Der Standard: Odluka EU-a o litiju u Srbiji jača Vučića

Podrška Evropske unije eksploataciji litija u Srbiji utiče na političku situaciju, jača vlast predsjednika Aleksandra Vučića i njegove partije, u zemlji u kojoj već pola godine stotine hiljada ljudi izlaze na ulice i traži više vladavine prava, demokratiju i podjelu vlasti, piše danas austrijski dnevnik Der Standard.

Dnevnik piše da projekat rudarenja litija u zapadnoj Srbiji godinama izaziva proteste i da se stanovnici pogođenih oblasti plaše da će eksploatacija litija zagaditi vodu i tlo.

“Deseci hiljada ljudi blokirali su 2021. godine autoputeve. Zatim je 2022. Vlada Srbije opozvala licencu za projekat Jadar. Onda je Vučić ponovo promijenio mišljenje. Najviši sud je 2022. uredbu Vlade o povlačenju licence proglasio neustavnom. Već sama ta hronologija događaja razotkriva odsustvo podjele vlasti u Srbiji”, piše Der Standard.

Pod vlašću Vučića, piše dnevnik, potkopana je nezavisnost institucija, naprimjer medija i pravosuđa, a njegova Srpska napredna stranka donosi odluke u državnoj administraciji u cijeloj zemlji, i to iako je Srbija kandidat za članstvo u EU-u “zbog čega bi se ustvari trebala pobrinuti za reforme”.

Dijelovi civilnog društva zato i Evropskoj uniji upućuju kritiku da “ne nalazi nedvosmislene riječi za represivnu taktiku režima, nego umjesto toga sa predsjednikom sklapa poslove”, piše list, prenijela je Beta.

‘Sve veća erozija vladavine prava’

Također, ekološki aktivisti i borci za demokratiju u Srbiji strahuju da bi srpske vlasti proglašenje eksploatacije litija za strateški projekat mogle iskoristiti da zaobiđu procedure i pojačaju represiju protiv kritičara.

“Vučić bi sada mogao argumentirati da Brisel postavlja zahtjeve, a on ih samo slijedi”, piše Der Standard.

Austrijski dnevnik podsjeća da su zato u maju i saradnici njemačkog društva za međunarodnu saradnju GIZ u Srbiji od svoje organizacije tražili da preispita angažman u korist rudnika u dolini rijeke Jadar.

Naglasili su, prema pisanju lista, “da vladavina prava, zaštita životne sredine i istinska participacija građana i građanske slobode moraju ostati u centru njemačke razvojne saradnje sa Srbijom”.

“Ocijenili su, međutim, da najnoviji događaji u Srbiji ukazuju na sve veću eroziju vladavine prava, ljudskih prava i građanskh sloboda. Prema anketama, 60 posto građana protivi se projektu u dolini Jadra”, navodi se u tekstu.

Evropska komisija usvojila je 4. juna prvu listu sa 13 strateških projekata sa kritičnim sirovinama van Unije, među kojima je i projekat Jadar u Srbiji.