Radioaktivni element na Arafatovoj odjeći

Bila je to scena koja je sedmicama plijenila pažnju svijeta: oboljeli Yasser Arafat, prvo okružen izraelskim tenkovima u svojoj utvrdi u Ramallahu, zatim premješten u Pariz, gdje je, tokom posljednjih dana života, bio podvrgnut brojnim medicinskim pretragama u francuskoj vojnoj bolnici. 

Osam godina nakon njegove smrti, uzrok smrti dugogodišnjeg palestinskog lidera ostaje misterija. U testovima obavljenim u Parizu nisu pronađeni očigledni tragovi otrova u Arafatovom tijelu. 

I dalje kruže priče o tome šta ga je moglo ubiti – rak, ciroza jetre, pa čak i navodi da je bio zaražen HIV-om.

U devetomjesečnoj istrazi, Al Jazeera je otkrila da nijedan od tih navoda nije bio istinit – Arafatovo zdravstveno stanje bilo je dobro prije nego što se iznenadno razbolio 12. oktobra 2004. godine.

Važnije, testovima je otkriveno da je na Arafatovim ličnim predmetima – odjeći, četkici za zube, čak i njegovoj poznatoj palestinskoj marami (keffiyeh) – pronađen neuobičajeno visok nivo radioaktivnog elementa polonija.

Na tim ličnim predmetima, koji su testirani u Instititu za radiofiziku u švicarskom gradu Lausanne, bile su i mrlje Arafatove krvi, znoja i urina.

Testovi su urađeni na tim dijelovima ličnih predmeta, što sugerira da je u Arafatovom tijelu bio visok nivo polonija u vrijeme kada je preminuo.

„Mogu vam potvrditi da smo izmjerili neobjašnjivu, povećanu količinu polonija-210 u ličnim predmetima gospodina Arafata, koji su sadržavali mrlje bioloških tekućina“, kazao je direktor Instituta dr. Francois Bochud.

‘Nepodržani polonij’

Institut je testirao Arafatove lične predmete, koje je njegova udovica predala Al Jazeeri nakon što su prvobitno testirani u laboratoriji. Ljekari nisu pronašli tragove običnih teških metala ili uobičajenih otrova, te su zatim usmjerili pažnju na nezapaženije elemente, uključujući polonij.

Polonij je vrlo radioaktivan element, koji se, između ostalog, koristi za pokretanje svemirskih brodova. Marie Curie ga je otkrila 1898. godine, a njena kćerka Irene bila je među prvim žrtvama polonija. Umrla je od leukemije nekoliko godina nakon što je slučajno bila izložena zračenju u svojoj laboratoriji.

Najmanje dvoje ljudi povezanih sa izraelskim nuklearnim programom su, također, navodno umrli nakon izloženosti poloniju, prema ograničenim podacima o ovoj temi.

Najpoznatija žrtva polonija je Aleksandar Litvinenko, bivši ruski špijun koji je postao disident, a koji je preminuo u Londonu 2006. nakon dugotrajne bolesti.

Britanska istraga je zaključila da je otrovan polonijem koji je stavljen u njegov čaj u suši restoranu.

Nema mnogo naučnog koncenzusa o simptomima trovanja polonijem, uglavnom zbog toga što postoji vrlo malo zabilježenih slučajeva. Litvinenko je imao tešku dijareju, smršavio je i povraćao. Sve ove simptome imao je i Arafat u danima i sedmicama nakon što je prvobitno obolio.

Tokom testova izvedenih na životinjama pronađeni su slični simptomi, koji bi se očitovali sedmicama – ovisno o dozi polonija – do smrti oboljelog. „Primarna meta zračenja je gastrointestinalni trakt, što aktivira ‘centar za povraćanje’ u moždanom deblu“, navodi se u američkoj studiji provedenoj 1991. godine.

Naučnici u Lausannei pronašli su povišene nivoe elementa na Arafatovim ličnim predmetima – u nekim slučajevima oni su bili i deset puta veći od onih pronađenih na kontroliranim subjektima.

Rezultati testiranja izraženi su u milibekerelima (mBq), jedinici mjerenja radioaktivnosti.

Polonij je prisutan u atmosferi, ali prirodni nivoi koji se pojavljuju na površinama jedva se mogu registrirati. „Čak i u slučajevima trovanja sličnim slučaju Litvinenko, očekuje se da će samo tragovi od otprilike nekoliko [milibekerela] biti pronađeni u 2012. godini“, navodi se u saopćenju koje je za Al Jazeeru pripremio Institut.

Ali, na Arafatovim ličnim predmetima, pogotovo onima koji su sadržavali tjelesne tekućine, pronađeni su mnogo viši nivoi ovog elementa. Na četkicama za zube pronađeno je 54 mBq polonija, a na mrlji urina na donjem vešu 49 mBq. (Na drugom muškom donjem vešu pronađeno je samo 6,7 mBq.)

U daljnjim testovima, provedenim tokom tromjesečnog perioda od marta do juna, zaključeno je da je većina polonija – između 60 i 80 posto, zavisno od uzorka – bila „nepodržana“, što znači da nije došla iz prirodnih izvora.

Izvor: Al Jazeera