Dinar tone, rješenja ni na vidiku

Ministar poljoprivrede i trgovine Srbije Dušan Petrović i guverner Narodne banke Srbije (NBS) Dejan Šoškić izrazili su očekivanje da bi u narednom periodu mogla nastupiti određena stabilizacija kursa dinara prema euru i negirali da je bilo pritisaka na NBS iz Vlade i Predsedništva Srbije u vezi s kursom.

Šoškić je istakao da su u prethodnom periodu nepovoljne vijesti, kao što je zaustavljanje aranžmana s Međunarodnim monetarnim fondom (MMF) i povlačenje US Steela iz Železare Smederevo – izazvale rezervu investitora i utjecale na devizno tržište, ali su se neizvjesnosti na tržištu iscrpjele, kao i da je uspješna kandidatura Srbije za članstvo u Evropskoj uniji (EU) pozitivna vijest.

Guverner je napomenuo da promjena kursa može utjecati na cijene, odnosno da se dio pada dinara prenosi i na cijene, ali da bi to trebalo biti samo u onoj srazmjeri u kojoj u određenom proizvodu učestvuju uvozne komponente.

‘U protekla dva mjeseca dinar je oslabio između 4,3 i 4,5 posto, što nije neuobičajeno u režimu fluktuirajućeg deviznog kursa’, tvrdi Šoškić.

Prema Šoškićevim riječima, slabljenjem domaće valute pogođeni su dio građana i privrede koji imaju obaveze u devizama, kao i uvoznici, a koristi ima “najzdraviji dio privrede – izvoznici, koji koriste domaće inpute i domaću radnu snagu.”

Guverner je naveo da je u protekla dva mjeseca dinar oslabio između 4,3 i 4,5 posto, što nije neuobičajeno u režimu fluktuirajućeg deviznog kursa, i dodao da NBS nema mandat da fiksira kurs ili brani njegov određeni nivo.

On je ukazao da su preduslovi za uvođenje fiksnog kursa otklanjanje spoljnotrgovinskog i budžetskog deficita i rasta javnog duga i da prerano uvođenje fikasnog kursa ima visoku cijenu finansiranja iz deviznih rezervi i nosi veći rizik od utjecaja spoljnih ekonomskih kriza.

Kako ući u ‘ozbiljan rast’

Šoškić je napomenuo da je u januaru međugodišnja inflacija bila 5,6 posto, a da će u februaru biti pet posto ili malo ispod toga.

Ekonomski analitičari, međutim, ne izlijeću puno s procjenama kretanja kursa.

Stabilnost domaće valute zavisi, kažu, od mnogih faktora, a sada tu valja dodati i – izbore.

Jer, ne bi bilo iznenađenje da se bar u predizborno vrijeme vrijednost dinara ustali.

Goran Pitić, predsjednik Upravnog odbora Societe General banke, smatra da slabljenje dinara ne odgovara ni izvoznim kompanijama, jer je, zbog sveopće krize, i tržište u Evropi prezasićeno.

“Naše tržište je takvo da može da ga poremeti samo jedna firma ukoliko kupi više deviza za svoje obaveze. NBS i ne može mnogo da učini, jer nema jasnu sliku u pogledu javnih finansija. Kada bi znala kakav će biti plan sa budžetom i javnim dugom, onda bi mogla drugačije da interveniše. Zapravo, njen uticaj na deviznom tržištu imao bi kredibilitet”, kaže on.

Prema njegovim riječima, ovakav nivo kursa, osim što loše utječe na otplatu kredita u eurima zbog većih rata rata, može pogurati inflaciju.

“Naročito ukoliko dođe do daljeg poskupljenja goriva usled krize na Bliskom istoku”, zaključio je Pitić.

Izvor: Al Jazeera i agencije