SAD i Njemačka na suprotnim stranama o razgraničenju

I Wall Street Journal i EUobserver pišu o sastanku ministara vanjskih poslova EU u Beču, pri čemu američki list navodi da su SAD i Njemačka na suprotnim stranama kad je riječ o mogućem planu o promjeni granica između Srbije i Kosova.

Pritom, navodi njujorški list, Berlin je zabrinut zbog “poteza koji bi mogao da otvori Pandorinu kutiju međuetničkih sporova u nekim od najsiromašnijih zemalja regiona”, a njemački zvaničnici su u petak rekli da ostaju duboko skeptični po tom pitanju.

WSJ ukazuje, u tom kontekstu, na izjavu njemačkog ministra vanjskih poslova Heikoa Maasa.

“Ne mislimo da su razgovori o razmjeni teritorija između Kosova i Srbije konstruktivni. To može da otvori previše starih rana kod tamošnjih naroda”, rekao je Mass, na putu ka Beču, na razgovore između šefova diplomatija EU i balkanskih zvaničnika.

S druge strane, ukazuje se u tekstu, američki savjetnik za nacionalnu bezbjednost John Bolton je prošle sedmice izjavio da ta ideja ne zabrinjava Washington, uprkos dvodecenijskom protivljenju Zapada.

Bosna i Makedonija

Eventualni dogovor o teritorijalnim korekcijama mogao bi da naiđe na značajne kritike na domaćem terenu, ocjenjuje WSJ, uz napomenu da se toj ideji protivi srpsko pravoslavno sveštenstvo i vodeći kosovski političari.

Uz to, dodaje se, zvaničnici u susjednoj Bosni izrazili su zabrinutost da bi to moglo da dodatno podstakne težnje lidera Republike Srpske Miloraka Dodika ka nezavisnosti.

List navodi i da su neki evropski lideri zabrinuti da bi eventualni dogovor o izmjeni granice mogao da napravi etnički razdor i u Makedoniji, koja je iskusila sporadično nasilje u koje je bila umiješana albanska manjima.

Njujorški list podsjeća da je finski ministar vanjskih poslova Timo Soini u petak rekao da “treba biti veoma oprezan kako se ne bi izazvali novi problemi u regionu”, kao i da je njemačka kancelarka Merkel ranije ovog mjeseca izjavila da su “granice ovog regiona nepovredive”.

EU protiv prekrajanja granica

Američki list navodi da je ideja o prekrajanju granica kako bi se balkanske zemlje učinile etnički homogenijim nepopularna među mnogim evropskim vladama.

“Neki od glavnih evropskih zvaničnika počeli su svoje karijere na Balkanu, i lično prisustvovali ratovima u bivšoj Jugoslaviji tokom 90-ih godina prošlog vijeka, u kojima je ubijeno oko 140.000 ljudi. Međutim, EU, takođe, godinama traži rješenje za spor između Kosova i Srbije”, navodi se u tekstu.

WSJ ukazuje da su se Washington i Berlin, generalno, slagali kad je riječ o ovom regionu otkako je predsjednik Bill Clinton predsjedavao Dejtonskim mirovnim pregovorima 1995. koji su donijeli nestabilni mir glavnom poprištu jugoslovenskih ratova – Bosni i Hercegovini, ali da su su pod Donaldom Trumpom SAD pokazale interesovanje za preispitivanje svoje politike u pogledu ovog regiona.

Njujorški list zaključuje da je američka podrška teritorijalnoj razmjeni na jugoistoku Evrope među izvjesnim brojem pitanja po kojima se Berlin i Washingington ne slažu.

U međuvremenu, briselski portal EUobserver navodi da su institucije EU izrazile nadu u novi značajan pomak kad je riječ o proširenju Zapadnog Balkana, uprkos “nervozi” zbog ideje o razmjeni teritorija iz etničkih razloga.

Sporazum 2020.

Portal podsjeća na izjavu visoke predstavnice EU za vanjsku politiku i sigurnost Federice Mogherini, poslije razgovora zvaničnika EU u Beču 31. avgusta, da bi Beograd i Priština mogli da normalizuju odnose obavezujućim sporazumom 2020. godine.

Mogherini, ukazuje portal, tek treba da “umiri nervozne glave”, u trenutku kada se razgovori premještaju iz Beča u prijestolnicu EU iduće sedmice, kada će se tamo sa njom sastati predsjednik Srbije Aleksandar Vučić i kosovski predsjednik Hashim Thaci.

“Eventualni dogovor tiče se razmjene dijelova sjevernog Kosova naseljenih Srbima za Preševsku dolinu u Srbiji, gdje etnički Albanci čine većinu stanovništva”, navodi briselski portal, uz ocjenu da bi to moglo da izazove snažnu negativnu reakciju nacionalista na Kosovu i u Srbiji.

I EUobserver upozorava na rizik da bi takav dogovor mogao da ohrabri Albance u Makedoniji, kao i Hrvate i Srbe u BiH, da pokušaju da ponovo iscrtaju granice, manje od 20 godina nakon okončanja ratova na Zapadnom Balkanu.

Izvor: Agencije