‘Sjećanje na uništenje Hrama’: Godišnji povod za upad Jevreja u džamiju Al-Aqsa

Tisha BeAv, dan sjećanja na uništenje Prvog i Drugog hrama Jevreja, za Izraelce je dan „tuge i žalosti“. Svake godine na taj dan ekstremističke grupe upadaju u džamiju Al-Aqsa, smatrajući ga, kako kažu, „danom obnove zavjeta za uklanjanje Al-Aqse i izgradnju trećeg hrama“.

Ovo „sjećanje“ je poznato kao prilika u kojoj Jevreji najintenzivnije izražavaju svoju agresivnost prema muslimanima u džamiji Al-Aqsa, pokušavajući dokazati svoje pravo i suverenitet nad džamijom. Svake godine pozivaju da se poveća broj onih koji upadaju u džamiju, dok okupacijska policija provodi najveće kampanje istjerivanja lokalnih stanovnika iz Al-Aqse.

Ovaj dan pada na 9. Av, prema hebrejskom kalendaru, što je prema gregorijanskom kalendaru obično u julu ili augustu.

Šta je Sjećanje na uništenje?

Jevreji tvrde da su Prvi hram uništili Babilonci 586. godine prije nove ere, a Drugi hram su uništili Rimljani 70. godine nove ere. Zbog toga se svake godine na taj dan u sinagogama čita Knjiga žalopojki.

U ovoj knjizi govori se o „babilonskom osvajanju Jerusalema i progonu Jevreja iz njihove zemlje u Babilon, gdje su proveli 70 godina dok im persijski kralj Kir nije dozvolio da se vrate i izgrade Drugi hram, koji su kasnije uništili Rimljani“.

Za Jevreje se Hram (za koji vjeruju da je postojao) smatra centralnim dijelom religioznog života jer vjeruju da je njihov grijeh bio uzrok njegovog uništenja, pa na Jom Kipur donose žrtvu na mjesto navodnog hrama, u pokušaju da se iskupe za svoje grijehe.

Kažu da je do uništenja Prvog hrama došlo zbog njihovog obožavanja idola, prakticiranja zabranjenih odnosa, prolijevanja krvi i drugih grijeha, dok se uništenje Drugog hrama desilo zbog raširene mržnje među njima uprkos njihovoj posvećenosti „proučavaju Tore, praktikovanju zapovijedi i činjenju dobrih djela“.

Jevrejski obredi

Na taj dan ekstremistički Jevreji insistiraju na upadu u blagoslovljenu džamiju Al-Aqsa i odbijaju da ga obilježavaju samo u svojim sinagogama.

Osim čitanja religijskih tekstova, ekstremisti u večer Dana sjećanja obavljaju tihe i javne molitve, pjevaju i plešu unutar džamije i prilikom izlaska iz nje.

Jedan od njihovih obreda je i grupno „poklonjenje“ (bacanje na tlo) u istočnim dvorištima Al-Aqse.

Na Dan sjećanja sa zalaskom Sunca počinju postiti i poste do sredine narednog dana, kada se na nebu pojavi prva zvijezda. Tokom posta im je zabranjeno jesti, piti, zabavljati se, kao i brijati bradu i glavu. Ako Dan sjećanja pada u subotu, molitve odgađaju za naredni dan.

Zabrane na ovaj dan razlikuju se između Jevreja sefarda i aškenaza, ali im je jednako iskazivanje tuge, tako da ne nose novu odjeću, već se zadovoljavaju jednostavnom odjećom, sjede i spavaju na podu.

Kontrola nad dvorištem džamije Al-Aqsa

Insistiranje Jevreja da ne obavljaju obrede samo u svojim sinagogama je pokušaj da nametnu svoju kontrolu nad sjeveroistočnom stranom džamije Al-Aqsa, nakon što su uspjeli uspostaviti kontrolu nad jugozapadnom stranom kod kapija Al-Mogariba i Al-Silsila, želeći pretvoriti kapiju Al-Rahma u jevrejsku sinagogu.

Doseljenici ciljaju na sljedeće kapije džamije: Al-Jadeed, Al-Zahira, Al-Amoud i Al-Asbat, a njihovi obredi završavaju ulaskom u Stari grad kroz kapiju Al-Mogariba i dolaskom do trga kod zida Al-Burak (Zid plača). Ova praksa podsjeća na godišnji događaj Marš sa zastavama, koji Jevreji organiziraju u znak sjećanja na okupaciju Jerusalema.

Izraelska policija pomaže ekstremističkim grupama (koje predvodi Itamar Ben-Gvir) u njihovim praksama i napadima na muslimane na ovaj dan, pružajući im pokriće i zaštitu od vlade krajnje desnice na čelu sa izraelskim premijerom Benjaminom Netanyahuom.

Serija upada počela je nakon 2000. godine i Jevreji su se trudili da se broj onih koji upadaju svake godine poveća, pa je 2004. godine u džamiju Al-Aksa upalo gotovo 3.000 Jevreja, pet godina kasnije broj je porastao na 6.000, a 2019. godine dostigao je 60.000.

Dozvola za početak serije upada u Al-Aqsu data je u vrijeme uspona krajnje desničarskih stranaka u Izraelskoj vladi, što je ohrabrilo ekstremističke grupe da osnuju udruženja za organiziranje ovih upada, pored povećanja poziva iz samog Izraela na nasilje i ekstremizam prema muslimanima.

Upadi sve masovniji

Godine 1929. dan sjećanja na uništenje Hrama poklopio se s danom rođenja poslanika Muhammeda, zbog čega je nastao žestok sukob između Jevreja koji su pokušali da zauzmu zid Al-Burak, tvrdeći da je to mjesto samo za Jevreje i muslimanskih čuvara u džamiji Al-Aqsa koji su pokušali da odbrane zid, što je na kraju dovelo do izbijanja Buračke revolucije 16. augusta.

Uslijedili su žestoki sukobi dvije strane koji su zahvatili veći dio Palestine. Tokom revolucije sukobi su se odvijali između Palestinaca, s jedne strane i Jevreja i snaga britanskog mandata, s druge strane – u Hebronu, Safedu, Jerusalemu, Jafi i drugim palestinskim gradovima, a trajali su danima.

Sukobi su rezultirali pogibijom 133 Jevreja i ranjavanjem njih 339, dok je broj poginulih Palestinaca i Arapa bio 116, a ranjenih 232.

Nakon Buračke revolucije Vijeće Lige naroda je 14. januara 1930. godine odlučilo da formira komisiju kako bi se riješilo „pitanje prava i zahtjeva muslimana i Jevreja u vezi sa Zidom plača (Al-Burakom)“. Komisija je zaključila da vlasništvo nad ovim zidom pripada jedino muslimanima, a Jevreji imaju pravo na slobodan pristup zidu radi obavljanja svojih molitvi.

Ovaj dan, koji je prvobitno bio posvećen tugovanju, pretvorio se u dan nade među jevrejskim grupama s početkom uspona „religijskog cionizma“, koji ga je počeo promovirati kao dan za ispunjenje obećanja o povratku Spasitelja i rađanje „nade iz tuge“, pa se počeo nazivati ​​danom najveće mobilizacije za upade.

U 2021. godini broj onih koji su upali u džamiju Al-Aksa bio je 2.180, a njihov broj je 2022. godine porastao na 2.201. Ušli su kroz kapiju Al-Mogariba sa sloganom „Prestanite plakati i počnite graditi“ uz jaku zaštitu okupacijske policije. Ovaj dan se smatra danom kada je najveći broj doseljenika upao u dvorište džamije od 1967. godine.

Prošle godine broj doseljenika koji su učestvovali u upadima u džamiju Al-Aqsa bio je 2.180, dok je ove godine njihov broj dostigao 2.250, brojčano nadmašivši prethodne upade ekstremističkih grupa. Među onima koji su upali su bila dva ministra i jedan član Knesseta.