State Department: Srbija i Crna Gora suočile se sa značajnim izazovima u oblasti ljudskih prava

Srbija i Crna Gora suočile su se s brojnim izazovima iz oblasti ljudskih prava, navedeno je u izvještaju State Departmenta o stanjima ljudskih prava za 2021. godinu.

Kada je riječ o Srbiji, vlada te zemlje preduzela je korake da identifikuje, istraži, krivično goni i kazni zvaničnike odgovorne za kršenje ljudskih prava, nakon što su zloupotrebe bile izložene javnosti, navodi se u izvještaju State Departmenta, no dodaje se da mnogi posmatrači vjeruju da su brojni slučajevi korupcije, socijalnog i porodičnog nasilja, napada na civilno društvo i drugih zloupotreba ostali neprijavljeni i nekažnjeni.

U izvještaju su, između ostalog, iznesene tvrdnje o “ozbiljnim ograničenjima slobode izražavanja i medija, uključujući nasilje, prijetnje, bezrazložna hapšenja i krivično gonjenje novinara, kao i brojnim djelima ozbiljne korupcije u Vladi”, prenosi Tanjug.

State Department u izvještaju podsjeća na ocjenu nevladine organizacije Freedom House o zemljama u tranziciji kojom je Srbija označena kao “hibridni režim” i “država u kojoj je stanje osnovnih sloboda i demokratskih institucija nastavilo da se pogoršava bez znakova poboljšanja”.

Zabrinjavajući pritisak na pravosuđe

Citiran je i zaključak organizacije Reporteri bez granica (RSF) iz 2021. prema kojem je “Srbija zemlja slabih institucija” i ujedno plijen lažnih vijesti koje, kako navodi RSF, “šire senzacionalistički mediji uz podršku vlasti”.

Tvrdi se i “da su vlasti Srbije iskoristile pandemiju COVID-19 da ograniče slobodu medija”, a da su tabloidi “nastavili da budu popularan i moćan kanal dezinformacija”.

U izvještaju se navodi da su predstavnici vlasti, tokom 2021. dobijali daleko više prostora u medijima od opozicionih političara.

Navodi se da je politički pritisak na pravosuđe i dalje zabrinjavajući i ukazuje na izvještaje o pritisku Vlade na ličnosti koje su kritikovale pravosuđe.

Slabi rezultati u procesuiranju ratnih zločina

Pozivajući se na izvještaj Evropske komisije iz 2021. godine, State Department ocjenjuje da je Srbija ostvarila slabe rezultate u procesuiranju ratnih zločina” i poziva se na unapređenje saradnje Međunarodnog rezidualnog mehanizma i Tužilaštva za ratne zločine Srbije.

Primjećeno je i da je saradnja u oblasti pravosuđa između Srbije i Kosova veoma ograničena u oblasti ratnih zločina.

Stejt department u izveštaju skreće pažnju na zaključak aktivista za zaštitu ljudkih prava i nevladinih organizacija “na nedostatak efikasnog parlamentarnog nadzora bezbednosnih službi”.

Značajni izazovi i u Crnoj Gori

Kada je riječ o Crnoj Gori, u izvještaju State Departmenta o stanjima ljudskih prava za 2021. godinu navodi se da se ta zemlja suočila sa značajnim izazovima, uključujući ozbiljne probleme sa nezavisnošću pravosuđa, ograničenja u oblasti slobode izražavanja i korupciju vladinih službenika.

Dodaje se da je nekažnjivost i dalje problem, a “da je Vlada učinila malo da identifikuje, istraži, krivično goni ili kazni zvaničnike koji su kršili ljudska prava”, prenosi Tanjug.

U izvještaju se navodi da je Vlada generalno poštovala slobodu izražavanja, ali da medijsku scenu i dalje karakterišu neriješeni napadi na novinare, političko miješanje u izvještavanje javnog servisa, politički pristrasno izvještavanje medija i priliv sadržaja koji izazivaju etničke podjele.

Problem korupcije

State Department ocjenjuje i da je korupcija i dalje problem u Crnoj Gori i da se nije efikasno sprovodio zakon o kažnjavanju slučajeva korupcije među zvaničnicima, prenose podgoričke Vijesti.

“Korupcija i nisko povjerenje javnosti u vladine institucije bili su veliki problem na parlamentarnim izborima 2020. godine. Postoje brojni izvještaji medija i nevladinih organizacija da je nova vlada nastavile stare trendove i da javnost smatra korupciju u praksi zapošljavanja, zasnovanoj na ličnim odnosima ili političkim vezama, endemskom u vladi kao i na drugim mjestima u javnom sektoru i na lokalnom i nacionalnom nivou, naročito kada je riječ o zdravstvenoj zaštiti, visokom obrazovanju, pravosuđu, carini, političkim strankama, policiji, oružanim snagama, urbanizmu, građevinskoj industriji i zapošljavanju”, navedeno je u izvještaju.

Podsjeća se i da su u Crnoj Gori održani parlamentarni izbori u augustu 2020. godine i ocjenjuje da su “bili konkurentni i da su održani u veoma polarizovanoj atmosferi zbog pitanja religije i nacionalnog identiteta”.

Navodi se i da je bilo kredibilnih izvještaja da je “vlada selektivno ograničavala slobodu mirnog okupljanja u vezi sa mjerama Ministarstva zdravlja koje su donesene da bi se spriječilo širenje COVID-19 kroz proizvoljna hapšenja, pritvaranja i novčane kazne”.

Razne zloupotrebe

Ukazuje se i na izvještaje nekoliko nevladinih organizacija, među kojima je Građanska alijansa, da je tokom ustoličenja mitropolita Srpske pravoslavne crkve Joanikija na Cetinju 5. septembra, “policija koristila disproporcionalnu silu protiv demonstranata, uključujući suzavac i šok bombe, izvan dozvoljenih sredstava za kontrolu okupljenih”.

“Također je bilo nepotvrđenih izvještaja o tome da je policija koristila gumene metke”, navodi State Department.

U dokumentu se kaže i da je bilo kredibilnih izvještaja da je vlada pokušala da zloupotrijebi međunarodna sredstva za sprovođenje zakona u politički motivisane svrhe, kao “osvetu protiv određenih pojedinaca van zemlje”.

U izvještaju se navodi da je Komisija Interpola za kontrolu međunarodnih naloga za hapšenje u augustu 2020. godine usvojila žalbu odbjeglog biznismena Duška Kneževića i poništila nalog za njegovo hapšenje izdat 2019. godine.

Podsjeća se da je specijalni tužilac u Crnoj Gori podigao šest optužnica protiv Kneževića za nekoliko krivičnih djela, među kojima su organizovanje kriminalne grupe, pranje novca i utaja poreza.