Čar zaboravljenih ruskih filmskih klasika

Za vrijeme Sovjetskog Saveza filmovi su bili ključni medij za širenje komunističkih ideala diljem zemlje. No i pored činjenice da su stvarani kao propaganda režima, u sebi su imali i umjetničkih kvaliteta.

Ti se filmovi danas čuvaju kao dio ruskog kulturnog naslijeđa, ali su i podsjetnik na stalnu borbu starog i modernog vremena sa kojim se suočava filmska industrija.

Ruska kinematografija iznjedrila je mnoge svjetske klasike. Od Eisenstainovog revolucionarnog, propagandnog, filma Podmornica Potemkin, filma naučne fantastike Andreja Tarkovskog Solaris do svjetski poznate komedije i melodrame Moskva ne vjeruje u suze. 

Među više od milion rola filma nalaze se i ostali sovjetski klasici. Čuvaju se u specijalno klimatiziranoj sobi u zgradi državnog Ruskog filmskog fonda.

Privilegovani filmaši

Tu su arhivirani svi filmovi ikad prikazani u Rusiji, domaći i strani, a police sa rolama i danas se šire. No uposlenici fonda u stalnoj su borbi s vremenom koje nagriza ovo blago.

Rory Challands iz Državne filmske fondacije objašnjava da fondacija posjeduje mašinu kojom se otklanjaju mrlje sa filmskih negativa.

„Ova fantastična mašina – za koju nam kažu da je unikatna – napravljena je ‘70-ih godina, a i dan-danas odlično radi. Služi za pranje izuzetno delikatnih negativa. Film prolazi kroz 46 cijevi u kojima se nalazi kupka. Potom se nosi u kabinet za sušenje, a onda kreće procedura restauracije“, objašnjava.

Redatelji, glumci i tehničari čiji se filmovi ovdje restauriraju su, moglo bi se reći, u mnogo čemu bili privilegovani.

Da, postojala je cenzura, ali su na raspolaganju imali ogromna sredstva i masovnu publiku. Raspad Sovjetskog saveza za njih je ujedno značio i sreću i prokletstvo.

Pjotr Bodrov iz Ruske filmske fondacije kaže da su za vrijeme Sovjetskog Saveza filmski autori bili inteligentni i kreativni.

„Umjesto da riskiraju i otvoreno kažu nešto protiv Saveza, birali su mnogo sofisticiranije i komplikovanije načine da izraze taj svoj stav. To je njihove filmove činilo teškim i interesantnim. No, kad su dobili potpunu slobodu, to je nestalo“, dodaje.

Postsovjetska era

Postsovjetska era za rusku filmsku industriju bila je teška. Na ovogodišnjem Moskovskom filmskom festivalu glamur i sjaj su tu, no ruski filmofili u posljednje vrijeme u kinima uveliko zaobilaze domaće filmove, posvećujući svoju pažnju holivudskim blockbusterima.

Ruski filmski kritičar Kirill Razlogov nije zadovoljan takvim stanjem.

„Rusija je poznata po tome da pravi umjetničke filmove, a takvi filmovi imaju publiku od svega tri posto svjetske populacije. Holivudska industrija je poznata po pravljenju popularnih i zabavnih filmova, a oni danas dobijaju sve“, dodaje.

No, ipak, za ljubitelje starih ruskih filmova, ruske nostalgičare, ali i strance koji žele istraživati, nove tehnologije imaju svoju prednost. Najbolje ruske filmove mogu naći na internetskim stranicama posvećenim ruskoj kinematografiji.

Zato, pripremite kokice, jer se u svim ovim starim restauriranim filmovima može uživati u kinu i to besplatno, a online u engleskim izdanjima.

Izvor: Al Jazeera