Mapa: Ko kontroliše šta u Siriji

Borci sirijske opozicije, predvođeni grupom Hayat Tahrir al-Sham (HTS), napreduju u Halepu i južno prema Hami, samo pet dana nakon što su pokrenuli iznenadnu ofanzivu koja je, možda, pokrenula novu fazu 13 godina dugog građanskog rata u Siriji.

Sirijska vojska je najavila „privremeno povlačenje vojnika“ u subotu iz Halepa, drugog najvećeg grada u državi, navodeći da će se pregrupisati u pripremi za dolazak pojačanja za kontranapad.

Snage predsjednika Bashara al-Assada kontrolišu Halep od 2016. uz podršku Irana, Rusije i Hezbollaha nakon brutalne zračne kampanje ruskih ratnih aviona koja je pomogla Al-Assadu da ponovno zauzme grad od gotovo dva miliona ljudi.

Ko šta kontroliše?

Četiri su glavne grupe koje se takmiče za kontrolu na terenu u Siriji. To su:

1. Snage Sirijske vlade: vojska, glavna vojna sila Vlade, bori se zajedno s Nacionalnim odbrambenim snagama, provladinom paravojnom grupom.
2. Sirijske demokratske snage: ova grupa kojom dominiraju Kurdi, a podržava je SAD, kontroliše dijelove na istoku Sirije.
3. HTS i druge udružene pobunjeničke grupe: HTS je najnovija verzija Fronta Al-Nusra, koji je obećao vjernost Al-Kaidi dok nije prekinuo veze s tom grupom 2016. godine.
4. Turske i s njima povezane sirijske pobunjeničke snage: Sirijska nacionalna armija je pobunjenička grupa koju podržava Turska, na sjeveru Sirije.

Kako je ofanziva tekla

U srijedu, na dan kada je na snagu stupio prekid vatre između Izraela i Libana, sirijske opozicijske snage, predvođene HTS-om, pokrenule su ofanzivu iz svoje baze u Idlibu, na sjeverozapadu Sirije.

Iz pobunjeničke grupe kažu da su napadi odmazda za nedavne napade Sirijske vlade na gradove u Idlibu, uključujući Arihu i Sarmadu, koji su rezultirali civilnim žrtvama, uključujući smrt djece, i imaju za cilj odvraćanje budućih napada na to pobunjeničko uporište.

Operacija je označila prvi veliki napad na Assadove snage u toj regiji od primirja u Idlibu 2020. godine, u kojem su posredovali turski predsjednik Recep Tayyip Erdogan i ruski predsjednik Vladimir Putin.

Do srijede uvečer, grupa je zauzela najmanje devet gradova i sela od provladinih snaga, uključujući i vojne lokacije, dok su napredovali u pokrajini na zapadu Halepa.

Sirijski režim je odgovorio granatiranjem područja pod kontrolom pobunjenika dok je ruska zračna sila izvela zračne napade.

Pobunjenici su do četvrtka zauzeli još teritorija i protjerali vladine snage iz sela u istočnom Idlibu, a zatim počeli napredovati prema autoputu M5, strateškoj cesti koja vodi južno do glavnog grada, Damaska, udaljenog gotovo 300 kilometara.

Pobunjeničke snage su do petka ušle u dijelove grada Halepa nakon što su detonirale dvije automobilske bombe i sukobile se s vladinim snagama na zapadnoj ivici grada, kako tvrde Sirijska grupa za praćenje rata i borci. Sirijska državna televizija je navela da Rusija pruža zračnu podršku sirijskoj vojsci.

Do subote su slike i snimci počeli kružiti internetom, prikazujući pobunjeničke borce kako se fotografišu pored drevne tvrđave u Halepu dok napreduju kroz grad.

Nakon zauzimanja Halepa pobunjenici su napredovali prema jugu, ali postoje kontradiktorni izvještaji o tome jesu li stigli do centralnog grada Hame.

Opozicija je najavila da će uložiti napore na širenju sigurnih područja i omogućavanju raseljenim civilima u Idlibu da se vrate u svoje domove u nedavno „oslobođenim“ teritorijama.