EU odbio zahtjev Mađarske i Slovačke da se uključi u spor s Ukrajinom o Lukoilu

Pokušaji Mađarske i Slovačke da uključe Evropsku uniju u njihov spor s Ukrajinom su propali jer je Evropska komisija (EK) obustavila zahtjev te dvije zemlje upućene Kijevu, da odustane od sankcija koje je nedavno uveo ruskoj naftnoj kompaniji “Lukoil”.

Komesar EU-a za trgovinu Valdis Dombrovskis rekao je za Financial Times (FT) da će Briselu biti potrebno više vremena za prikupljanje dokaza i procjenu pravne situacije. Na sastanku trgovinskih zvaničnika zemalja članica EU-a u srijedu, 11 zemalja podržalo je stav Dombrovskisa, a nijedna nije stala na stranu Budimpešte i Bratislave, rekla su tri neimenovana diplomatska izvora za FT.

Jedan od izvora je naveo da trgovinski sporazum s Ukrajinom uključuje bezbjednosnu klauzulu koja bi mogla dozvoliti prekid snabdijevanja. Mađarski premijer Viktor Orban je posljednjih sedmica izazvao kritike većine članica EU-a i EK-a zbog toga što je bez saglasnosti Brisela o mirovnom planu za Ukrajinu razgovarao tokom posjeta Rusiji i Kini.

Zvaničnici u Kijevu insistiraju na tome da kroz naftovod teče ista količina nafte kao i ranije, zahvaljujući drugim ruskim kompanijama. Mađarskoj i Slovačkoj odobrena su izuzeća od zabrane uvoza ruske nafte koja važi za zemlje EU-a nakon početka ruske invazije na Ukrajinu u februaru 2022. godine. Ali nedavna odluka Kijeva da zaustavi tranzit proizvoda “Lukoila” iz Rusije kroz naftovod “Družba” mogla bi smanjiti isporuke Mađarskoj i Slovačkoj, saopštili su zvaničnici dvije zemlje.

Trgovinska politika

Mađarska i Slovačka su zbog toga pisale Evropskoj komisiji koja se bavi trgovinskom politikom Evropske unije, tražeći od nje da otvori konsultacije u okviru trgovinskog sporazuma s Ukrajinom. Ruska nafta čini od 35 do 40 posto ukupne nafte koja se prerađuje u jedinoj rafineriji u Slovačkoj. Proizvodi od te nafte izvoze se i u Ukrajinu i mnoge zemlje centralne Evrope. Ukoliko Slovačka ne bude u mogućnosti da uvozi iz Rusije, to bi imalo ogroman utjecaj, rekao je diplomata EU-a.

Slovački predsjednik Peter Pelegrini rekao je da će biti “primoran da reaguje”, ukoliko Ukrajina ne promijeni stav o “Lukoilu”. Pelegrini je napomenuo da Slovačka pomaže Ukrajini u rezervama gasa i snabdijevanju električnom energijom. Zvaničnici Mađarske odbili su da komentarišu za FT. Nafta “Lukoila”, koja prolazi kroz gasovode u Ukrajini, čini oko 25 do 30 posto od ukupnog uvoza nafte u Mađarsku.