Jaz u pregovorima Irana i Zapada

Iran nastoji da postigne “novi kompromis” u nuklearnim pregovorima, ali zapadni pregovarači kažu da Teheran ne nudi održive ustupke, što ukazuje na dubok jaz između dvije strane u trenutku kada ulaze u period intenzivnog pritiska pred istek roka za završetak pregovora 24. novembra.

Iranci, koji pregovaraju sa šest svjetskih sila, navode da više ne zahtijevaju potpuno okončanje ekonomskih sankcija u zamjenu za ograničavanje svog nuklearnog programa, te da bi prihvatili početno ukidanje najnovijih i najštetnijih sankcija, prenosi Reuters.

S druge strane, zapadni zvaničnici odbacuju prijedlog Teherana kao nešto što “ne predstavlja novost” i kažu da su Iranci oduvijek znali da sankcije mogu samo postepeno da se ukidaju tako što bi se svaka mjera suspendirala, a kasnije okončala tek nakon što se dokaže da Iranci poštuju dogovor, prenosi Tanjug.

Zvaničnici sa Zapada, također, kažu da su tokom pregovora u Beču i oni predložili nešto što nazivaju kompromisom kad je riječ o zahtjevima da Iran ograniči svoj nuklearni program, ali da je Teheran taj prijedlog odbacio.

Jedna od spornih tačaka je broj centrifuga koje bi Iran morao da zadrži u skladu sa sporazumom, pri čemu iranski zvaničnici kažu da bi bili spremni da smanje broj centrifuga pod uvjetom da im budu na raspolaganju modernije mašine koje brže obogaćuju uranijum.

Cilj Irana

Njihov cilj je da osiguraju da količina uranijuma koji obogaćuju ne bude smanjena kao rezultat dugoročnog sporazuma sa šest sila, navodi Reuters.

“Suština je u tome da oni, očito, nisu spremni da ograniče svoj program nuklearnog obogaćenja do nivoa koji bismo smatrali prihvatljivim”, objasnio je neimenovani evropski diplomata.

“Možda nećemo imati drugog izbora nego da produžimo rok za završetak pregovora i posle novembra… U suprotnom, pregovori će propasti”, upozorio je on.

U posljednjem prijedlogu, iranski zvaničnici su rekli da bi se iransko rukovodstvo zadovoljilo ukidanjem američkih i evropskih sankcija u energetskom i bankarskom sektoru koje su uvedene 2012.

Iranski pregovarači su svoj najnoviji prijedlog opisali kao “značajan ustupak” u odnosu na uporne pozive Teherana za ukidanje svih sankcija koje su mu nametnute zbog odbijanja da posluša zahtjeve Vijeća sigurnosti Ujedinjenih naroda da obustavi proces obogaćenja uranijuma.

Prijedlog Iranaca koji pregovaraju sa Sjedinjenim Američkim Državama, Britanijom, Francuskom, Njemačkom, Rusijom i Kinom podržava vrhovni iranski vođa, ajatolah Ali Khamenei, kako kažu iranski zvaničnici.

Ugrožen establišment

“Za drugu pregovaračku stranu to je možda samo političko pitanje, ali je u Iranu ugrožen opstanak establišmenta ukoliko se ekonomske sankcije nastave”, rekao je jedan visoki iranski zvaničnik.

Zbog sankcija su naftni prihodi u Iranu naglo opali, dok inflacija bilježi vrtoglavi rast, a iranska valuta slabi, podsjeća Reuters.

“Iran želi da se vrati na stanje koje je prethodilo nametanju sankcija, objašnjava iranski zvaničnik.

Niz sastanaka u Beču prošle sedmice između američkog državnog sekretara Johna Kerryja, iranskog šefa diplomatije Mohammada Javada Zarifa i visoke predstavnice Evropske unije za vanjsku politiku i sigurnost Catherine Ashton, nije donio značajan pomak u pregovorima.

Teheran i Washington su saopćili da jeste postignut izvjestan napredak, ali da ima još posla, zaključuje britanska agencija uz napomenu da je neizvjesno kada će početi naredna runda pregovora.

Izvor: Agencije