Srbija: Strategija protiv sive ekonomije
Vlada Srbije usvojila je Nacionalnu strategiju za borbu protiv sive ekonomije. Cilj je u roku od pet godina smanjiti obim nelegalnog poslovanja za četiri procenta. Istraživanje NALED-a, organizacije koja okuplja privrednike Srbije, pokazuje da više od polovine njih nije zadovoljno rezultatima Vlade u smanjivanju sive zone.
Prije dvije godine Vlada Srbije predstavila je specijalnog savjetnika – Dominikc Strauss Kahna. Tada je premijer Srbije, Aleksandar Vučić, optimisticno najavio borbu protiv sive ekonomije uz pomoć stranih stručnjaka. Novi zakoni pooštrili su inspekcijske i poreske mjere. Ipak, nelegalan rad i dalje je opća pojava u Srbiji.
“Od pet radnji u centru Beograda fiskalni račun možete dobiti samo u dve. Trgovina, ugostiteljstvo, građevina… to su uglavnom delatnosti u kojima siva ekonomija i dalje cveta”, javlja iz Beograda reporterka Al Jazeere Jelena Milutinović.
Iskustva građana Srbije s nelegalnim poslovanjem su svakodnevna.
Malo ko plaća porez
“Na svakih nekoliko dana primetim da mi neko ne izda račun, više su to neke veće prodavnice i garderoba”, navodi Nada, stanovnica Beograda.
“Recimo, u mojoj zgradi ima 20 izdanih stanova za koje se ne plaća porez, tu je para”, kazao je Tomislav iz Beograda.
Da je siva ekonomija glavni problem privrede pokazuje i istraživanje organizacije NALED. Po mišljenju privrednika iz Srbije, to je prva stvar s kojom bi se Vlada trebala odlučnije uhvatiti ukoštac.
“Do sada su uvek navodili da su to poreska opterećenja, obično porezi na zarade, koja i dalje imaju visoku kotiranost, ali 24 odsto njih smatra da je prvi problem koji Vlada treba da rešava siva ekonomija, a drugi da ide smanjenje opterećenja na zarade. Mislim da je to ključna stvar koju je ovo istraživanje pokazalo”, rekao je Vladan Atanasijević iz NALED-a.
Više od polovine privrednika nezadovoljno je rezultatima Vlade u borbi protiv sive zone. Vjeruju da svaka treća firma u Srbiji posluje nelegalno, a svaki četvrti radnik radi na crno.
“Ono što nama privrednicima naravno smeta je to što se u neravnopravan položaj dovode ona preduzeća koja nisu u zoni sive ekonomije u odnosu na ona koja jesu. Naravno, upravo taj neravnopravan položaj je nešto sto smeta”, smatra Milan Vukasović iz Verano Motorsa.
Kako bi smanjila neravnopravnost, Vlada Srbije usvojila je Nacionalnu strategiju za borbu protiv sive ekonomije. Cilj je, prije svega, ojačati inspekcijski nadzor i sistem kažnjavanja.
Verbalno zalaganje
“Dugo je trajala priprema nacionalnog programa za suzbijanje sive ekonomije, možda je to negde razlog zašto je poverenje u Vladu kada je ovo u pitanju opalo. Međutim, sada predstoji realizacija ovog programa i ona bi trebalo da pokaže da ipak povratimo poverenje građana”, rekla je Vesna Kovač iz Ministarstva trgovine Srbije.
Ekonomistkinja Radojka Nikolić kaže da država prema crnom tržištu mora biti odlučnija.
“Verbalno postoji zalaganje Vlade na suzbijanju, to se ne može osporiti ali su rezultati minimalni, i to je naš problem. Jer, imate slučajeva da inspekcije urade posao, da se prijave podnesu, ali nemate presuda”, kazala je Radojka Nikolić.
Procjenjuje se da ekonomija Srbije godišnje izgubi oko 370 miliona eura koji odlaze u sivu zonu.
Izvor: Al Jazeera