Vlasti Srbije: Projekat Jadar zaustavljen, čekaju se studije

Ministrica rudarstva i energetike Srbije Zorana Mihajlović izjavila je da je projekat “Jadar” zaustavljen na zahtjev građana, te dodala da su za ovaj projekat ključne studije o procjeni utjecaja na životnu sredinu.

Ona je za medije u Srbiji rekla da ne postoji nikakav ugovor između države i kompanije Rio Tinto.

“Što se tiče Rio Tinta, nema nikakvog ugovornog odnosa, nije potpisan nijedan ugovor između kompanije i Vlade ili Ministarstva, bez obzira na to što slušamo mesecima neistine. Ono za šta se ja zalažem je da dobijemo studije o proceni uticaja na životnu sredinu da bismo imali argumentovano šta je tačno, a šta nije”, rekla je ona.

Dodala je da je zakonom iz 2006. godine dozvoljeno pravo na eksploataciju kompaniji koja dobije istražno pravo.

Također, navela je da je Rio Tinto u Srbiji od 2004, kada je postojao zakon u kojem je stajalo da onaj ko dobije dozvolu, može da istražuje, ali da bez tendera ne dobija pravo na eksploataciju rude.

“Zakon je 2006. promenjen i onda je dozvoljeno da onaj ko dobije istražna prava i utvrdi da postoje rezerve neke rude, automatski dobije i pravo na eksploataciju”, rekla je ona.

Protesti i blokade

Pokret Ekološki ustanak, koji okuplja desetke udruženja, organizacija i građanskih inicijativa, tokom novembra i decembra organizovao je proteste i blokade cesta i autocesta širom Srbije zahtijevajući povlačenje spornih zakona o eksproprijaciji i o referendumu.

Te zakone aktivisti vide kao formalne preduvjete kojima bi vlast željela olakšati dobijanje dozvola i odobrenja za istraživanja i eksploataciju litija u većem dijelu zapadne Srbije.

Nakon tri sedmice masovnih protesta i blokada, vlasti Srbije povukle su ili djelomično izmijenile sporne zakone, te Prostorni plan opštine Loznica kojim je predviđena gradnja rudnika litija u zapadnoj Srbiji, a inicijativa Ekološki ustanak dala je u decembru predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću i vladi ultimatum da do 7. januara povuku sve sporazume i ugovore i proglase moratorij na iskopavanje litija, zaprijetivši u suprotnom da će “cijela Srbija stati”.

Organizatori protesta zahtijevaju da mora biti ukinuta i Uredba Vlade iz 2020. o prostornom planu područja posebne namjene za jadarit.

Ministrica Mihajlović i tada je rekla da “ne postoji nikakav ugovor” Vlade s Rio Tintom, “niti s bilo kojom drugom kompanijom” o eksploataciji litija.