Infografika: Koliko su jaki bili zemljotresi u Turskoj i Siriji?
Potresi magnitude 7.8 i 7.6 klasificirani su kao ‘veliki’ na Richterovoj skali. Objašnjavamo šta to znači.
Razorni zemljotresi koji su 6. februara pogodili jugoistok Turske, odnosno područje na granici sa Sirijom, odnijeli su hiljade života i srušili cijele stambene blokove širom zahvaćene regije.
Prvi zemljotres koji je mjerio 7.8 na Richterovoj skali desio se u 04:17 po lokalnom vremenu u distriktu Pazarcik provincije Kahramanmaras.
Nakon nepunih 12 sati regiju je zatresao drugi zemljotres – magnitude 7.6.
Zemljotres su osjetili milioni ljudi u području koje se proteže na hiljadu kilometara.
Područje je u danima nakon ovih zemljotresa potreslo stotine naknadnih potresa magnitude 4 i više.
Naknadni zemljotresi su manji potresi koji se javljaju na istom području nakon velikog udara.
Koja područja su zahvaćena?
Turski predsjednik Recep Tayyip Erdogan proglasio je u tromjesečno vanredno stanje u 10 provincija na jugoistoku Turske. Te provincije su: Kahramanmaras, Adana, Adiyaman, Osmaniye, Hatay, Kilis, Malatya, Sanliurfa, Diyarbakir i Gaziantep.
Na sirijskoj strani, potresima su pogođena područja pod kontrolom vlade, ali i jedini preostali dio u zemlji kojeg drži opozicija, koji je okružen vladinim snagama koje podržava Rusija.
Satelitski snimci prije i poslije zemljotresa daju uvid u razmjere razaranja u gradovima širom zahvaćene regije.
Povucite traku lijevo i desno kako bi vidjeli razarajuću moć zemljotresa koji je uništio čitave zgrade u gradu Islahiye [Foto: Maxar Technology/Reutersa]
Kako nastaju zemljotresi?
Zemljina površina ili kora sastoji se od ogromnih kamenih ploča koje se nazivaju tektonske ploče. Te se ploče neprestano pomiču duž pukotina gdje se dodiruju, koje se nazivaju linije rasjeda. Dok ploče konstantno “stružu” jedna o drugu, mogu se zaglaviti, što dovodi do nakupljanja pritiska. Pritisak na kraju bude toliki da one “otkoče”, što onda uzrokuje naglo pokretanje koje oslobađa energiju u obliku seizmičkih valova. Te vibracije uzrokuju podrhtavanje tla.
Tačka u kojoj se pod zemljom javlja potres naziva se žarište ili hipocentar; područje neposredno iznad njega na površini Zemlje je epicentar. Nekoliko faktora određuje koliko je potres razoran, uključujući dubinu na kojoj se događa.
Na dubini od samo 18 kilometara ispod Zemljine površine, potres u Turskoj magnitude 7.8 bio je relativno plitak, pa je blizina seizmičkih valova površini učinila podrhtavanje prilično jakim.
Kako se mjere zemljotresi?
Potresi magnitude 7.8 i 7.6 klasificirani su kao “veliki” na Richterovoj skali – kojom se mjeri snaga potresa.
Da bi se to stavilo u kontekst, zemljotresi magnitude 4 ili manji na Richterovoj skali smatraju se laganim, ali ipak mogu uzrokovati određenu štetu.
Potres magnitude 5 je, prema definiciji, 10 puta jači od potresa magnitude 4 i može izazvati umjerenu štetu na zgradama.
Potresi magnitude 6 obično se smatraju jakima i 100 su puta jači od potresa magnitude 4.
Potresi magnitude 7 po Richteru smatraju se velikim, s potencijalom da izazovu značajan gubitak života i štetu na izgrađenim prostorima.
Uznemirujući trenuci uhvaćeni kamerom daju uvid u razmjere razaranja i užasa izazvanih snažnim potresima. Video u nastavku koji je snimila TV ekipa u Malatyji prikazuje trenutak drugog potresa magnitude 7 po Richteru.
Potresi magnitude 8, 9 ili više spadaju u kategoriju razarajućih – mogu rezultirati ogromnim gubicima života i gotovo potpunim uništenjem pogođenog područja.
Magnituda, dubina, blizina naseljenih područja, stanje u kojem se nalazi tlo i šanse za izazivanje sekundarnih katastrofa – kao što su cunami i klizišta – samo su neki od mnogih faktora koji određuju koliko razoran potres može biti.
Najjači zemljotres u Turskoj od 1999.
Turska se nalazi u jednoj od najaktivnijih zona zemljotresa na svijetu. Zemljotres jačine 7.8 stepeni Richterove skale je premašio magnitudu 7.6 koji je pogodio zemlju 1999. godine.
U augustu 1999. taj katastrofalni zemljotres potresao je Marmaru, gusto naseljenu regiju južno od Istanbula, na 45 sekundi. U roku od nekoliko dana, zvanični broj smrtnih slučajeva iznosio je 17.500.
U nastavku pregled najgorih potresa u Turskoj u posljednjih 25 godina:
