izvještaja, priznaje da “nisu uvijek ispoštovali visoke standarde koje smo sebi postavili i koje američki narod očekuje od nas”.
Prema jednom vojnom ispitivaču, koji je govorio uz uslov anonimnosti, politika ispitivanja u današnjoj vojsci je mnogo drukčija nego kakva je bila kada je on služio tokom perzijskog Zaljevskog rata.
Veteran je kazao da je on ispitivao hiljade zarobljenih iračkih vojnika tokom svog staža u vojsci, utvrdivši da su većina bili regruti koji nisu u staru željeli da se bore.
“Ti načini ispitivanja, kao što je uskraćivanje sna… To nikada nije bio dio armijskog priručnika za ispitivanje koji sam ja imao”, kazao je on, naglasivši da je cijelo vrijeme poštivao Ženevsku konvenciju.
Tokom svoje obuke, kazao je on, vojska ga je naučila da koristi direktne i suptilne trikove da navede zarobljenike da otkriju informaciju. “Tražite od nekoga da bude izdajnik, tako da morate pažljivo da se krećete. Naučili su nas svakakvim psihološkim trikovima” objasnio je on.
On je kazao da mučenje nikada nije bilo efikasan način da se riješi takozvani problem bombe koja otkucava, ili da se dobije informacija od zatvorenika koji zna za skori napad.
Osim što je nezakonito i nemoralno, mučenje, kazao je on, ne daje pouzdane informacije, jer će ljudi reći svašta, samo da bol prestane.
“U trenutku kada pomislite da nemate izborima osim da uradite nešto nezamislivo, tada ste prešli liniju. Uvijek postoji izbori”, kazao je on. “Radio bih to tako što bih radio svoj posao i pokušao da otkrijem stvari na najbolji mogućni način, bez da se pretvorim u čudovište”.
Izvor: Al Jazeera