O isplati štednje nakon pravosnažne presude

Agencija za osiguranje depozita (AOD) Srbije nije nadležna da odlučuje u vezi s izvorima sredstava za pokriće isplata deviznim štedišama iz Bosne i Hercegovine koji će pravo ostvariti u slučaju pravosnažnosti presude Evropskog suda za ljudska prava u Strasbourgu.

Kako je navedeno Tanjugu u ovoj agenciji, način na koji će se osigurati sredstva za isplatu stare devizne štednje bh. državljana bit će utvrđen odlukom nadležne institucije po pravosnažnosti te presude.

Obaveze po osnovu stare devizne štednje, bez obzira na to o kojim se deponentima i bankama radi, gdje se nalazi sjedište tih banaka i čiji su rezidenti ti deponenti, nisu predmet osiguranja depozita i ne predstavljaju obavezu agencije na osnovu Zakona o osiguranju depozita, naveli su u AOD-u.

Zakonske odredbe

Državljani bivših republika Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ), koje nisu u sastavu Savezne Republike Jugoslavije (SRJ), a koji su deviznu štednju položili kod banaka sa sjedištem na teritoriji SRJ, kao i državljani SRJ koji su tu štednju položili kod filijala banaka koje su se nalazile na teritoriji bivših republika SFRJ do momenta odcjepljenja tih republika – svoja potraživanja po osnovu devizne štednje građana ostvaruju na način koji se ugovori sa državama sukcesorima SFRJ.

To je predviđeno Zakonom o izmirenju obaveza po osnovu stare devizne štednje građana.

Saglasno tome, a imajući u vidu da takvi ugovori između država sukcesora nisu zaključeni – u ovom slučaju s Bosnom i Hercegovinomi, isplata stare devizne štednje deponentima koji su sredstva položili u filijale Invest banke u Bosni i Hercegovini nije vršena, niti je takva obaveza postojala na bazi propisa u Srbiji.

Također, iz navedene odredbe se vidi da po ovom zakonu nije vršena ni isplata, jer nije postojao zakonsku osnovu, deponentima koji su rezidenti Srbije, a koji su imali deviznu štednju u bankama čije je sjedište bilo na teritoriji druge republike bivše SFRJ, rečeno je u AOD-u.

Žalba na presudu

Država Srbija će se žaliti na “pilot presudu” Evropskog suda za ljudska prava kojom je konstatirano da ima sistemski problem s isplatom stare devizne štednje štedišama koji nisu njeni državljani, a kojom je obavezana isplatiti im nematerijalnu štetu zbog kršenja prava, rečeno je ranije u Ministarstvu pravde i državne uprave Srbije.

Srbija ne osporava pravo štediša na isplatu štednje, već način na koji je to utvrdilo Malo vijeće Evropskog suda i zbog toga će se obratiti drugostepenom organu suda, ističu u Ministarstvu.

Srbija će tražiti da presuda (Malog vijeća) bude iznesena pred Veliko vijeće Evropskog suda.

Evropski sud za ljudska prava presudio je ranije da je Slovenija odgovorna za povraćaj stare devizne štednje štedišama filijala Ljubljanske banke van Slovenije, a da je Srbija odgovorna za povraćaj te vrste štednje štedišama Invest banke van Srbije.

Sud je presudio u predmetu troje državljana Bosne i Hercegovine (Ališić, Sadžak i Šahdanović protiv Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Srbije, Slovenije i Makedonije) koji su pokrenuli postupak tražeći da Evropski sud utvrdi odgovornost tuženih država za neisplaćivanje stare devizne štednje u filijalama Ljubljanske banke Sarajevo i Invest banke Tuzla dugi niz godina.

Evropski sud je utvrdio odgovornom Sloveniju za povredu prava na mirno uživanje vlasništva i prava na efikasno pravno sredstvo štedišama koje su svoju deviznu štednju položile u filijale Ljubljanske banke van teritorija Slovenije, kao i Srbiju za neisplaćivanje devizne štednje položene u Invest banci van teritorija Srbije.

Sud je presudio da propusti Slovenije i Srbije da podnosioce zahtjeva u ovom predmetu, ali i sva druga lica u istom pravnom položaju uključe u određene sheme povraćaja te štednje, predstavljaju sistematski problem.

Obje države trebaju u roku od šest mjeseci nakon što presuda postane konačna omogućiti podnosiocima, i svim drugim štedišama u istom položaju, isplatu stare devizne štednje pod istim uvjetima kao što je omogućeno onima koji su imali staru deviznu štednju u filijalama slovenskih banaka u Sloveniji, odnosno srbijanskim državljanima koji su imali štednju u filijalama srbijanskih banaka na području Srbije.

Izvor: Agencije